Is een 3x25A aansluiting voldoende voor een warmtepomp? Uitleg en praktijkbeleving

Inleiding

Het overstapken van een traditionele gasverwarming naar een warmtepomp is een steeds populairder keuze bij woningeigenaren die willen verduurzamen. Echter, een warmtepomp verandert ook de energiebehoefte van een huishouden. Een belangrijk aspect daarbij is de elektriciteitsaansluiting. Veel huizen zijn opgebouwd met een 1-fase aansluiting, terwijl moderne woningen vaak al standaard met een 3x25A (3-fasen) aansluiting worden geleverd. De vraag die zich dan opdringt is: is een 3x25A aansluiting voldoende voor een warmtepomp?

Uit de beschikbare informatie blijkt dat de keuze van de aansluiting niet alleen afhankelijk is van de warmtepomp zelf, maar ook van andere elektrische apparaten in het huis, zoals een inductiekookplaat, elektrische auto, sauna of zwembad. In deze artikel wordt een diepgaande analyse gegeven van de aansluitingscapaciteit in relatie tot warmtepompsystemen, inclusief praktische ervaringen van huiseigenaren en aanbevelingen van experts.

Warmtepompsystemen en stroombehoefte

Hybride versus volledig elektrische warmtepomp

Een warmtepomp kan op twee manieren worden ingezet: als hybride warmtepomp of als volledig elektrische warmtepomp.

• Hybride warmtepomp werkt in samenwerking met een traditionele gascv-ketel. Dit betekent dat bij extreem koude temperaturen of bij directe behoefte aan warm water de ketel ingevoegd wordt. Dit systeem vermindert het elektriciteitsverbruik, maar is geen volledige oplossing voor het afschaffen van aardgas.
• Volledig elektrische warmtepomp vervangt de gascv-ketel volledig. Het zorgt zowel voor verwarming als voor warm water. Hierdoor is de stroombehoefte hoger, en is een zwaardere aansluiting vaak nodig.

Deze keuze heeft gevolgen voor de vereiste stroomcapaciteit. Een volledig elektrische warmtepomp verbruikt gemiddeld 4 kW, wat op 1 fase werkt. Dit is vergelijkbaar met het verbruik van een elektrische oven. Echter, wanneer deze warmtepomp gelijktijdig wordt gebruikt met andere energie-intensieve apparaten zoals een inductiekookplaat (8 kW) of een sauna (10 kW), is er sprake van een piekverbruik dat de 3x25A aansluiting kan overschrijden.

1-fase versus 3-fase aansluiting

• 1-fase aansluiting is de meest voorkomende vorm in woningen die voor 2010 zijn gebouwd. Het is voldoende voor huishoudens met geringe elektriciteitsbehoefte.
• 3-fase aansluiting biedt een hogere capaciteit en is standaard in nieuwbouw. Het is nodig bij woningen met zonnepanelen, elektrische auto’s, warmtepompen, sauna’s of zwembaden.

De keuze voor een 3x25A aansluiting kan voldoende zijn, maar hangt af van het totale elektriciteitsgebruik en de gelijktijdige aansluiting van apparaten.

Aansluiting en vermogen: wat is nodig?

Aansluitwaarden in relatie tot jaarverbruik

De benodigde stroomcapaciteit van een huishouden wordt bepaald door het jaarverbruik in kWh. De volgende richtlijnen geven een indicatie van de vereiste aansluiting:

Een 3x25A aansluiting is dus voldoende voor huishoudens met een jaarverbruik tot 15.000 kWh. Voor hogere verbruiken is een zwaardere aansluiting noodzakelijk. Een warmtepomp alleen is meestal niet genoeg om een 3x25A aansluiting te vereisen, maar wanneer deze samen met andere apparaten wordt gebruikt, kan het tot overbelasting leiden.

Praktijkbeleving en casus: 3x25A met warmtepomp

Een aantal huiseigenaren heeft ervaring opgedaan met een 3x25A aansluiting in combinatie met een warmtepomp. Deze ervaringen tonen aan dat het mogelijk is om zonder problemen te functioneren, mits het elektriciteitsgebruik goed wordt gereguleerd.

Gebruik van load balancing

Een belangrijke factor bij het voorkomen van overbelasting is het gebruik van load balancing (belastingverdeling). Dit houdt in dat het elektriciteitsverbruik wordt gespreid over verschillende tijdstippen. Bijvoorbeeld:

• De warmtepomp draait op een tijdstip wanneer de kookplaat en de wasmachine niet in gebruik zijn.
• Een elektrische auto laadt op lage vermogens om piekverbruik te voorkomen.
• Apparaten zoals ovens, wasmachines en vaatwassers worden niet tegelijkertijd gebruikt.

Ervaringen tonen dat een huishouden met een 3x25A aansluiting, een warmtepomp, inductiekookplaat en elektrische auto meestal voldoende ruimte heeft, mits het verbruik goed wordt gepland. Een enkele keer per jaar kan er sprake zijn van een overbelasting of een fase die uitvalt. Dit wordt door huiseigenaren vaak als aanvaardbaar gezien, vooral gezien de kosten voor een zwaardere aansluiting.

Keuze voor 3x35A: is het nodig?

Hoewel een 3x25A aansluiting voldoende kan zijn, adviseren sommige elektriciens om te kiezen voor een 3x35A aansluiting. Dit is meestal het geval bij huishoudens die:

• Een elektrische auto willen opladen met hoge vermogens.
• Een sauna of zwembad hebben.
• Een inductiekookplaat met hoge vermogens gebruiken.
• Zonnepanelen willen installeren, die in combinatie met een warmtepomp kunnen leiden tot piekverbruik.

De keuze voor een zwaardere aansluiting heeft ook financiële gevolgen. De vastrecht (deel van het energietarief dat niet afhankelijk is van het verbruik) is voor 3x35A aansluitingen aanzienlijk hoger dan voor 3x25A. Sommige huiseigenaren zien dit als een te hoge prijs voor een aansluiting die in de praktijk niet altijd volledig wordt benut.

Voordelen en nadelen van 3x25A versus 3x35A

Voordelen van 3x25A:

• Lage vastrecht: een van de grootste aantrekkers voor huiseigenaren die niet willen overschakelen naar een duurdere aansluiting.
• Voldoende voor een warmtepomp: een 4 kW warmtepomp werkt op 1 fase en verbruikt niet meer dan een oven.
• Minder risico op overbelasting bij verstandig gebruik van apparaten en tijdsplanning.
• Mogelijkheid tot load balancing: apparaten kunnen zo worden ingezet dat piekverbruik wordt voorkomen.

Nadelen van 3x25A:

• Beperkte capaciteit: wanneer meerdere apparaten tegelijk worden gebruikt, kan de aansluiting onvoldoende zijn.
• Geen zekerheid op snelle oplading van elektrische auto’s.
• Minder geschikt voor zonnepanelen bij hoger verbruik.
• Mogelijke overbelasting: in uitzonderlijke gevallen kan er sprake zijn van overbelasting of faseuitval.

Voordelen van 3x35A:

• Hoogere capaciteit: voldoende voor meerdere apparaten tegelijk.
• Snellere oplading van elektrische auto’s.
• Mogelijkheid tot uitbreiding: bijvoorbeeld met een zwembad of sauna.
• Zekerheid: minder kans op overbelasting of faseuitval.

Nadelen van 3x35A:

• Hoogere vastrecht: het verschil in tarief tussen 3x25A en 3x35A is aanzienlijk en niet altijd gerechtvaardigd.
• Hogere installatiekosten: het verzwaren van de aansluiting en het eventuele vervangen van het metertype kunnen extra kosten opleveren.
• Minder rendement: bij huishoudens die niet volledig profiteren van de extra capaciteit, is het financieel niet verantwoord.

Aanbevelingen voor huiseigenaren

1. Beoordeel je stroombehoefte eerst

Voorafgaand aan het installeren van een warmtepomp of het verzwaren van je stroomaansluiting, is het verstandig om je elektriciteitsverbruik te analyseren. Dit kan via een energieverbruikrapport van de netbeheerder of via een slimme meter. Zo weet je of een 3x25A aansluiting voldoende is of dat je moet overstappen naar een zwaardere aansluiting.

2. Kies voor een hybride warmtepomp als aardgas nog beschikbaar is

Als je nog aardgas hebt en niet direct wilt overstappen naar een volledig elektrische oplossing, is een hybride warmtepomp een goede keuze. Deze benodigd minder stroom en is minder afhankelijk van een zware aansluiting. Bovendien kan het gasinstallatie worden gebruikt in koude perioden of bij directe warmwaterbehoefte.

3. Overweeg load balancing

Load balancing is een krachtige methode om overbelasting te voorkomen. Dit kan bijvoorbeeld gedaan worden via:

• Tijdsprogrammaties voor apparaten (zoals wasmachines, vaatwassers en ovens).
• Automatische laadbeheer voor elektrische auto’s.
• Smart home systemen die het elektriciteitsverbruik optimaliseren.

Hoewel load balancing nog niet standaard beschikbaar is voor alle apparaten, zijn er oplossingen beschikbaar die het verbruik efficiënter maken.

4. Bespreek met een erkende installateur

Een erkende installateur kan beoordelen of je huidige aansluiting geschikt is voor een warmtepomp. Hij kan ook adviseren of er aanpassingen nodig zijn, zoals het verzwaren van de aansluiting of het installeren van een nieuw metertype.

5. Zorg voor voldoende elektriciteitsaansluiting bij elektrische auto

Als je een elektrische auto hebt of van plan bent om er een aan te schaffen, is het belangrijk om te overwegen of je aansluiting voldoende is voor snelle oplading. Een 3x25A aansluiting biedt beperkte mogelijkheden, terwijl een 3x35A aansluiting snellere oplading mogelijk maakt. Het is ook mogelijk om de opladingssnelheid te beperken, zodat je de aansluiting niet volledig benut.

Conclusie

Een 3x25A aansluiting is vaak voldoende voor een warmtepomp, vooral wanneer deze niet gelijktijdig wordt gebruikt met andere energie-intensieve apparaten. Praktijkbeleving toont aan dat het mogelijk is om zonder problemen te functioneren met deze aansluiting, mits het elektriciteitsgebruik goed wordt gereguleerd via load balancing en tijdsplanning.

Echter, bij huishoudens met een elektrische auto, sauna of inductiekookplaat kan het verstandig zijn om over te stappen naar een 3x35A aansluiting, vooral om overbelasting te voorkomen. De keuze hangt af van het totale elektriciteitsgebruik, de behoefte aan snelle oplading en de financiële impact van het hogere vastrecht.

Voor huiseigenaren die willen verduurzamen is het dus belangrijk om zowel het elektriciteitsverbruik als de aansluitingscapaciteit goed te beoordelen. In combinatie met slimme technologieën en verstandig gebruik van apparaten kan een 3x25A aansluiting voldoende zijn om een warmtepomp effectief te gebruiken.

Bronnen

1. Liander: Warmtepomp
2. Energiekamer: Aansluiting aanvragen
3. Community Eigenhuis: 3x25A versus 3x35A
4. Willemarswonen: 1-fase versus 3-fase