Hoe bereken je het kWh-gebruik van een warmtepomp? Een expertgids voor verbruik, rendement en kosten

Bij het overwegen van een warmtepomp als duurzame verwarmingsoptie is het begrijpen van het energieverbruik essentieel voor zowel woningeigenaren als installateurs. Het verbruik van een warmtepomp wordt meestal uitgedrukt in kilowattuur (kWh) en hangt af van factoren zoals het type warmtepomp, het COP- of SPF-getal, de grootte van de woning, de isolatiegraad, en het gewenste comfortniveau. In dit artikel leggen we uit hoe je het kWh-gebruik van een warmtepomp kunt berekenen, welke factoren van invloed zijn en hoe je dit kunt gebruiken om het rendement en de kosten te bepalen.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt deze?

Een warmtepomp is een technologie die energie uit de omgeving (zoals de lucht, bodem of water) gebruikt om een woning te verwarmen. In tegenstelling tot een cv-ketel die fossiele brandstoffen verbrandt, gebruikt een warmtepomp elektriciteit om warmte op te tillen van een lage temperatuur naar een hogere temperatuur, die dan kan worden gebruikt voor verwarming of warm water.

De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt in het COP (Coefficient of Performance)-getal. Dit getal geeft aan hoeveel warmte-energie de warmtepomp levert per eenheid verbruikte elektriciteit. Bijvoorbeeld: een COP van 4 betekent dat de warmtepomp 4 kWh aan warmte levert voor elke 1 kWh aan elektriciteit die verbruikt wordt. Hoe hoger de COP-waarde, hoe efficiënter de warmtepomp werkt.

Daarnaast wordt het rendement ook gemeten met de SCOP-waarde (Seasonal Coefficient of Performance), die de COP-waarde gemiddeld over een geheel jaar uitdrukt. Dit geeft een realistischer beeld van de werkelijke efficiëntie in de praktijk, omdat seizoensgebonden variaties worden meegenomen in de berekening.

Hoe bereken je het kWh-gebruik van een warmtepomp?

Er zijn verschillende methoden om het kWh-gebruik van een warmtepomp te berekenen, afhankelijk van de beschikbare informatie. Hieronder leggen we de belangrijkste berekeningstechnieken uit, gebaseerd op de gegevens uit de bronnen.

1. Berekening via het COP-getal

De meest gebruikte methode is de berekening via het COP-getal. De formule hiervoor is:

Energieverbruik warmtepomp (kWh) = Energieverbruik woning (kWh) / COP

Deze formule laat zien hoeveel elektriciteit nodig is om een bepaalde hoeveelheid warmte op te tillen. Stel dat je woning gemiddeld 15.000 kWh per jaar nodig heeft voor verwarming en warm water, en de warmtepomp heeft een COP van 3, dan is het elektrische verbruik van de warmtepomp:

15.000 kWh / 3 = 5.000 kWh per jaar

Om het maandverbruik of dagverbruik te berekenen, deel je dit door respectievelijk 12 of 365:

• Maandverbruik = 5.000 / 12 = 417 kWh
• Dagverbruik = 5.000 / 365 = 14 kWh

2. Berekening via SPF (Seizoensprestatiefactor)

Een alternatieve methode gebruikt de SPF (Seizoensprestatiefactor), die het rendement over het hele jaar weergeeft. De formule is:

Stroomverbruik van de warmtepomp = Thermisch vermogen / SPF x Bedrijfsuren

Een voorbeeld: een grond/water-warmtepomp met een vermogen van 10 kW en een SPF van 4,0 die 2000 uren per jaar draait, heeft dan 5000 kWh aan elektriciteit nodig:

10 / 4,0 x 2000 = 5000 kWh

3. Berekening via thermisch vermogen en COP

Een andere manier is het gebruik van het thermisch vermogen van de warmtepomp. De formule is:

Energieverbruik warmtepomp = Thermisch vermogen / COP x Bedrijfsuren

Stel dat je warmtepomp een thermisch vermogen heeft van 10 kW, een COP van 4 heeft en 2000 uren per jaar draait:

10 / 4 x 2000 = 5000 kWh

Factoren die het kWh-gebruik van een warmtepomp beïnvloeden

Het energieverbruik van een warmtepomp is afhankelijk van verschillende variabelen. Begrijpen van deze factoren helpt bij het inschatten van het werkelijke verbruik en het optimaliseren van de efficiëntie.

1. Type warmtepomp

Verschillende soorten warmtepompen hebben verschillende COP-waarden. De meest voorkomende typen zijn:

• Lucht/water-warmtepomp: deze haalt warmte uit de lucht en is goedkoper in aankoop, maar heeft in koud weer een lager rendement.
• Grond/water-warmtepomp: deze haalt warmte uit de bodem en heeft een hogere COP, maar is duurder in aankoop.
• Water/water-warmtepomp: gebruikt warm water als warmtebron en is meestal zeer efficiënt, maar vereist toegang tot warm water.

De SPF-waarde is ook typisch voor elk type warmtepomp en geeft een realistisch beeld van het rendement over het hele jaar.

2. COP- en SPF-waarden

De COP- en SPF-waarden bepalen het rendement van de warmtepomp. Een COP-waarde tussen 4 en 6 is normaal, wat overeenkomt met een rendement van 400% tot 600%. Dit is aanzienlijk hoger dan het rendement van een cv-ketel, die gemiddeld 60% tot 100% rendement heeft.

De SPF-waarde is een gemiddelde COP-waarde over het hele jaar en geeft een realistischer beeld van het werkelijke verbruik in de praktijk.

3. Grootte van de woning

De grootte van de woning bepaalt hoeveel vermogen nodig is. Een algemene richtlijn is dat je per vierkante meter woonoppervlak ongeveer 0,1 kW aan vermogen nodig hebt. Voor een goed geïsoleerde woning van 150 m² zou een warmtepomp met een vermogen van ongeveer 15 kW volstaan.

4. Isolatiegraad

De mate van isolatie van de woning heeft een grote invloed op het energieverbruik. Hoe beter de isolatie, hoe minder warmte verloren gaat en hoe lager het benodigde vermogen. In een goed geïsoleerde woning is een warmtepomp met een lager vermogen vaak voldoende.

5. Comfortniveau

Het gewenste comfortniveau beïnvloedt ook het benodigde vermogen. Woningen met vloerverwarming vereisen bijvoorbeeld minder vermogen dan woningen met traditionele radiatoren, omdat vloerverwarming efficiënter werkt bij lagere temperaturen.

6. Hybride warmtepompen

Bij een hybride warmtepomp werkt de warmtepomp samen met een cv-ketel. Dit betekent dat de warmtepomp niet het volledige verwarmingsvermogen hoeft te leveren. Voor een gemiddelde woning is een hybride warmtepomp met een vermogen tussen de 4 en 6 kW vaak voldoende. De cv-ketel springt bij op de koudste dagen of wanneer er een grote warmtevraag is.

7. Zonnepanelen

Het gebruik van zonnepanelen kan het energieverbruik van een warmtepomp verder verlagen. Door de warmtepomp te laten draaien op zelf opgewekte stroom, kan het verbruik van aangesloten stroom worden verminderd of zelfs volledig worden weggelaten.

Hoe bereken je de kosten van een warmtepomp?

Naast het kWh-gebruik is het ook belangrijk om de kosten te berekenen. Dit is afhankelijk van de stroomprijs in jouw gemeente en het jaarverbruik van de warmtepomp.

De formule voor het berekenen van de jaarlijks kosten is:

Elektriciteitskosten van de warmtepomp = Stroomverbruik (kWh) x Kosten per kWh

Stel dat de stroomprijs in jouw gemeente € 0,25 per kWh is en de warmtepomp jaarlijks 5000 kWh verbruikt:

5000 kWh x € 0,25 = € 1250 per jaar

Per maand betaal je dan ongeveer € 104, en per dag ongeveer € 3,50.

Speciale tarieven voor warmtepompen

Energieleveranciers bieden soms speciale tarieven voor warmtepompen, die het verbruik niet per se verlagen, maar de kosten wel kunnen drukken. Deze tarieven zijn vaak lager dan standaardtarieven en zijn bedoeld om het gebruik van warmtepompen te stimuleren.

Een voorwaarde voor het gebruik van deze tarieven is het aanbrengen van een aparte elektriciteitsmeter voor de warmtepomp. Dit zorgt ervoor dat het verbruik van de warmtepomp en het verbruik van het huishouden apart worden gemeten en gefactureerd.

Samenvatting

Het kWh-gebruik van een warmtepomp hangt af van een aantal variabelen, waaronder het type warmtepomp, de COP- en SPF-waarden, de grootte van de woning, de isolatiegraad en het gewenste comfortniveau. Met behulp van enkele eenvoudige formules kun je het verbruik van je warmtepomp berekenen en inschatten.

In een goed geïsoleerde woning verbruikt een warmtepomp gemiddeld tussen de 3.000 en 5.000 kWh per jaar, afhankelijk van het type en de efficiëntie. Door het gebruik van zonnepanelen, hybride oplossingen of speciale stroomtarieven, kun je het verbruik en de kosten verder verlagen.

Het begrijpen van het kWh-gebruik van een warmtepomp is essentieel voor het inschatten van de kosten en het optimaliseren van de efficiëntie van je verwarmingssysteem.

Conclusie

Het berekenen van het kWh-gebruik van een warmtepomp is belangrijk om het rendement en de kosten te begrijpen. Door de COP- en SPF-waarden te kennen en de juiste formules te gebruiken, kun je het verbruik nauwkeurig inschatten. Factoren zoals het type warmtepomp, de grootte van de woning, de isolatiegraad en het comfortniveau hebben een grote invloed op het verbruik. Door het gebruik van zonnepanelen, hybride systemen of speciale stroomtarieven, kun je het verbruik en de kosten verder verlagen. Het begrijpen van deze concepten helpt bij het nemen van een weloverwogen keuze voor een warmtepomp als duurzame verwarmingsoptie.

Bronnen

1. Warmtepomp Advies
2. Viessmann
3. Ventilatieland
4. Engie
5. Warmtepomp Gids