HR ketel en hybride warmtepomp: slimme combinatie voor duurzame verwarming

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar duurzame verwarmingsystemen is een essentieel onderdeel van de toekomstbestendige woningbouw. Voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten biedt de combinatie van een HR ketel en een hybride warmtepomp een veelbelovende oplossing. Deze combinatie maakt het mogelijk om te profiteren van de efficiëntie van moderne warmtepomptechnologie, terwijl er tegelijkertijd een reservebron is voor koudere periodes. In dit artikel wordt dieper ingegaan op de werking, toepassingsmogelijkheden, voordelen en praktische overwegingen van een hybride warmtepompsysteem in combinatie met een HR ketel.

Introductie

Een HR (hoogrendements) ketel is een verbrandingsinstallatie die relatief weinig gas verbruikt en een hoog rendement biedt bij het genereren van warmte. In combinatie met een hybride warmtepomp wordt het systeem aangevuld met een elektrisch aangedreven warmtepompinstallatie, die warmte uit de lucht of ventilatielucht haalt en deze gebruikt voor ruimteverwarming en warm water. De HR ketel fungeert in dit geval als een reservebron, die alleen actief wordt wanneer de warmtepomp niet efficiënt genoeg is, bijvoorbeeld op zeer koude dagen of bij hoge warmtevraag.

Volgens de bronnen is dit hybridesysteem een logische stap in de weg naar volledige elektrificatie van de verwarming. Het biedt bovendien een praktische, kostenefficiënte oplossing voor bestaande woningen, die vaak niet in staat zijn om direct over te stappen naar een volledig elektrische warmtepompinstallatie.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een warmtepompinstallatie en een HR ketel. Het systeem kiest automatisch de meest efficiënte bron van warmte, afhankelijk van de weersomstandigheden en de vraag naar warmte. Dit maakt het systeem flexibel en energiezuinig, terwijl het ook betrouwbaar is in extreem weer.

Werking van een hybride warmtepomp

De werking van een hybride warmtepomp is afhankelijk van het type systeem. Er zijn twee hoofdvormen:

Hybride buitenlucht warmtepomp: Hierbij haalt de warmtepomp warmte uit de buitenlucht. De HR ketel zorgt voor warm tapwater en springt in bij hoge vraag naar warmte of op koude dagen.
Hybride ventilatielucht warmtepomp: De warmtepomp haalt warmte uit de afgevoerde ventilatielucht van de woning. Dit systeem kan zowel ruimteverwarming als warm tapwater leveren. Wanneer de vraag groter is dan de warmtepomp kan aanbieden, springt de HR ketel bij.

Beide systemen werken automatisch, waarbij de warmtepomp de primaire bron is en de HR ketel alleen actief wordt wanneer nodig. Dit zorgt voor een aanzienlijke besparing op het gasverbruik, terwijl het systeem betrouwbaar blijft in alle weersomstandigheden.

Toepassing in bestaande woningen

Hybride warmtepompen zijn vooral populair in bestaande woningen. In nieuwbouw is een volledig elektrische warmtepomp vaak de voorkeur, omdat de woning "all-electric ready" is gebouwd. In bestaande woningen zijn er echter vaak beperkingen qua isolatie, beschikbare ruimte en elektriciteitsaansluiting. Daarom is het in deze gevallen slimmer om te kiezen voor een hybride systeem.

Een voorbeeld hiervan is het geval van Frank, die begin 2020 een jarenzestigwoning in Hillegom kocht. Zijn woning was slecht geïsoleerd en had weinig ruimte voor een nieuwe installatie. Nadat hij de isolatie verbeterde en de HR ketel combineerde met een hybride warmtepomp, was het systeem in staat om de woning effectief te verwarmen en warm water te leveren. De HR ketel functioneerde betrouwbaar als reservebron op koude dagen.

Voordelen van een HR ketel met hybride warmtepomp

1. Energiebesparing

Een van de belangrijkste voordelen van een hybride warmtepomp in combinatie met een HR ketel is de aanzienlijke energiebesparing. Onderzoek door de Consumentenbond geeft aan dat huishoudens tot 600 euro per jaar kunnen besparen op hun energierekening. De warmtepomp draagt voor het grootste deel van het jaar de last van het opwekken van warmte, terwijl de HR ketel alleen op de meest koude dagen bijdraagt. Hierdoor is het gasverbruik sterk verminderd.

2. Klimaatvriendelijk

Hybride warmtepompen dragen bij aan een lagere CO2-uitstoot. Volgens Milieu Centraal leiden huizen met een hybride warmtepomp tot een gemiddelde reductie van 20% in CO2-uitstoot, vergeleken met traditionele verwarmingsystemen. Deze CO2-winst neemt toe naarmate de elektriciteitsmix groener wordt, zoals is gebeurd in Nederland de afgelopen jaren.

3. Betrouwbaarheid in extreme weersomstandigheden

De combinatie van een HR ketel en een hybride warmtepomp zorgt voor een betrouwbaar systeem dat werkt in alle weersomstandigheden. Hoewel de warmtepomp het grootste deel van het jaar de warmte levert, is de HR ketel er om te zorgen voor continue verwarming, ook op koude dagen of bij hoge vraag naar warmte.

4. Flexibiliteit

Het hybridesysteem biedt meer flexibiliteit in de keuze van warmtebronnen. Afhankelijk van de beschikbaarheid van elektriciteit, isolatiegraad van de woning en de luchttemperatuur, kan het systeem automatisch de meest efficiënte bron selecteren. Dit maakt het systeem geschikt voor zowel goed geïsoleerde woningen als minder goed geïsoleerde woningen.

5. Koelekwaliteit

Niet alleen verwarmt een hybride warmtepomp, het kan ook koelen. In de zomer zorgt het systeem voor een comfortabele toestroom van koelere lucht, zonder de ruimte vol te blazen met koude lucht. Dit zorgt voor een aangename temperatuur in de woning, zelfs op de heetste dagen.

Installatie en ruimtevoorwaarden

Ruimtebeperkingen in bestaande woningen

In bestaande woningen is de beschikbare ruimte voor een nieuwe installatie vaak beperkt. De HR ketel staat meestal in een klein ruimte, zoals een keldertje of een klein vertrek. Het plaatsen van een hybride warmtepomp kan daarom uitdagingen opleveren, zowel qua ruimte als qua montage.

Daarnaast is het belangrijk om aandacht te besteden aan de locatie van de buitenunit van de warmtepomp. De buitenunit moet op een geschikte plek worden geplaatst, zodat hij efficiënt kan werken en geluidsoverlast zo veel mogelijk wordt beperkt. Compacte en stille modellen worden daarom vaak aanbevolen voor bestaande woningen.

Keuze van het juiste systeem

De keuze van het juiste hybridesysteem hangt af van de specifieke omstandigheden van de woning. Factoren die meespelen zijn:

De isolatiegraad van de woning
De beschikbare ruimte voor de installatie
De elektriciteitsaansluiting
De verwachtingen van de gebruiker qua warmtevoorziening en warm water

Er zijn twee hoofdvormen van hybridesystemen:

Hybride buitenlucht warmtepomp: Ideaal voor woningen met een bestaande HR ketel en voldoende ruimte voor de buitenunit.
Hybride ventilatielucht warmtepomp: Geschikt voor woningen met een ventilatiesysteem dat kan worden aangesloten op de warmtepomp.

Een professionele installateur kan hierbij goed beoordelen welk systeem het beste geschikt is voor een bepaalde woning.

Financiële en economische aspecten

Investering en terugverdientijd

De aanschaf en installatie van een hybride warmtepomp in combinatie met een HR ketel vereist een aanzienlijke investering. Echter, zoals uitgebreid is besproken in de bronnen, zijn de energiebesparingen en de subsidiekansen zo groot dat de terugverdientijd in vele gevallen binnen enkele jaren ligt.

Een voorbeeld is de installatie bij GGZ NHN, waar het systeem van twee nieuwe HR ketels plus een lucht-water-warmtepomp binnen iets meer dan vier jaar terugverdiend is. Bovendien leverde het systeem al in het eerste jaar een CO2-reductie van 16% op.

Subsidie en fiscale voordelen

De overheid en energieleveranciers bieden steeds meer maatregelen aan om de overgang naar duurzame verwarmingsystemen te stimuleren. Voor hybride warmtepompen zijn er specifieke subsidies en fiscale voordelen beschikbaar, vooral in utiliteitsbouw en bedrijfspanden.

Volgens bronnen zijn deze subsidies een aanzet om investeringen in hybridesystemen te stimuleren. Het is daarom verstandig om tijdens het planningproces van een renovatie of nieuwbouwproject ook aandacht te besteden aan de beschikbare financiële ondersteuning.

Technische specificaties en systeemontwerp

Warmtewisselaars en bronnen

Een essentieel onderdeel van een hybride warmtepomp is de warmtewisselaar. Deze component zorgt ervoor dat warmte uit de omgeving (lucht, ventilatielucht, grondwater, etc.) wordt opgenomen en gebruikt voor ruimteverwarming en warm water. De keuze van de bron van warmte beïnvloedt het rendement en de efficiëntie van het systeem.

In het geval van de hybride ventilatielucht warmtepomp wordt de afgevoerde ventilatielucht gebruikt als bron. Dit is efficiënter in wintermaanden, omdat de lucht in de woning warmer is dan de buitenlucht. In de zomer kan het systeem daarentegen ook worden gebruikt voor koeling.

Automatische schakeling tussen warmtepomp en HR ketel

Het hybridesysteem werkt automatisch. Wanneer de vraag naar warmte hoger is dan de warmtepomp kan leveren, of wanneer de temperatuur buiten zo laag is dat de warmtepomp niet efficiënt genoeg werkt, schakelt het systeem over naar de HR ketel. Dit gebeurt meestal op een moment dat het gasverbruik minimaal is en de HR ketel alleen als reservebron fungeert.

Duurzaamheid en toekomstbestendigheid

Groene elektriciteit en zelfvoorziening

Een van de grote voordelen van een hybride warmtepomp is dat het systeem goed te combineren is met zonnestroominstallaties (PV-panelen). Door middel van PV-panelen kan het extra elektriciteitsverbruik van de warmtepomp worden gedeeltelijk of volledig gecompenseerd. Dit zorgt voor een hogere mate van zelfvoorziening en een lagere CO2-uitstoot.

Energieverbruik en CO2-reductie

Volgens de Installatiemonitor verbruikt een gemiddeld huishouden met een hybride warmtepomp voor alleen verwarming ongeveer twee derde minder gas vergeleken met een traditioneel systeem. Het stroomverbruik neemt wel toe, maar dit kan worden gecompenseerd door het gebruik van groene elektriciteit of zonnestroom.

Energieprestatie en energielabel

De installatie van een hybride warmtepomp in combinatie met een HR ketel leidt tot een verbetering van de energieprestatie van de woning. Dit heeft een positief effect op het energielabel van de woning, wat op lange termijn ook een positief effect kan hebben op de marktwaarde.

Samenwerking met installateurs en experts

Deskundig advies en installatie

De installatie van een hybride warmtepomp is technisch complex en vereist professionele expertise. Het is daarom verstandig om samen te werken met een ervaren installateur en eventueel ook met een energieadviseur.

In de bronnen wordt genoemd dat installateurs zoals Saman Groep ervaring hebben met de installatie van hybridesystemen. Bovendien leveren deze partijen energiezuinige A-merken cv-ketels en warmtepompen, die optimaal samenspelen met het hybridesysteem.

Keuze van apparatuur en systeem

De keuze van het juiste type warmtepomp en HR ketel hangt af van de specifieke eisen van de woning. Factoren die meespelen zijn de isolatiegraad, de grootte van de woning, de elektriciteitsaansluiting en de verwachtingen van de gebruiker.

Het is belangrijk om te zorgen voor een systeem dat optimaal aansluit bij de energiebehoeften van de woning en dat efficiënt werkt in alle weersomstandigheden. Een professionele installateur kan hierbij goed helpen bij het ontwerpen en uitvoeren van het systeem.

Conclusie

De combinatie van een HR ketel en een hybride warmtepomp biedt een slimme en duurzame oplossing voor de verwarming van woningen. Het systeem profiteert van de efficiëntie van moderne warmtepomptechnologie, terwijl het tegelijkertijd een betrouwbare reservebron biedt voor koudere periodes. Dit maakt het systeem flexibel en energiezuinig, terwijl het ook toekomstbestendig is.

De voordelen van een hybridesysteem zijn talrijk. Het leidt tot een aanzienlijke besparing op het gasverbruik, een lagere CO2-uitstoot, en een hogere energieprestatie van de woning. Bovendien is het systeem geschikt voor zowel nieuwbouw als bestaande woningen, zolang de omstandigheden goed worden beoordeeld.

De installatie vereist professionele expertise, maar met de juiste samenwerking met een ervaren installateur en energieadviseur is een hybridesysteem een haalbare en rendabele investering. In combinatie met subsidies en groene elektriciteit kan het systeem zelfs een belangrijke stap zijn in de weg naar volledige elektrificatie van de verwarming.

Voor zowel woningbouwers, renovateurs en eigenaren is het dus verstandig om in overweging te nemen of een hybride warmtepomp in combinatie met een HR ketel een geschikte oplossing is voor hun situatie. Met de huidige technologie en de beschikbare financiering is het systeem een toekomstbestendige en duurzame keuze voor het verwarmen van woningen.