Veiligheidsrisico's en oplossingen voor kortsluiting bij warmtepompinstallaties

Published by Redactie on september 26, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een warmtepompinstallatie is een essentieel onderdeel van moderne energieopwekking in woningen, met een groeiend belang in de context van energietransitie en duurzame opwarming. Net als elke elektrische installatie, kan ook een warmtepompinstallatie problemen opleveren, waaronder kortsluiting. Kortsluiting kan het gevolg zijn van defecte sensoren, probleem met het invertercomponent, of onjuiste aansluiting van elektrische apparaten. In dit artikel bespreken we de oorzaken van kortsluiting bij warmtepompinstallaties, de gevolgen van defecte componenten, en de praktische oplossingen die in de praktijk worden toegepast.

De informatie is gebaseerd op technische en operationele details uit betrouwbare bronnen, waaronder handleidingen voor warmtepompinstallaties, technische uitleg over het gebruik van buffervaten, en richtlijnen voor veilig gebruik van elektrische apparaten zoals de droger. Het artikel richt zich zowel op bouwprofessionals als op particuliere eigenaren die hun warmtepompinstallatie begrijpen en onderhouden willen leren.

Oorzaken van kortsluiting in warmtepompinstallaties

Defecte sensoren en bedrading

Een van de meest voorkomende oorzaken van storingen in warmtepompinstallaties is het falen van sensoren of de bedrading die eraan is verbonden. Sensoren zijn essentieel voor het functioneren van een warmtepompinstallatie, omdat ze de temperatuur van het water in de boiler, de afgiftecircuit, en andere componenten meten en deze gegevens doorgeven aan de centrale beheercomponenten. Als deze sensoren defect raken, kunnen ze onjuiste gegevens doorgeven, wat tot een foute werking van de warmtepomp leidt.

Volgens de informatie uit bron 1 is het belangrijk om eerst de sensor en de bedrading zelf te controleren. De foutmelding kan namelijk ook het gevolg zijn van een kortsluiting tussen de twee draden van de sensor of van een draad die klem zit tussen de beplating van de warmtepomp. Ook kan een losse draad ervoor zorgen dat de sensor geen correcte gegevens doorgeeft. In gevallen waarin de boiler van de warmtepomp ernstig verkalkt is, kan het probleem zich voordoen dat de sensor, die via een dompelhuls in de boiler zit, niet de juiste waarde aangeeft. In zulke gevallen helpt het vervangen van de sensor niet, omdat het probleem bij de boiler zelf ligt.

Een mogelijke tijdelijke oplossing is om de boilertemperatuur iets lager te zetten, zodat de warmtepomp minder vaak in een storing terechtkomt. Ook is vocht een bekende vijand van sensoren en sensorkabels, en zorgvuldige droging van deze onderdelen kan voorkomen dat het probleem zich opnieuw voordoet.

Problemen met de inverter

De inverter is een cruciale component van een warmtepompinstallatie. Deze component is verantwoordelijk voor het aansturen van de compressor, die op zijn beurt het warmtevermogen van de installatie regelt. De inverter werkt als een motor-toerenregeling en zorgt ervoor dat de compressor op de juiste snelheid draait om de gewenste warmteproductie te genereren.

Als de inverter overbelast raakt of oververhit wordt, kan deze uitgeschakeld worden, wat leidt tot een storing. Ook kan een probleem met de netvoeding, zoals het wegvalen van een fase in het geval van een 3-fasen warmtepomp, ervoor zorgen dat de inverter een storingsmelding weergeeft. Dit wijst op een storing in de elektrische aansluiting van de warmtepompinstallatie.

Het is daarom belangrijk om regelmatig te controleren of de inverter correct werkt en of de elektrische aansluiting stabiel is. In geval van herhaalde storingen is het verstandig om een technicus in te schakelen om de inverter en de aansluiting grondig te controleren.

Thermische beveiliging

Een thermische beveiliging is een onderdeel van de warmtepompinstallatie dat wordt ingeschakeld als er een risico op oververhitting of overbelasting is. Deze beveiliging zorgt ervoor dat de warmtepompinstallatie veilig wordt afgesloten als er onverwachte temperaturen of vermogensniveaus worden geregistreerd. Dit is een beveiligingsmaatregel die helpt voorkomen dat schade aan de installatie of gevaarlijke situaties zich voordoen.

Hoewel de thermische beveiliging essentieel is voor de veiligheid van de installatie, kan het ook het gevolg zijn dat de warmtepompinstallatie onverwacht uitvalt of storingen weergeeft. Het is daarom belangrijk om te begrijpen onder welke omstandigheden deze beveiliging actief wordt en of deze een tijdelijke of blijvende oplossing vereist.

Oplossingen en preventieve maatregelen

Aansluiting van apparaten en elektrische groepen

Een veelvoorkomend probleem dat leidt tot kortsluiting is de verkeerde aansluiting van elektrische apparaten zoals de droger. Volgens bron 3 kan het probleem zich voordoen als zowel de wasmachine als de droger op dezelfde elektrische groep zijn aangesloten. In dergelijke gevallen kan er meer dan 16 ampère worden opgenomen, wat ervoor zorgt dat de zekering in de meterkast door slaat. Dit is vooral het geval bij afvoer- of condensdrogers, waarbij het verbruik van elektriciteit aanzienlijk is.

De oplossing is om de wasmachine en de droger op verschillende groepen aan te sluiten. Daarnaast is het aan te raden om de droger rechtstreeks op een stopcontact met randaarde aan te sluiten, in plaats van via een verlengsnoer. Het gebruik van verlengsnoeren wordt uitdrukkelijk niet aanbevolen, omdat dit kan leiden tot kortsluiting of zelfs brandgevaar.

Als de zekering in de meterkast opnieuw door slaat, is het verstandig om contact op te nemen met een technicus of servicecentrum. Het gebruik van het apparaat moet worden gestopt totdat het probleem is opgelost. Het is ook aan te raden om regelmatig te controleren of de elektrische aansluiting van de droger en andere apparaten correct is en of er sprake is van overbelasting.

Verkeerde aansluiting van sensoren

Een ander aspect dat bijdraagt aan kortsluiting is de verkeerde aansluiting van sensoren in de warmtepompinstallatie. Volgens bron 2 is het belangrijk om de sensor op de juiste plaats te installeren, bijvoorbeeld in de buffer van de warmtepomp. Een verkeerde aansluiting van de sensor kan leiden tot onnauwkeurige metingen en daardoor tot het verkeerd functioneren van de warmtepompinstallatie.

Een veel voorkomende fout is het plaatsen van de sensor op een plek waar er geen vloeistofstroom is, zoals bij een leiding waarop de pomp niet draait. In dergelijke gevallen zorgt het niet voor een juiste temperatuurmaat en kan de warmtepomp de buffer op een te hoge temperatuur brengen. Dit kan leiden tot verkeerde werking of zelfs schade aan de installatie.

Het juiste aansluitingsschema is daarom essentieel. Bij een anti-pendelbufferinstallatie moet de sensor worden geplaatst op een plek waar de aanvoertemperatuur naar het afgiftesysteem nauwkeurig kan worden gemeten. De buffer kan dienen als een ‘overloop’ en zorgt voor de juiste menging van het warmtepompcircuit en het afgiftesysteem.

Aanbevolen inhoud van het buffervat

Het buffervat speelt een belangrijke rol in de functionering van de warmtepompinstallatie. Het helpt om de hydraulische ontkoppeling tussen het warmtepompcircuit en het afgiftesysteem te waarborgen en zorgt ervoor dat de warmtepomp op de juiste manier werkt. Volgens ISSO 72 moet een warmtepompinstallatie minimaal 10 minuten kunnen draaien bij de ontworpen delta T situatie. Dit is het uitgangspunt voor de minimale inhoud van het systeem.

Bijvoorbeeld, bij een installatieontwerp met een delta T van 7°C is de aanbevolen bufferinhoud 20 liter per kW afgegeven vermogen. Dit betekent dat een warmtepompinstallatie met een vermogen van 10 kW een buffer van 200 liter nodig heeft. Bij een delta T van 5°C is de benodigde bufferinhoud hoger, namelijk 286 liter per 10 kW. Dit is te verklaren doordat bij een kleinere temperatuurverschil meer warmte moet worden opgeslagen om de installatie efficiënt te laten werken.

Als er een deel van de vloerverwarming altijd open staat, kan de benodigde bufferinhoud worden aangepast. Voor elke m² vloerverwarming die altijd open staat, kan 1,5 liter van de bufferinhoud worden afgetrokken. Dit is van belang bij het dimensioneren van de buffer en moet worden meegenomen in de berekening.

Veiligheidsmaatregelen bij kortsluiting

Het voorkomen van kortsluiting is essentieel voor de veiligheid en het efficiënte functioneren van een warmtepompinstallatie. Daarom zijn een aantal veiligheidsmaatregelen aan te raden:

Regelmatig onderhoud: Het regelmatig onderhouden van sensoren, bedrading, en andere componenten helpt om storingen voor te zijn. Dit omvat ook het controleren van de elektrische aansluiting en het verwijderen van eventuele kalkafzettingen in de boiler.
Correcte aansluiting van elektrische apparaten: Apparaten zoals de droger moeten op de juiste manier worden aangesloten. Dit betekent het gebruik van het juiste stopcontact en het vermijden van verlengsnoeren.
Gebruik van professionele ondersteuning: In geval van herhaalde storingen of onverwachte problemen is het verstandig om contact op te nemen met een geaccrediteerd technicus of servicecentrum. Professionele ondersteuning zorgt ervoor dat het probleem op de juiste manier wordt opgelost en dat de installatie veilig blijft functioneren.
Veiligheidscontrole op de elektrische installatie: Een regelmatige controle op de elektrische installatie, inclusief de zekeringen en de meterkast, helpt om mogelijke risico’s op kortsluiting te identificeren en deze te voorkomen.

Conclusie

Kortsluiting in een warmtepompinstallatie kan verschillende oorzaken hebben, variërend van defecte sensoren en bedrading tot problemen met de inverter of verkeerde aansluiting van elektrische apparaten. Het is belangrijk om deze problemen te begrijpen en te weten hoe deze kunnen worden voorkomen of opgelost. Door regelmatig onderhoud te doen, elektrische apparaten correct aan te sluiten, en professionele ondersteuning in te schakelen bij nodig, kan het risico op kortsluiting aanzienlijk worden verlaagd.

Het gebruik van een buffervat met de juiste inhoud is ook van essentieel belang voor het efficiënte functioneren van de warmtepompinstallatie en het voorkomen van onnodige storingen. Samen met veiligheidsmaatregelen zoals het controleren van de elektrische aansluiting en het vermijden van overbelasting, helpt dit om een veilige en duurzame warmtepompinstallatie te garanderen.

Bronnen

kortsluiting