Huis koelen met vloerverwarming zonder warmtepomp: opties en efficiëntie

Published by Redactie on september 25, 2025 | Category warmtepomp

Voor huisbezitters die op zoek zijn naar alternatieve manieren om hun woning in de zomer koel te houden, kan vloerverwarming een onderdeel van de oplossing zijn. Hoewel vloerverwarming vooral geassocieerd wordt met verwarming, kan het systeem in bepaalde configuraties ook gebruikt worden om het huis te koelen, zonder dat een warmtepomp nodig is. Deze technologie biedt een slimme en energiezuinige aanvulling op traditionele koelmethoden. In deze artikel bespreken we de mogelijkheden, technische voorwaarden en voordelen van het koelen met vloerverwarming, zonder gebruik van een warmtepomp.

Wat is vloerverwarming en hoe werkt het?

Vloerverwarming is een systeem waarbij warme of koude vloeistof via pijpen onder het vloeroppervlak wordt geleid. Dit vloeistofcircuit is verbonden met een warmtebron, zoals een warmtepomp of een cv-ketel. Bij verwarming wordt warme vloeistof door het systeem gevoerd, die de vloer opwarmt, waardoor de ruimte via straling verwarmd wordt. Bij koelen wordt in plaats van warm water, koud water door het systeem gestuurd, waardoor de vloer temperatuur lager wordt en de ruimte afkoelt.

Vloerverwarming werkt het beste wanneer het is ontworpen voor lagetemperatuurverwarming, wat betekent dat het systeem is afgestemd op een temperatuurverschil van maximaal 10 tot 15 graden tussen de vloer en de lucht in de ruimte. Dit maakt het systeem ideaal voor zowel verwarming als koeling, mits het technisch correct is ingericht.

Koelen met vloerverwarming zonder warmtepomp

1. Gebruik van een koelbuis systeem

Een van de meest gangbare manieren om vloerverwarming te gebruiken voor koeling is door een koelbuis systeem aan te leggen. Dit systeem bestaat uit een netwerk van pijpen onder het vloeroppervlak, die koud water voeren. Dit koud water kan afkomstig zijn van een koelunit die los staat van een warmtepomp. Deze koelunit koelt het water tot een temperatuur van bijvoorbeeld 12 tot 16 graden Celsius. Het koude water wordt vervolgens door het vloerverwarmingssysteem geleid, wat leidt tot afkoeling van de vloer en de ruimte.

De keuze voor een koelbuis systeem is bijzonder geschikt voor woningen met bestaande vloerverwarming, omdat de pijpen en sluitingen vaak kunnen worden hergebruikt. Dit maakt het een efficiënte en relatief kostenefficiënte oplossing.

2. Gebruik van een geïsoleerde ruimte als koelbron

Een alternatieve manier om vloerverwarming te gebruiken voor koeling is door de warmte te onttrekken aan een geïsoleerde ruimte of een koelkastruimte binnen het huis. Deze ruimte kan bijvoorbeeld een kelder zijn, waar het koud is en waar de temperatuur stabiel blijft. Door het vloerverwarmingssysteem aan te sluiten op een circulatiepomp die water door de geïsoleerde ruimte pompt, kan het systeem koud water opwekken en dit door het vloerverwarmingssysteem leiden.

Deze oplossing is passief en vereist geen gebruik van een warmtepomp, maar het vereist wel dat de geïsoleerde ruimte in staat is om voldoende koude energie te onttrekken aan de omgeving. Het is een duurzame en energiezuinige manier om koelte te genereren, maar het vereist wel een zorgvuldige planning van het isolatie- en circulatiesysteem.

3. Gebruik van een passieve koeltechniek met vloerverwarming

Passieve koeltechnieken zijn gericht op het gebruik van natuurlijke elementen, zoals de ondergrond, om warmte te onttrekken aan een gebouw. In combinatie met vloerverwarming kan dit een slimme strategie worden. Bijvoorbeeld:

Geothermische koeltechnieken kunnen worden ingezet door geothermische sondes in de grond te plaatsen. Deze sondes onttrekken warmte aan het gebouw en voeren deze af via het vloerverwarmingssysteem.
Natuurlijke ventilatie kan ook een rol spelen. Door de vloer te verbinden met een passieve ventilatiesysteem dat lucht via de vloeroppervlakken kan circuleren, kan de koelte worden verspreid over het hele huis.

Deze passieve strategieën zijn energiezuinig en kunnen goed werken in combinatie met vloerverwarming, mits de constructie van het huis hiervoor geschikt is. Het is belangrijk om te controleren of het huis voldoende isolatie heeft en of de vloerverwarming is ontworpen voor lagetemperatuurverwarming en -koeling.

Technische vereisten en voordelen

1. Vloerverwarming moet geschikt zijn voor koeling

Niet elke vloerverwarming is geschikt voor koeling. Het is van groot belang dat het systeem is ontworpen voor lagetemperatuurverwarming en dat de pijpen en sluitingen in staat zijn om koud water te verdragen. Bovendien moet het systeem voldoende oppervlakte hebben om de koelte effectief te verspreiden.

Voor het koelen met vloerverwarming is het ook essentieel dat de vloerconstructie niet te zwaar is. Zware vloeren met veel beton kunnen de koelcapaciteit beperken, omdat de thermische traagheid van het beton de temperatuurveranderingen vertraagt.

2. Energiezuinig en comfortabel

Een van de grootste voordelen van het koelen met vloerverwarming is de energiezuinigheid. Omdat het systeem werkt met een lagetemperatuurafgiftesysteem, is er minder energie nodig om de ruimte af te koelen. Bovendien levert vloerverwarming een hoge mate van comfort, omdat de koelte gelijkmatig wordt verspreid over het vloeroppervlak, in plaats van alleen in een specifieke luchtstroom zoals bij airco-systemen.

3. Integratie met bestaande systemen

Een ander voordeel is de mogelijkheid om het systeem te integreren met bestaande verwarmingssystemen. Bijvoorbeeld, een koelbuis systeem kan aangesloten worden op de retourpijpen van een bestaande cv-installatie. Dit maakt het mogelijk om zowel verwarming als koeling te gebruiken zonder dat er een aparte warmtepomp of airco nodig is.

Nadelen en beperkingen

1. Beperkte koelcapaciteit

Hoewel vloerverwarming een goede manier is om de temperatuur in een woning licht te verlagen, heeft het niet de koelcapaciteit van een airco. De koelcapaciteit van vloerverwarming is meestal beperkt tot een verlaging van maximaal 3 tot 5 graden Celsius. Dit maakt het geschikt voor lichte koeling in milde zomerdagen, maar niet voor extreme warmtesituaties.

2. Vertraging in temperatuurverandering

De thermische traagheid van vloerverwarming is ook een beperking. Omdat vloerverwarming werkt met een oppervlak van vloeren, is de temperatuurverandering langzaam. Dit betekent dat het iets langer duurt voordat het huis koel wordt dan bij het gebruik van luchtgerelateerde koelsystemen zoals airco's.

3. Installatie van een aparte koelunit

Hoewel het niet nodig is om een warmtepomp te gebruiken, is het wel nodig om een koelunit aan te schaffen. Deze koelunit dient om het water op de juiste temperatuur te brengen en kan relatief duur zijn. Daarnaast is het noodzakelijk om ervoor te zorgen dat het systeem goed geïsoleerd is om energieverlies te voorkomen.

Alternatieven voor vloerverwarming zonder warmtepomp

1. Ventilatie en schaduwtechnieken

Een alternatieve benadering is het gebruik van passieve koeltechnieken zoals ventilatie en schaduwtechnieken. Door de bouwconstructie aan te passen aan zonnewarming, zoals het plaatsen van zonweringen of het aanbrengen van schaduwvormende structuren, kan de hoeveelheid warmte die in het huis terechtkomt, verminderen. In combinatie met een goed ventilatiesysteem kan dit een aanzienlijke mate van koeling opleveren.

2. Gebruik van een ventilatiesysteem

Een goed ontworpen ventilatiesysteem kan ook worden gebruikt om het huis te koelen. Dit systeem kan lucht via de vloeroppervlakken circuleren, zodat de koelte gelijkmatig over de ruimte kan worden verspreid. Dit is een passieve methode die geen gebruik maakt van elektriciteit of warmtepompen.

3. Gebruik van koelvloeren in combinatie met geothermie

In sommige gevallen kan een koelvloer ook worden aangesloten op een geothermische installatie. Dit betekent dat de warmte die uit het gebouw moet, wordt onttrokken aan de ondergrond. De vloer wordt dan gebruikt als een koeloppervlak, waarbij het geothermische systeem de warmte afvoert. Deze oplossing is energiezuinig en geschikt voor woningen die op zoek zijn naar duurzame koelmethoden.

Conclusie

Koelen met vloerverwarming zonder gebruik van een warmtepomp is een realistische en energiezuinige optie voor woningen die op zoek zijn naar een alternatieve koelmethode. Door het gebruik van koelbuis systemen, geïsoleerde ruimtes of passieve koeltechnieken kan vloerverwarming effectief worden ingezet voor het afkoelen van ruimtes. Het is echter belangrijk om rekening te houden met de technische vereisten, zoals de geschiktheid van het vloerverwarmingssysteem en de thermische traagheid van het systeem.

Hoewel vloerverwarming niet de koelcapaciteit heeft van een airco, kan het wel een aangename en comfortabele manier zijn om het huis te koelen, vooral in combinatie met passieve koelstrategieën. Voor wie op zoek is naar een duurzame en energiezuinige manier om het huis te koelen, kan het koelen met vloerverwarming een aantrekkelijke optie zijn.