Hybride warmtepomp's uit zetten 's nachts: efficiëntie, comfort en technische overwegingen

In de huidige tijd, waar duurzaamheid en energiebesparing centraal staan in de woningbouw, worden hybride warmtepompinstallaties steeds vaker gekozen als alternatief voor traditionele verwarmingssystemen. Deze installaties combineren een warmtepomp met een cv-ketel, waardoor het energieverbruik kan worden gereduceerd en het energielabel van de woning kan worden verbeterd. Een van de vragen die vaker rijst bij eigenaren die overwegen om een hybride warmtepomp te installeren, is of het verstandig is om deze warmtepomp 's nachts uit te zetten om energie te besparen. In dit artikel wordt ingegaan op de technische, energie- en comfortaspecten van het uitzetten van een hybride warmtepomp in de nacht, evenals de invloed op de samenwerking met de cv-ketel en het algemene energieverbruik van de woning.

Wat is een hybride warmtepomp en waarvoor wordt het gebruikt?

Een hybride warmtepomp is een verwarmingssysteem dat bestaat uit een warmtepomp en een traditionele cv-ketel, meestal aardgasgestookt. Het doel van zo’n systeem is om het energieverbruik te verminderen, het CO₂-uitstootniveau te verlagen en het energielabel van de woning te verbeteren. In de zomer en het voor- en najaar werkt de warmtepomp standaard, terwijl de cv-ketel alleen ingeschakeld wordt in de wintermaanden wanneer de warmtepomp niet efficiënt genoeg is om de verwarmingsvraag te dekken.

De warmtepomp is meestal ingezet bij lagere aanvoertemperaturen (bijvoorbeeld 70/50 °C), wat gunstig is voor het COP (Coefficient of Performance), een maat voor de efficiëntie van de warmtepomp. Hoe lager de aanvoertemperatuur, hoe hoger het rendement. Dit maakt een hybride systeem geschikt voor woningen die redelijk geïsoleerd zijn en waar een lagere aanvoertemperatuur voldoende is om comfort te garanderen.

Bij een hybride warmtepompinstallatie is het mogelijk om op een later moment over te gaan naar een volledig elektrische opstelling. Dit gebeurt doorgaans als de woning is verduurzamd, bijvoorbeeld door extra isolatie of een modern afgiftesysteem zoals vloerverwarming. Een all-electric ready warmtepomp is daarvoor een goede keuze, omdat deze opgesteld is om later eenvoudig aan te sluiten op een tapwater-boiler zonder verder ingrijpen in de installatie.

Nachtverlaging en hybride warmtepomp: wat zijn de voordelen?

Een veel voorkomende strategie bij energiebesparing is het instellen van een nachtverlaging, waarbij de verwarming in de nachtperiode wordt verlaagd. Bij een hybride warmtepompinstallatie kan dit strategisch worden ingezet om het elektriciteitsverbruik te beperken en de cv-ketel efficiënter te laten functioneren wanneer de woning in de ochtend opnieuw wordt opgewarmd.

In een goed geïsoleerde woning is de afkoeling in de nacht minimaal, waardoor een nachtverlaging niet nodig is. Dit betekent dat de warmtepomp het grootste deel van het verwarmingsvermogen kan leveren zonder dat er extra verbruik ontstaat. In dergelijke gevallen is het zelfs gunstiger om de warmtepomp de hele nacht aan te laten lopen op een lager niveau, zodat de woning comfortabel blijft en de ketel niet moet ingrijpen.

Bij minder goed geïsoleerde woningen daarentegen is de afkoeling ’s nachts duidelijk merkbaar. In dergelijke gevallen kan het instellen van een nachtverlaging leiden tot energiebesparing, aangezien de warmtepomp minder vermogen moet leveren. Echter, als gevolg van de grotere verwarmingsvraag bij het opstarten van de ochtend, zal de cv-ketel sneller ingeschakeld moeten worden, wat het aandeel van de warmtepomp in het totale verwarmingssysteem verkleint. Dit is een belangrijk aspect bij het overwegen van nachtverlaging in combinatie met een hybride warmtepomp.

Bij vloerverwarmingssystemen is een te hoge nachtverlaging niet comfortabel, omdat de verwarming langzaam werkt. Een te koele nachttemperatuur kan leiden tot ongemak in de ochtend, omdat het langer duurt voordat de woning op temperatuur is. In dergelijke gevallen is het verstandig om een zelflerende thermostaat te gebruiken, die automatisch zorgt voor een vroegtijdige start van de verwarming om comfort en efficiëntie te combineren.

Hybride warmtepomp uit zetten 's nachts: technische en energietechnische overwegingen

Het uitzetten van een hybride warmtepomp 's nachts kan energetisch gezien gunstig zijn, maar vereist een duidelijke analyse van de situatie van de woning, het afgiftesysteem en de samenwerking met de cv-ketel. De keuze voor nachtverlaging hangt onder meer af van het geïsoleerd niveau van de woning, de aanvoertemperatuur, het type afgiftesysteem en de verwachtingen rondom de energiekosten.

Invloed op de cv-ketel

Wanneer de warmtepomp 's nachts uitgezet wordt, nemen de verwarmingsverplichtingen in de nacht toe voor de cv-ketel. Dit is alleen gunstig indien de ketel efficiënter is bij hogere aanvoertemperaturen dan de warmtepomp. In de winter, wanneer de buitentemperatuur laag is, is een warmtepomp vaak minder efficiënt, waardoor het inzetten van de ketel energetisch beter kan zijn. In dit geval is het verstandig om de warmtepomp uit te zetten in de nacht en te laten overnemen door de ketel. Echter, dit betekent dat de warmtepomp minder draaiuren maakt, wat het rendement op de langere termijn kan verminderen.

Invloed op het energieverbruik

Het uitzetten van de warmtepomp 's nachts heeft een directe invloed op het energieverbruik van het systeem. In een goed geïsoleerde woning is het verstandig om de warmtepomp aan te laten lopen, omdat het elektriciteitsverbruik laag is en het comfort niet verstoord wordt. In minder goed geïsoleerde woningen kan het verstandig zijn om een nachtverlaging in te stellen, zodat de warmtepomp minder moet werken en de ketel efficiënter kan ingrijpen bij het opwarmen van de woning in de ochtend.

De keuze voor nachtverlaging kan ook worden beïnvloed door de verwachtingen rondom de energiekosten. Als de gasprijs sneller stijgt dan de elektriciteitsprijs, is het verstandig om de warmtepomp zoveel mogelijk in te zetten, ook in de nacht, om het gasverbruik te verminderen. In tegengestelde gevallen kan het gunstig zijn om de warmtepomp uit te zetten en de ketel te laten overnemen, zodat het energieverbruik wordt beperkt.

Instellingen en regelingen

De instellingen van de hybride warmtepomp spelen een belangrijke rol bij het bepalen van wanneer deze ingeschakeld moet worden. Er zijn verschillende regelstrategieën mogelijk, afhankelijk van de technologie van de warmtepomp en de thermostaat. De meeste hybride warmtepompen kunnen worden ingesteld op een minimale COP (Coefficient of Performance), waardoor de warmtepomp automatisch uitgeschakeld wordt wanneer het rendement onder deze drempel zakt. Andere systemen gebruiken een instelling op basis van buitentemperatuur of energiekosten, waarbij de warmtepomp automatisch overschakelt naar de cv-ketel wanneer het efficiënter is.

Bij het instellen van een nachtverlaging is het belangrijk om rekening te houden met de temperatuurtrajecten. Een hybride systeem is meestal niet geschikt voor woningen waarbij een aanvoertemperatuur van 90/70 of 80/60 °C nodig is. Vanaf 70/50 °C wordt het systeem echter technisch mogelijk, en kan het aangewezen zijn om de warmtepomp in de wintermaanden uit te zetten, zodat de ketel kan overnemen.

Hydraulische koppeling en systeeminstellingen

Om ervoor te zorgen dat de hybride warmtepomp en de cv-ketel goed samenwerken, is het vaak noodzakelijk om een open-verdeler of hydraulische koppeling in te zetten. Dit is vooral relevant wanneer beide systemen gelijktijdig actief zijn. Een open-verdeler zorgt ervoor dat het debiet van de warmtepomp en de ketel onafhankelijk van elkaar kan worden geregeld, zodat beide systemen efficiënt kunnen draaien.

Het instellen van de hybride warmtepomp is een belangrijk aspect bij het overwegen van nachtverlaging. In de beginfase kan het verstandig zijn om de warmtepomp alleen in te zetten in het voor- en najaar, wanneer de buitentemperatuur gunstig is voor het functioneren van de warmtepomp. In de wintermaanden kan de cv-ketel het overnemen, zodat het energieverbruik wordt beperkt.

Praktische overwegingen voor het uitzetten van de warmtepomp 's nachts

Bij het overwegen van het uitzetten van een hybride warmtepomp in de nacht, zijn er een aantal praktische overwegingen die moeten worden meegenomen. Deze omvatten de elektrische installatie, de ruimtelijke voorwaarden, de afgiftesystemen en de installatie van een thermostaat.

Elektrische installatie

Voor het efficiënt functioneren van een hybride warmtepomp is het belangrijk dat de elektrische installatie geschikt is. In sommige gevallen is het noodzakelijk om de elektriciteitsinstallatie aan te passen om de warmtepomp op te nemen. Dit is met name relevant in oude woningen waar de stroomcapaciteit beperkt is.

Ruimtelijke voorwaarden

Bij de keuze voor een hybride warmtepompinstallatie is het belangrijk om rekening te houden met de ruimtelijke voorwaarden. Bijvoorbeeld bij een split-systeem is het noodzakelijk om voldoende ruimte te hebben voor zowel de binnendeel als de buitendeel. De buitendeel moet op een geschikte locatie worden geplaatst, ver weg van woonruimtes en aan de geluidsnormen voldoen. De afstand tussen binnendeel en buitendeel moet minimaal 3 meter zijn van het dichtstbijzijnde woonvertrek en 5 meter van de dichtstbijzijnde slaapkamer.

Afgiftesystemen

De keuze voor een afgiftesysteem speelt een belangrijke rol bij het functioneren van een hybride warmtepomp. Vloerverwarming is vaak geschikt voor lagere aanvoertemperaturen, wat gunstig is voor de efficiëntie van de warmtepomp. Bij een vloerverwarmingssysteem is echter een te hoge nachtverlaging niet comfortabel, omdat het langer duurt voordat de woning op temperatuur is. In dergelijke gevallen is het verstandig om een zelflerende thermostaat te gebruiken, die automatisch zorgt voor een vroegtijdige start van de verwarming.

Thermostaat en sensoren

De installatie van een correcte thermostaat en buitensensor is van groot belang bij het bepalen van wanneer de warmtepomp ingeschakeld moet worden. De buitensensor moet bij voorkeur op de noordzijde van het gebouw worden geplaatst, zodat het de buitentemperatuur accuraat kan meten. In de ochtend, wanneer de zon minder sterk is, heeft het systeem minder last van de positie van de sensor. In de middag en avond, wanneer de gevel warmer wordt, kan het systeem beter functioneren.

Conclusie

Het uitzetten van een hybride warmtepomp 's nachts kan zowel energetische voordelen als nadeelen hebben, afhankelijk van de situatie van de woning, het afgiftesysteem en de samenwerking met de cv-ketel. In goed geïsoleerde woningen is het vaak gunstiger om de warmtepomp aan te laten lopen, omdat het comfort wordt gehandhaafd en het energieverbruik minimaal is. In minder goed geïsoleerde woningen kan het instellen van een nachtverlaging leiden tot energiebesparing, hoewel het aandeel van de warmtepomp in het totale verwarmingssysteem daardoor kan afnemen.

Bij de keuze voor nachtverlaging is het belangrijk om rekening te houden met de aanvoertemperatuur, het type afgiftesysteem en de verwachtingen rondom de energiekosten. Het instellen van een minimale COP of een regeling op basis van buitentemperatuur kan helpen om de warmtepomp efficiënter in te zetten. Bovendien is het aanbevolen om een hydraulische koppeling in te zetten als beide systemen gelijktijdig actief zijn, zodat het debiet van de warmtepomp en de ketel efficiënt kan worden geregeld.

Bij de installatie van een hybride warmtepomp zijn er ook een aantal praktische overwegingen die moeten worden meegenomen, zoals de elektrische installatie, de ruimtelijke voorwaarden en de keuze voor een geschikt afgiftesysteem. Het is verstandig om deze aspecten goed te analyseren voordat besloten wordt om een nachtverlaging in te stellen of de warmtepomp 's nachts uit te zetten.

In de toekomst zal het steeds belangrijker worden om hybride warmtepompen efficiënt in te zetten, zowel om energie te besparen als om het klimaatdoel te bereiken. Door het juist in te stellen en te onderhouden, kan een hybride warmtepompinstallatie een waardevolle bijdrage leveren aan het duurzame wonen in Nederland.

Bronnen

1. warmtepomp-tips.nl/hybride/