Kosten en uitdagingen bij het installeren van een warmtepomp in een oud huis

Published by Redactie on september 26, 2025 | Category warmtepomp

Het overstappen van een traditioneel verwarmingssysteem naar een warmtepomp is momenteel een van de meest populaire keuzes voor woningeigenaren die hun woning duurzamer willen maken. Echter, wanneer het gaat om oudere huizen, worden deze overgangen vaak ingewikkelder en kostbaarder. In dit artikel bespreken we de kosten, de noodzakelijke aanpassingen en de uitdagingen die gepaard gaan met het installeren van een warmtepomp in een oud huis. Bovendien geven we overzicht van mogelijke subsidieopties en de terugverdientijd van deze investering.

Inleiding

Een warmtepomp is een duurzame oplossing om een woning te verwarmen, maar vooral in oudere huizen zijn er veel aanpassingen nodig om ervoor te zorgen dat de warmtepomp effectief werkt. Dit betekent dat de investering niet alleen het aankopen en installeren van de pomp omvat, maar vaak ook thermische renovatie van de woning zelf. De kosten van deze aanpassingen en installatie variëren sterk afhankelijk van de staat van isolatie, de bouwjaar van het huis, en het type warmtepomp. In dit artikel worden deze aspecten nader toegelicht met betrekking tot oudere woningen, met nadruk op de financiële en technische uitdagingen.

Type warmtepompen en de bijbehorende kosten

Voor wie overweegt om een warmtepomp te installeren, is het belangrijk om te weten welk type het beste past bij de situatie. De kosten van warmtepompen variëren sterk per type, afhankelijk van de complexiteit van het systeem en de installatie.

Lucht-lucht warmtepomp

De goedkope keuze in de markt is de lucht-lucht warmtepomp. Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en zet die om in verwarmde lucht die in het huis wordt uitgestoten. De gemiddelde kosten liggen tussen €4.000 en €7.000, inclusief installatie. Deze warmtepomp is ideaal voor woningen met een goed geïsoleerd bouwsel en een verkeerd afgiftesysteem. Echter, in oudere huizen is dit vaak niet het geval.

Lucht-water warmtepomp

Bij een lucht-water warmtepomp wordt de opgewekte warmte gebruikt om water op te warmen, dat vervolgens via radiatoren of vloerverwarming wordt gebruikt voor het verwarmen van de woning. De kosten van deze warmtepomp liggen tussen €5.000 en €9.000. Hoewel dit een efficiëntere oplossing is dan een lucht-lucht warmtepomp, vereist het toch dat de woning aan een aantal isolatie- en afgiftesysteem-vereisten voldoet.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert warmtepomp-technologie met een traditionele CV-ketel. In koude weersomstandigheden, wanneer de warmtepomp minder efficiënt werkt, schakelt de CV-ketel over. De prijzen van een hybride warmtepomp liggen tussen €4.500 en €7.000. Dit type warmtepomp is een populaire keuze in huizen waarin de isolatie niet volledig is op orde, omdat het minder aanspreekbaar is voor lage buitentemperaturen.

Water-water warmtepomp

Deze warmtepomp haalt warmte uit waterbronnen, zoals een oppervlaktewater of een dieper gelegen bron. De gemiddelde kosten liggen tussen €15.000 en €25.000. Het installeren van een water-water warmtepomp vereist echter vaak aanzienlijke aanpassingen aan de buiswerkzaamheden en kan daarom kostbaar zijn.

Grond-water warmtepomp

De duurste optie is de grond-water warmtepomp, waarbij warmte wordt gehaald uit de bodem. De kosten liggen tussen €20.000 en €30.000, exclusief eventuele subsidies. Deze warmtepomp is erg efficiënt, maar vereist aanzienlijke voorbereidingen, zoals gravingen en aanpassing van de infrastructuur van de woning.

Aanpassingen aan oudere woningen

Een van de grootste uitdagingen bij het installeren van een warmtepomp in een oud huis is dat oudere huizen vaak niet geschikt zijn voor deze technologie. Dit heeft te maken met de isolatie, het afgiftesysteem en het energieverbruik van het huis.

Isolatie

Voor een warmtepomp is het essentieel dat de woning goed geïsoleerd is. In oudere huizen is de isolatie vaak slecht of ontbreekt het volledig. Dit betekent dat er aanzienlijke investeringen nodig zijn om de woning thermisch aan te passen.

Dakisolatie is een van de belangrijkste punten. Een slecht geïsoleerd dak kan verantwoordelijk zijn voor wel een derde van het warmteverlies in een oud huis. De kosten van dakisolatie kunnen variëren vanaf €4.600.
Spouwmuurisolatie is een veelvoorkomende aanpassing die ongeveer €2.100 kost.
Vloerisolatie of het aanbrengen van vloerverwarming is ook een noodzakelijke stap. De gemiddelde kosten liggen rond €1.600.

Afgiftesysteem

Een warmtepomp werkt meestal met een lage temperatuur. Dit betekent dat het afgiftesysteem van het huis aangepast moet worden om de warmte goed te kunnen verspreiden. In oudere huizen is het vaak nodig om de radiatoren te vervangen door lage temperatuur-radiatoren of om infraroodpanelen in te bouwen.

Infraroodpanelen in de zithoek en badkamer kunnen ongeveer €1.000 kosten.
Lage temperatuur-radiatoren in de woonruimtes kosten gemiddeld €2.500.

Mechanische ventilatie met warmteterugwinning

Een andere aanpassing die vaak nodig is, is het installeren van een mechanisch ventilatiesysteem met warmteterugwinning. Dit systeem zorgt ervoor dat de warmte niet verloren gaat bij het uitschakelen van de lucht. De gemiddelde kosten voor dit systeem liggen rond €3.000.

Thermische renovatie: een kostbare investering

Thermische renovatie is een essentieel onderdeel bij de overgang naar een warmtepomp. Dit betekent dat woningeigenaren vaak genoodzaakt worden om het volledige bouwsel te analyseren en de meest kritieke punten van warmteverlies te corrigeren.

Energieaudit

Een eerste stap in de renovatieproces is een energieaudit of warmteverliesanalyse. Deze audit wordt uitgevoerd door een specialist en kost tussen €350 en €1.000. Deze analyse is van groot belang om te bepalen welke aanpassingen het meeste effect hebben op het verlagen van warmteverlies.

Volledige isolatie

In sommige gevallen is het noodzakelijk om het hele huis te isoleren. Dit betekent dat de gevel, het dak, de vloeren en de ramen moeten worden vernieuwd. De kosten van een volledige isolatie kunnen oplopen tot €20.000 of meer. In combinatie met de installatiekosten van de warmtepomp kan dit totaal zo’n €40.000 tot €60.000 kosten.

Een panellid benadrukt dat dit voor veel woningeigenaren, vooral ouderen of mensen met een beperkt budget, niet haalbaar is: “Als je op leeftijd bent, heb je daar helemaal geen zin meer in en loont het ook niet meer.”

Subsidies en terugverdientijd

De kosten van een warmtepomp zijn aanzienlijk, maar er zijn subsidies beschikbaar die de investering iets aantrekkelijker maken.

ISDE-subsidie

De ISDE-subsidie biedt woningeigenaren een terugbetaling van tot wel 30% van de aanschafkosten. Dit geldt zolang de woning aan bepaalde eisen voldoet, zoals het thermisch verbeteren van de woning binnen 24 maanden na aanschaf van de warmtepomp.

Extra subsidie voor isolatie

Als er binnen 24 maanden na aanschaf van de warmtepomp ook isolatiemaatregelen worden genomen, kan er extra subsidie worden aangevraagd. Dit maakt het mogelijk om een deel van de thermische renovatie te financieren.

Gemiddelde terugverdientijd

De gemiddelde terugverdientijd van een warmtepomp ligt tussen de 10 en 15 jaar. Echter, in huizen met slechte isolatie en een hoge warmteverlieswaarde kan deze periode aanzienlijk langer zijn. In extreme gevallen, zoals bij temperaturen onder de -15°C, kan het noodzakelijk zijn om extra elektrische verwarmingselementen in te schakelen, wat de energierekening verder verhoogt.

Risico’s en kritiek op subsidies

De installatie van een warmtepomp in een oud huis zonder grondige thermische renovatie kan tot onverwachte problemen leiden. In sommige gevallen zijn warmtepompen niet in staat om het huis op de gewenste temperatuur te houden, vooral in koude winters. Er zijn gevallen bekend waarin een warmtepomp bij temperaturen van -20°C dagelijks 120-150 kWh verbruikte, zonder dat het huis warm was.

Een bekritiseerd aspect is de verdeling van subsidies. Er zijn gevallen waarin subsidies worden uitgekeerd voor warmtepompen in huizen waarin de thermische renovatie volledig ontbreekt. Dit leidt tot inefficiënte investeringen en wordt door sommige experts gezien als een vorm van fraude of irrationele uitgaven.

Alternatieven en beslissingen

Niet alle woningeigenaren zijn geschikt voor een warmtepomp. In sommige gevallen kan het slimmer zijn om voor een hoogtemperatuur verwarmingssysteem zoals een CV-ketel te kiezen. Deze systemen zijn minder duurzamer dan warmtepompen, maar zijn vaak geschikter voor oudere huizen met slechte isolatie. De installatie van een CV-ketel is meestal minder kostbaar en vereist geen ingrijpende aanpassingen aan de woning.

Conclusie

Het installeren van een warmtepomp in een oud huis is een complexe en vaak kostbare onderneming. De investering omvat niet alleen de aanschaf en installatie van de pomp zelf, maar vaak ook aanzienlijke aanpassingen aan de isolatie en het afgiftesysteem van de woning. De totale kosten kunnen variëren vanaf €4.000 tot €60.000 of meer, afhankelijk van de staat van het huis en de gekozen warmtepomp.

Hoewel er subsidies beschikbaar zijn, is het belangrijk om te bedenken dat een warmtepomp alleen effectief werkt als de woning goed is geïsoleerd. In sommige gevallen kan het slimmer zijn om tijdelijk voor een CV-ketel te kiezen, terwijl de woning geleidelijk wordt gerenoveerd. Voor woningeigenaren met beperkte middelen of ouderen kan de investering in een warmtepomp daarnaast niet altijd rendabel zijn.

Het is daarom raadzaam om eerst een energieaudit uit te voeren en eventueel meerdere offertes te vergelijken, zodat een beslissing kan worden genomen op basis van een realistische analyse van de kosten, de wensen en de mogelijkheden.