Vloerverwarming en warmtepomp: Is het een onmisbaar duo?

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

De combinatie van een warmtepomp en vloerverwarming is in de huidige energietransitie steeds vaker voorbijkomend. Vloerverwarming biedt een efficiënte manier om warmte te verspreiden, terwijl een warmtepomp een duurzame bron van verwarming kan zijn. Toch is vloerverwarming niet altijd verplicht bij het installeren van een warmtepomp. In dit artikel leggen we uit waarom vloerverwarming vaak wordt aanbevolen, maar ook hoe het mogelijk is om een warmtepomp te gebruiken zonder vloerverwarming. We bespreken de voordelen, beperkingen en alternatieven, en geven een overzicht van de technische vereisten en praktische toepassingen.

Inleiding

Het gebruik van warmtepompen is de afgelopen jaren sterk toegenomen in Nederland, aangestuurd door de streef naar een duurzamere woningbouwsector. Een warmtepomp werkt efficiënter bij lage aanvoertemperaturen, wat betekent dat het ideaal is om te combineren met een afgiftesysteem dat ook op lage temperaturen werkt. Vloerverwarming is daarom vaak het voorkeursafgiftesysteem bij een warmtepompinstallatie. Toch is vloerverwarming niet altijd haalbaar of gewenst in bestaande woningen, en bestaan er alternatieve oplossingen die eveneens goed functioneren.

In dit artikel bespreken we de rol van vloerverwarming in combinatie met een warmtepomp, en of het inderdaad altijd nodig is. We onderzoeken ook alternatieven zoals grotere radiatoren, hybride systemen en elektrische vloerverwarming. Daarnaast geven we aandacht aan technische aspecten zoals de 50 graden test, de invloed van isolatie en de geschiktheid van vloerbedekking.

Waarom vloerverwarming bij een warmtepomp?

1. Lagedistributie bij lage temperaturen

Een warmtepomp functioneert het meest efficiënt wanneer het afgiftesysteem op lage temperaturen werkt. Dit komt doordat warmtepompen energie halen uit de omgeving (zoals buitenlucht, grond of water), en de efficiëntie (gekend als COP – coefficient of performance) afneemt naarmate de temperatuur van het afgiftesysteem hoger ligt.

Vloerverwarming is een lagedistributie-systeem dat werkt op temperaturen van rond de 35 tot 50 graden Celsius. In vergelijking met traditionele radiatoren, die vaak werken op temperaturen van 60 tot 80 graden Celsius, is dit een aanzienlijke ondersteuning voor de efficiëntie van de warmtepomp.

2. Grote oppervlakte voor warmteverspreiding

Vloerverwarming maakt gebruik van het volledige vloeroppervlak om warmte gelijkmatig over de ruimte te verspreiden. Dit zorgt voor een aangename ruimtetemperatuur en vermijdt de vorming van warme luchtstromen of oncomfortabele temperatuurverschillen. Omdat de warmte lage temperaturen gebruikt, is een groot oppervlak nodig om voldoende warmte te verspreiden. Vloerverwarming voldoet hier aan perfect.

3. Efficiëntie en comfort

Omdat vloerverwarming op een lagere temperatuur werkt, is de COP (coëfficiënt of performance) van de warmtepomp hoger. Dit betekent dat de warmtepomp minder energie verbruikt om dezelfde hoeveelheid warmte te genereren. Bovendien levert vloerverwarming een comfortabel warmtegevoel, doordat de warmte van beneden opkomt en gelijkmatig verspreid wordt.

4. Duurzaamheid en energiebesparing

De combinatie van een warmtepomp en vloerverwarming draagt bij aan het verlagen van het energieverbruik van een woning. Omdat warmtepompen elektriciteit gebruiken in plaats van fossiele brandstoffen, en vloerverwarming efficiënter werkt, is dit een duurzame oplossing die ook gunstig is voor de energiekosten van de bewoner.

5. Aansluitbaar op meerdere soorten vloerbedekking

Vloerverwarming kan onder bijna elke vloerbedekking worden aangelegd, met uitzondering van dikke tapijten, die de warmteafgifte kunnen belemmeren. Elektrische vloerverwarming is vaak een betere oplossing onder houten vloeren of parket, aangezien het geen warm water nodig heeft en minder invloed heeft op de structuur van de vloer.

Wanneer is vloerverwarming niet nodig?

Hoewel vloerverwarming een ideale keuze is bij een warmtepomp, is het niet altijd verplicht. In sommige situaties is het mogelijk om een warmtepomp te gebruiken zonder vloerverwarming. Hieronder geven we een overzicht van de mogelijke alternatieven.

1. Grotere radiatoren of lagetemperatuurradiatoren

Een warmtepomp kan ook met traditionele radiatoren werken, mits deze zijn aangepast om te functioneren op lagere temperaturen. Grotere radiatoren of lagetemperatuurradiatoren hebben een groter warmtewisseloppervlak en kunnen dus efficiënter werken op temperaturen rond de 50 graden Celsius.

Lagetemperatuurradiatoren zijn ontworpen met ultra-geleidend koper en aluminium, waardoor ze sneller en efficiënter warmte afgeven. Dit maakt ze geschikt voor combinatie met een warmtepomp.

2. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een systeem dat een warmtepomp combineert met een traditionele CV-ketel. In koude perioden kan de CV-ketel als back-up dienen om de verwarming aan te vullen. Dit maakt het mogelijk om bestaande radiatoren te gebruiken zonder vloerverwarming.

Hybride warmtepompen zijn een populaire keuze in bestaande woningen, waar het aanleggen van vloerverwarming niet haalbaar is. Ze bieden een evenwicht tussen efficiëntie en comfort, en zijn geschikt voor woningen met slechtere isolatie.

3. Elektrische vloerverwarming

Elektrische vloerverwarming is een alternatief voor warmwater vloerverwarming en kan als bijverwarming functioneren. Het heeft geen verband met de centrale verwarming en werkt met elektrische verwarmingselementen die direct in de vloer zijn aangelegd.

Elektrische vloerverwarming is vooral geschikt in combinatie met zonnepanelen, aangezien het elektriciteit verbruikt en daardoor de energiekosten kan verhogen. Het is echter een goede oplossing voor ruimtes waar vloerverwarming niet mogelijk is, zoals in bestaande woningen of bij uitbreidingen.

Technische aspecten en voorwaarden

1. De 50 graden test

Als je bestaande radiatoren hebt en wil weten of ze geschikt zijn voor een warmtepomp, kun je uitvoeren wat bekend staat als de "50 graden test". Hierbij wordt gecontroleerd of de radiatoren in staat zijn om voldoende warmte af te geven bij 50 graden Celsius, wat de typische afgiftetemperatuur is voor een warmtepomp.

De test bestaat uit het volgende stappenplan: - Laat het systeem opwarmen tot 50 graden Celsius. - Meet de hoeveelheid warmte die wordt afgegeven. - Als de radiatoren voldoende warmte afgeven, zijn ze geschikt voor een warmtepomp. - Als dit niet het geval is, kan het nodig zijn om grotere radiatoren te installeren of over te gaan op vloerverwarming.

2. Invloed van isolatie

Een goede isolatie van de woning is essentieel bij het gebruik van een warmtepomp. Een warmtepomp werkt efficiënter in een goed geïsoleerde woning, omdat er minder warmte verloren gaat. In een slecht geïsoleerde woning moet de warmtepomp harder werken, wat de efficiëntie verlaagt en de energiekosten verhoogt.

Voor vloerverwarming is een extra goede isolatie vaak vereist, aangezien dit systeem werkt op lagere temperaturen en daardoor minder warmte kan genereren. In een woning met slechte isolatie kan vloerverwarming onvoldoende verwarming bieden, wat het noodzakelijk maakt om aanvullende verwarmingsbronnen toe te voegen.

3. Aanpassingen aan het verwarmingssysteem

Het aanpassen van een verwarmingssysteem om een warmtepomp te kunnen gebruiken kan in sommige gevallen vereisen dat het afgiftesysteem wordt aangepast. Dit kan het geval zijn bij radiatoren die niet geschikt zijn voor lage temperaturen, of bij bestaande CV-systemen die niet compatibel zijn met een warmtepomp.

Installateurs adviseren vaak om het systeem te evalueren voordat de warmtepomp wordt geïnstalleerd. Dit kan helpen om eventuele aanpassingen vooraf te plannen en te voorkomen dat er onverwachte kosten of problemen optreden.

Type vloerverwarming en warmtepomp

Niet alle warmtepompen zijn geschikt voor vloerverwarming. Hieronder geven we een overzicht van de meest voorkomende types en hun geschiktheid.

1. Lucht-water warmtepomp

De lucht-water warmtepomp is de meest geschikte optie voor combinatie met vloerverwarming. Het werkt met warm water dat door de vloerbuizen stroomt en is eenvoudig aan te sluiten op zowel nieuwe als bestaande vloerverwarmingssystemen.

2. Grond-water warmtepomp

De grond-water warmtepomp is ook geschikt voor vloerverwarming, hoewel het meestal een grotere investering vereist door de nodige grondwerken. Het werkt efficiënter in een goed geïsoleerde woning en biedt een stabielere warmtebron dan lucht-water systemen.

3. Lucht-lucht warmtepomp

De lucht-lucht warmtepomp is de enige warmtepomp die niet geschikt is voor vloerverwarming. Dit komt omdat het systeem geen warm water genereert, maar lucht verwarmt met ventilatoren. Het is dus niet mogelijk om deze luchtverwarming te combineren met een vloerverwarmingssysteem.

4. Hybride warmtepomp

Hybride warmtepompen zijn geschikt voor combinatie met vloerverwarming, maar ook met traditionele radiatoren. Het is een flexibel systeem dat zowel lage- als hoge temperatuurverwarming kan ondersteunen, afhankelijk van de weersomstandigheden.

Praktische toepassingen en voorbeelden

1. Bestaande woningen met radiatoren

In veel bestaande woningen is het niet mogelijk om vloerverwarming aan te leggen vanwege de huidige inrichting of de structuur van de woning. In deze gevallen is het mogelijk om een hybride warmtepomp te kiezen of om bestaande radiatoren aan te passen voor lage temperatuurwerking.

Installateurs adviseren vaak om eerst de 50 graden test uit te voeren om te bepalen of de bestaande radiatoren geschikt zijn. Als dit niet het geval is, kan het nodig zijn om grotere radiatoren te installeren of over te stappen naar een hybride systeem.

2. Nieuwbouwprojecten

In nieuwbouwprojecten is vloerverwarming vaak de voorkeurssysteem bij het installeren van een warmtepomp. Het is eenvoudiger en efficiënter om vloerverwarming in te bouwen tijdens de bouwfase, en het zorgt voor een comfortabel warmtegevoel in de woning.

Installateurs adviseren om vloerverwarming te combineren met een lucht-water warmtepomp, omdat dit de meest efficiënte combinatie oplevert. Het is ook belangrijk om rekening te houden met de isolatie van de woning, omdat dit een grote invloed heeft op de prestaties van de warmtepomp.

3. Uitbreidingen en renovaties

Bij uitbreidingen of renovaties kan het soms moeilijk zijn om vloerverwarming aan te leggen in bestaande ruimtes. In deze gevallen zijn elektrische vloerverwarming of hybride systemen goede alternatieven. Elektrische vloerverwarming is gemakkelijker aan te leggen en kan als bijverwarming dienen, terwijl hybride systemen flexibel zijn in het aanpassen van de verwarming aan de behoeften van de woning.

Conclusie

Vloerverwarming is een ideale keuze bij het installeren van een warmtepomp, omdat het werkt op lage temperaturen en een groot oppervlak biedt voor warmteverspreiding. Het zorgt voor efficiëntie, comfort en duurzaamheid in een woning. Toch is vloerverwarming niet altijd verplicht, en zijn er alternatieven beschikbaar voor woningen waar het niet haalbaar is om vloerverwarming aan te leggen.

Alternatieve oplossingen zoals grotere radiatoren, lagetemperatuurradiatoren, hybride warmtepompen en elektrische vloerverwarming kunnen eveneens goed functioneren in combinatie met een warmtepomp. De keuze hangt af van de situatie van de woning, de isolatie, de huidige verwarmingsinstallatie en de voorkeuren van de bewoner.

Het is belangrijk om de woning goed te evalueren voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd. Installateurs adviseren vaak om de 50 graden test uit te voeren, om te bepalen of bestaande radiatoren geschikt zijn voor een warmtepomp. Bovendien is een goede isolatie essentieel voor de efficiëntie van het systeem.

Tot slot is het aan te raden om contact op te nemen met een ervaren installateur voor advies en een maatwerkoplossing. Een professionele installateur kan de beste oplossing kiezen op basis van de specifieke situatie van de woning en de wensen van de bewoner.

Bronnen

vloerkoeling