Is een warmtepomp rendabel in 2024: factoren die beslissend zijn

De overstap naar een warmtepomp is tegenwoordig een veelvoorkomende keuze binnen de woningbouw, aangemoedigd door stijgende energiekosten, groene doelstellingen en steeds betere technologie. Echter, de vraag die veel woningeigenaren stellen, is of een warmtepomp daadwerkelijk rendabel is. In dit artikel bespreken we op basis van betrouwbare bronnen de factoren die het rendement van een warmtepomp beïnvloeden en wanneer een warmtepomp een rendabele investering is.

Inleiding: warmtepompen in de huidige context

Een warmtepomp werkt door energie uit de omgeving – zoals lucht, grond of water – te gebruiken om woningen te verwarmen. Het principe is vergelijkbaar met dat van een koelkast, maar in omgekeerde richting. Het rendement van zo’n systeem hangt af van meerdere variabelen, waaronder de isolatie van het huis, de buitentemperatuur en de energieprijzen. Daarnaast speelt het type warmtepomp – zoals een hybride of volledig elektrische – een rol in de berekening van het rendement.

De vraag of een warmtepomp rendabel is, hangt dus af van specifieke omstandigheden per woning. In de volgende paragrafen bespreken we de belangrijkste factoren die bepalen of en wanneer een warmtepomp rendabel is.

Factoren die het rendement van een warmtepomp bepalen

1. De kwaliteit van de isolatie

Een goed geïsoleerd huis is cruciaal voor het rendement van een warmtepomp. In een goed geïsoleerd huis blijft de warmte beter binnen, waardoor de warmtepomp minder vaak hoeft te werken en dus efficiënter is. De hoeveelheid energie die je bespaart, is sterk afhankelijk van de kwaliteit van de isolatie. Dit geldt niet alleen voor de gevel en de daken, maar ook voor vloeren en ramen. Uitgebreide isolatie maakt een warmtepomp dus een veel rendabelere keuze.

In slecht geïsoleerde woningen daarentegen, moet de warmtepomp harder werken om de gewenste temperatuur te bereiken. Dit leidt tot hogere stroomverbruiken en een lagere terugverdientijd. Daarom is het aanbevolen om isolatieverbeteringen te maken voordat men overweegt om een warmtepomp in te zetten.

2. De buitentemperatuur

De buitentemperatuur heeft een directe invloed op het rendement van een warmtepomp. In de zomer werkt een warmtepomp meestal optimaal, omdat de lucht warm genoeg is om voldoende warmte op te wekken. In de winter daalt het rendement echter, omdat de warmtepomp harder moet werken om warmte te genereren uit koudere lucht. De COP (Coefficient of Performance) van een warmtepomp is in de zomer vaak 6 of 7, terwijl het in de winter kan dalen tot 2 of 3.

Een oplossing voor dit probleem zijn warmtepompen die warmte halen uit de grond of het water, zoals een grond/water- of water/water-warmtepomp. Deze systemen hebben minder variatie in rendement, omdat de grond een constantere temperatuur heeft dan de lucht. Voor woningen in regio’s met extreme winters kan dit een betere keuze zijn.

3. Het type warmtepomp

Er zijn verschillende types warmtepompen, met elk hun eigen kenmerken en rendementen. De meest voorkomende zijn:

• Lucht/water-warmtepomp: Haalt warmte uit de buitenlucht en zet deze om in verwarmingswater. Dit type werkt efficiënt bij milde temperaturen.
• Grond/water-warmtepomp: Haalt warmte uit de grond, wat in koude winters betrouwbaarder is.
• Water/water-warmtepomp: Haalt warmte uit een waterbron (zoals een meer of een rivier).
• Hybride warmtepomp: Een combinatie van een warmtepomp en een cv-ketel. Bij lage temperaturen of piekmomenten springt de ketel bij.

Een hybride warmtepomp is vooral rendabel in woningen waar al een cv-ketel aanwezig is. Het biedt de voordelen van een warmtepomp, met de veiligheid van een traditioneel verwarmingssysteem bij koude winters. Het is echter minder rendabel in woningen zonder bestaande cv-installatie of in slecht geïsoleerde woningen.

4. De temperatuur van het warm water

De temperatuur van het water dat de warmtepomp moet leveren, heeft ook invloed op het rendement. Hoe hoger de gewenste temperatuur, hoe harder de warmtepomp moet werken. Dit geldt met name voor systemen die verwarming leveren via vloerverwarming, die lager temperatuurwater nodig heeft dan radiatoren.

5. Energieprijzen

De energieprijzen spelen een belangrijke rol in de rendabiliteit van een warmtepomp. Hoewel warmtepompen elektriciteit verbruiken, doen ze dit doorgaans efficiënter dan een traditionele cv-ketel. Als de gasprijzen hoger zijn dan de elektriciteitsprijzen, kan het verstandiger zijn om over te stappen op een warmtepomp. Dit is bijvoorbeeld in 2024 het geval geweest, gezien de hoge gasprijzen.

Een extra voordelenfactor kan de combinatie met zonnepanelen zijn. Door zelf elektriciteit op te wekken, kan het rendement van de warmtepomp worden verder verbeterd.

6. SCOP- en COP-waarden

Het rendement van een warmtepomp wordt vaak uitgedrukt in COP- en SCOP-waarden. COP (Coefficient of Performance) geeft het rendement van de warmtepomp op een bepaald moment aan. In de zomer kan dit oplopen tot 6 of 7, in de winter daalt het vaak tot 2 of 3.

SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) is een maat voor het rendement over het hele jaar. Het geeft een beter beeld van de daadwerkelijke efficiëntie van de warmtepomp in de praktijk. Een SCOP-waarde van 3 of hoger is goed, 4 of hoger is uitstekend.

Wanneer is een warmtepomp rendabel?

1. Bij hoge gasprijzen

In tijden van hoge gasprijzen kan een warmtepomp een rendabele keuze zijn. Hoewel de aanschafkosten hoog zijn, kan de besparing op de energierekening binnen enkele jaren opgelopen worden. In combinatie met een subsidie (zoals de ISDE-subsidie) kan de terugverdientijd nog verder verkort worden.

2. Bij goede isolatie

Een warmtepomp werkt efficiënter in goed geïsoleerde woningen. Als je woning al deels geïsoleerd is, is een warmtepomp een goede optie, zeker als je op termijn naar een gasloze situatie wilt werken.

3. Bij bestaande cv-ketel

Een hybride warmtepomp is vooral rendabel in woningen waar al een cv-ketel aanwezig is. Dit maakt de overgang naar een gasloze situatie geleidelijker en vermindert het risico op warmteverlies in koude winters.

4. Bij een lang verblijf in de woning

Als je verwacht lang in je woning te blijven wonen – bijvoorbeeld tien jaar of langer – is de kans groot dat je de investering in een warmtepomp terugverdient. De voordelen van lagere energiekosten en groene voetnoot zijn dan op lange termijn aantrekkelijk.

5. Bij hoge gasverbruik

Een warmtepomp wordt vooral rendabel als je woning een relatief hoog gasverbruik heeft. In dergelijke gevallen is de besparing op de gasrekening aanzienlijk. Voor woningen met een laag gasverbruik – bijvoorbeeld vanwege slechte gebruiksintensiteit – is de rendabiliteit minder duidelijk. In dergelijke gevallen kan een hybride warmtepomp een betere keuze zijn, omdat deze ook op gas werkt bij piekmomenten.

Hybride warmtepompen: voordelen en nadelen

Voordelen

• Geen complete verwijdering van de cv-ketel: Bij een hybride warmtepomp kan je cv-ketel blijven gebruikt worden bij koude winters of piekmomenten.
• Lagere aanschafkosten: Een hybride warmtepomp is in de regel goedkoper dan een volledig elektrische warmtepomp.
• Snellere terugverdientijd: In combinatie met subsidies en goede isolatie kan een hybride warmtepomp sneller rendabel zijn.
• Flexibiliteit: Je kunt op korte termijn nog steeds gas gebruiken, wat het risico op een warmteprobleem vermindert.

Nadelen

• Geen gasloze situatie: Een hybride warmtepomp houdt je aangesloten op gas, wat minder duurzaam is.
• Lager rendement: In vergelijking met een volledig elektrische warmtepomp is het rendement iets lager, omdat de ketel soms moet bijspringen.
• Beperkte subsidies: Sommige subsidies zijn alleen toegankelijk voor volledig elektrische warmtepompen.

Conclusie

Een warmtepomp is in 2024 een rendabele investering, mits de juiste voorwaarden zijn vervuld. De kwaliteit van de isolatie, de buitentemperatuur, het type warmtepomp en de energieprijzen zijn sleutelfactoren die het rendement bepalen. In goed geïsoleerde woningen met een bestaande cv-ketel is een hybride warmtepomp een voordelige keuze. Voor woningen met een hoog gasverbruik en goede isolatie kan een volledig elektrische warmtepomp de beste oplossing zijn.

De investering in een warmtepomp vereist wel een zorgvuldige afweging van de kosten en voordelen. In combinatie met subsidies en eventueel zonnepanelen kan de terugverdientijd aanzienlijk verkort worden. Voor woningen met een laag gasverbruik is de rendabiliteit minder zeker, en dient men zorgvuldig te overwegen of de investering zich op lange termijn verifieert.

Tot slot is het belangrijk om vooruit te kijken. Als je verwacht lang in je woning te blijven wonen, is de kans groot dat de investering in een warmtepomp op de lange termijn rendabel is. Dit maakt een warmtepomp niet alleen een financieel verstandige keuze, maar ook een duurzame oplossing voor de toekomst.

Bronnen

1. Een warmtepomp werkt als een omgekeerde koelkast
2. De COP en terugverdientijd van een warmtepomp
3. Is een warmtepomp zinvol bij laag gasverbruik?
4. Voordelen en nadelen van warmtepompen