Koelen met een lucht-water warmtepomp: Werking, voordelen en toepassing in woningbouw

Published by Redactie on september 26, 2025 | Category warmtepomp

Koelen met een lucht-water warmtepomp is een steeds populaardere keuze voor woningeigenaren die op zoek zijn naar een efficiënte en duurzame manier om hun huis te klimatiseren. Deze warmtepompen bieden niet alleen verwarming, maar ook koeling door het verplaatsen van warmte tussen de buitenlucht en het water in het verwarmingssysteem. In dit artikel wordt de werking van een lucht-water warmtepomp tijdens het koelen besproken, evenals de voordelen, het energieverbruik en de geschiktheid voor verschillende types woningen.

Het gebruik van lucht-water warmtepompen in combinatie met vloerverwarming of radiatoren maakt het mogelijk om het huis op een comfortabele manier te koelen, zonder dat traditionele airco’s nodig zijn. Deze technologie is niet alleen efficiënter dan klassieke koelsystemen, maar ook aansluitbaar op bestaande infrastructuur. In de volgende hoofdstukken wordt de werking, de energie-efficiëntie, de toepassingen en de voordelen van actief en passief koelen met een lucht-water warmtepomp in detail beschreven.

Werking van een lucht-water warmtepomp bij koelen

Bij koelen met een lucht-water warmtepomp verandert de werking van de warmtepomp niet volledig, maar wordt de richting van warmteverplaatsing omgekeerd. In de winter haalt de warmtepomp warmte uit de buitenlucht en brengt deze naar het verwarmingssysteem binnen, waardoor het huis verwarmd wordt. In de zomer wordt het proces omgekeerd: warmte wordt uit het huis gehaald en via de warmtepomp naar buiten gebracht.

De buitenunit trekt warme lucht aan en leidt deze naar een warmtewisselaar. Hier verdampt een koelmiddel, waarna de damp wordt samengedrukt door een compressor. De warmte van het koelmiddel wordt afgegeven aan het water in het verwarmingssysteem. Dit water wordt vervolgens door de radiatoren of vloerverwarming geleid en absorbeert warmte uit de ruimte. Het gekoelde water stroomt daarna terug naar de warmtepomp, waar het opnieuw wordt gekoeld.

Het proces is vergelijkbaar met het verwarmingsproces, maar in omgekeerde richting. Door het verplaatsen van warmte in plaats van het genereren ervan, is een lucht-water warmtepomp energie-efficiënter dan traditionele airco’s. De energie- en kostenbesparing is vooral duidelijk in goed geïsoleerde woningen, waar de hoeveelheid energie die nodig is voor koelen, aanzienlijk lager is dan bij slecht geïsoleerde woningen.

Actief koelen versus passief koelen

Er zijn twee manieren waarop een lucht-water warmtepomp koeling kan bieden: actief koelen en passief koelen. Het verschil tussen deze twee methoden zit in de mate waarin de compressor wordt ingezet en de hoeveelheid energie die nodig is om de gewenste temperatuur te bereiken.

Actief koelen

Bij actief koelen werkt de compressor volledig zoals bij verwarming. De warmtepomp trekt warme lucht uit het huis en brengt deze naar buiten. Dit proces is vergelijkbaar met het werken van een airco en kost daarom meer energie. Actief koelen is geschikt voor woningen waar de binnentemperatuur sterk stijgt en waar passieve koelmethoden niet voldoende zijn.

Lucht-water warmtepompen die actief kunnen koelen zijn bijvoorbeeld hybride buitenlucht warmtepompen, buitenlucht warmtepompen en lucht-lucht warmtepompen. Deze systemen zijn goedkoper dan passieve koelsystemen, zoals geothermische warmtepompen, en bieden snelle en efficiënte koeling. De investering in een lucht-water warmtepomp met koelfunctie is meestal rendabel in de lange termijn, vooral in combinatie met zonnepanelen.

Passief koelen

Passief koelen is een energiezuinigere methode die vooral wordt toegepast bij geothermische warmtepompen. Bij passief koelen maakt gebruik van de natuurlijke koele temperatuur van de grond of het grondwater. Omdat de grond in de zomer relatief koel blijft, hoeft de compressor niet actief te werken om het water te koelen. De warmtepomp pompt gewoon het koele water uit de bodem en leidt dit naar het verwarmingssysteem.

Passief koelen is een efficiëntere methode, omdat het weinig energie verbruikt. Het is echter minder geschikt voor woningen die snel moeten worden afgekoeld, zoals woningen met een hoge zonbelasting of in stedelijke gebieden met veel verkeer. Daarnaast vereist passief koelen een specifieke infrastructuur, zoals een grondwaterbron of een grondwarmteopslag, wat de investering groter maakt.

Energieverbruik en kosten

Het energieverbruik van een lucht-water warmtepomp bij koelen is afhankelijk van het type woning, de isolatie en het aantal uren dat gekoeld wordt. In een goed geïsoleerde woning kan het verbruik aanzienlijk lager zijn dan in een slecht geïsoleerde woning. Dit komt doordat de hoeveelheid energie die nodig is voor koelen afneemt naarmate de woning beter is geïsoleerd.

Een voorbeeld: in een goed geïsoleerde woning van 130 m² wordt gemiddeld 400 uur per jaar gekoeld. Bij een stroomprijs van €0,30 per kWh en een gemiddeld energieverbruik van 1.500 watt per uur, komt het jaarlijkse energieverbruik op 600 kWh. Dit betekent dat de kosten voor het koelen van het huis met een lucht-water warmtepomp ongeveer €180 per jaar zijn.

In vergelijking met traditionele airco’s is dit een aanzienlijke besparing. Airco’s genereren koele lucht door het verdampen van vloeistof en blazen deze direct in de ruimte. Dit proces verbruikt meestal meer energie dan het verplaatsen van warmte via een warmtepomp. Daarnaast zijn airco’s vaak niet aansluitbaar op bestaande verwarmingsinstallaties, waardoor de kosten voor installatie en onderhoud hoger liggen.

Voordelen van koelen met een lucht-water warmtepomp

Koelen met een lucht-water warmtepomp biedt verschillende voordelen, zowel voor woningeigenaren als voor het milieu. De meest opvallende voordelen zijn energie-efficiëntie, duurzaamheid en comfort.

Energie-efficiëntie

Lucht-water warmtepompen zijn energie-efficiënter dan traditionele airco’s, omdat ze warmte verplaatsen in plaats van koele lucht te genereren. Dit betekent dat het energieverbruik aanzienlijk lager is, vooral in goed geïsoleerde woningen. De efficiëntie is te meten aan de COP (Coefficient of Performance), die aangeeft hoeveel energie wordt ingezet voor het verplaatsen van warmte. Een COP van 4 betekent dat voor elke kWh die wordt verbruikt, er vier keer zoveel warmte wordt verplaatst.

Duurzaamheid

Lucht-water warmtepompen zijn duurzamer dan klassieke airco’s, omdat ze gebruik maken van hernieuwbare energiebronnen zoals de buitenlucht en de grond. De warmtepomp haalt warmte uit de omgeving en brengt deze verder, in plaats van fossiele brandstoffen te verbranden of grote hoeveelheden elektriciteit te verbruiken. In combinatie met zonnepanelen is het mogelijk om het koelen van het huis volledig op basis van duurzame energie te realiseren.

Comfort

Een lucht-water warmtepomp biedt een comfortabel klimaat in het huis, omdat de temperatuur gelijkmatig wordt verdeeld via het verwarmingssysteem. In tegenstelling tot airco’s, die koele lucht direct in de ruimte blazen, koelt een lucht-water warmtepomp het huis via het water in de vloerverwarming of radiatoren. Dit zorgt voor een zachtere en gelijkmatigere koeling, zonder plotselinge temperatuurschommelingen of ongemakkelijke windstoten.

Toepassing in woningbouw

Lucht-water warmtepompen zijn geschikt voor verschillende types woningen, van vrijstaande woningen tot appartementen. De geschiktheid hangt af van factoren zoals de grootte van de woning, de isolatie, het type verwarmingssysteem en de beschikbaarheid van een buitenunit.

Vrijstaande woningen

In vrijstaande woningen zijn lucht-water warmtepompen een uitstekende keuze, omdat ze goed aansluiten op bestaande verwarmingssystemen zoals vloerverwarming of radiatoren. De buitenunit kan op een verhoogde plek worden geïnstalleerd, zodat de warmte- en koelcapaciteit optimaal wordt benut.

Appartementen

In appartementen kan het installeren van een lucht-water warmtepomp iets complexer zijn, omdat de buitenunit moet worden geplaatst op een gemeenschappelijke oppervlakte. Echter, met de juiste planning en samenwerking met de woningcorporatie of vereniging van eigenaren, is het vaak mogelijk om een lucht-water warmtepomp te installeren.

Nieuwe bouw

In nieuwbouwprojecten zijn lucht-water warmtepompen een logische keuze, omdat ze goed aansluiten op moderne isolatietechnieken en energiezuinige constructies. De warmtepomp kan worden geïntegreerd in het verwarmingssysteem van het huis, waardoor er geen extra investering in airco’s is nodig.

Samenvatting

Koelen met een lucht-water warmtepomp is een efficiënte en duurzame manier om het klimaat in een woning te reguleren. De werking van de warmtepomp is vergelijkbaar met het verwarmingsproces, maar met de richting van warmteverplaatsing omgekeerd. Actief koelen maakt gebruik van de compressor om warmte uit het huis te verwijderen, terwijl passief koelen gebruik maakt van de natuurlijke koele temperatuur van de grond of het grondwater.

Het energieverbruik van een lucht-water warmtepomp bij koelen is afhankelijk van de isolatie van de woning en het aantal uren dat gekoeld wordt. In goed geïsoleerde woningen is de energie- en kostenbesparing aanzienlijk. De voordelen van koelen met een lucht-water warmtepomp zijn energie-efficiëntie, duurzaamheid en comfort. Daarnaast is het systeem geschikt voor verschillende types woningen, van vrijstaande woningen tot appartementen en nieuwbouwprojecten.

Met de juiste planning en installatie is koelen met een lucht-water warmtepomp een betrouwbare en duurzame oplossing voor woningeigenaren die op zoek zijn naar een efficiënte manier om hun huis te klimatiseren.