Omgevingsvergunning voor hybride warmtepomp: wanneer is die nodig?

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een duurzame en efficiënte manier om een woning te verwarmen, aangevuld met een traditionele cv-ketel. Voor veel woningeigenaren is het aanschaffen en installeren van een hybride warmtepomp een aantrekkelijke stap in de richting van energiebesparing en CO₂-reductie. Echter, om het systeem te installeren, is het soms nodig om een omgevingsvergunning aan te vragen. In dit artikel wordt uitgebreid uitgelegd wanneer een omgevingsvergunning nodig is voor een hybride warmtepomp, welke voorwaarden gelden en hoe je als woningeigenaar dit proces het beste kunt aanpakken. De informatie is gebaseerd op actuele voorwaarden van de RVO, adviseurs en bevoegde instanties, zoals verwerkt in de beschikbare bronnen.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een traditionele gasgestookte cv-ketel en een elektrische warmtepomp. De warmtepomp haalt warmte uit de buiten- of binnenlucht en gebruikt deze om het water in het verwarmingssysteem en het tapwater op te warmen. Bij koudere weersomstandigheden of bij hoge warmtebehoefte springt de cv-ketel automatisch in. Dit maakt de hybride warmtepomp een efficiënt alternatief voor een volledig elektrisch systeem, met het voordeel van een aanzienlijke vermindering van het gasverbruik — in sommige gevallen tot wel 70%.

De installatie van een hybride warmtepomp is relatief eenvoudig in bestaande woningen, aangezien het systeem vaak geïntegreerd kan worden in het bestaande verwarmingsnetwerk. Daarom is het een populaire keuze bij woningeigenaren die willen overstappen naar een duurzamere verwarming, zonder dat ingrijpende renovaties nodig zijn.

Wanneer is een omgevingsvergunning nodig?

De omgevingsvergunning is een belangrijk administratief stuk dat vaak verward wordt met de bouwvergunning. In feite gaat het hier om twee verschillende zaken. De bouwvergunning is nodig voor de fysieke bouw van een woning of een uitbreiding, terwijl de omgevingsvergunning gericht is op de impact van een installatie of aanpassing op de omgeving, zoals geluid, luchtverontreiniging of afval.

Voor een hybride warmtepomp is een omgevingsvergunning meestal niet nodig, met uitzonderingen. De vereisten hangen af van het type warmtepomp, de locatie van de buitenunit en eventuele bouw- of milieuaspecten. Hieronder worden de meest voorkomende situaties besproken.

1. Locatie van de buitenunit

Een hybride warmtepomp bestaat meestal uit een binnen- en een buitenunit. De buitenunit kan op het erf of in de tuin geplaatst worden. Als deze unit niet zichtbaar is vanuit het straatbeeld en geen ingrepen op het erf of de ommuurde ruimte zijn nodig, is er in de meeste gevallen geen omgevingsvergunning nodig.

Echter, als de buitenunit zichtbaar is van buitenaf of als de installatie een aanzienlijke aanpassing van de buitenomgeving vereist, zoals het leggen van een nieuw fundament of het aanleggen van een leiding voor afvoer van condenswater, dan kan een vergunning wel nodig zijn. Dit is vooral het geval in woonwijken met beschermd stadsgezicht of in de buurt van monumenten, waar strakke regels gelden over het straatbeeld en de visuele impact van installaties.

2. Geluidseisen

De geluidsbelasting van een warmtepomp mag niet hoger zijn dan de normen die zijn opgesteld door de gemeente. Voor de meeste huishoudelijke warmtepompen geldt dat het geluidsniveau niet meer mag zijn dan 40 dB op de erfgrens. Als de warmtepomp in aanmerking komt voor subsidie, zoals de ISDE, is er ook een geluidsrapportage vereist.

Als de warmtepomp niet voldoet aan deze geluidsvoorschriften, is het mogelijk dat een omgevingsvergunning nodig is. In sommige gevallen wordt er ook aangedrongen op een geluidsvermindering (zoals een geluidsscherm of isolatie), voordat de installatie is toegestaan.

3. Geothermische of bodemwarmtepompen

Bij een hybride warmtepomp die gebruikmaakt van de bodem als warmtebron (zoals een geothermische of bodem-water warmtepomp), zijn er extra regels. Als een verticale boring dieper dan 50 meter wordt gemaakt of als het systeem een vloeistof bevat dat gevaarlijke stoffen bevat, dan is een milieuvergunning of meldingsplicht vereist.

Een horizontale bodemwarmtepomp (dieper dan 2 meter) vereist in de meeste gevallen een vergunning, omdat er ingrijpende graafwerkzaamheden zijn nodig. In sommige gemeenten is er bovendien een extra milieuvergunning nodig om te controleren of de grondwaterkwaliteit niet wordt beïnvloed.

4. Groene subsidies en vergunningen

Als je een hybride warmtepomp aanschaft met een subsidie, zoals de ISDE, dan moet je ervoor zorgen dat de warmtepomp op de meldcodelijst staat en dat de installatie voldoet aan de voorwaarden. Een van de eisen is dat de warmtepomp in een woning wordt geïnstalleerd waarvoor de omgevingsvergunning voor 1 juli 2018 is aangevraagd.

Hoewel dit niet direct betekent dat je een nieuwe omgevingsvergunning moet aanvragen voor de warmtepomp zelf, is het wel belangrijk om te controleren of de woning aan de voorwaarden voldoet. Als dit niet het geval is, kan de subsidie afgewezen worden of later ingetrokken worden.

Wat zijn de praktische stappen om een omgevingsvergunning aan te vragen?

Als je vaststelt dat een omgevingsvergunning nodig is voor je hybride warmtepomp, zijn er een aantal stappen die je dient te doorlopen. Deze variëren per gemeente, maar in de meeste gevallen geldt het volgende proces:

1. Bezoek de gemeente-website

De meeste gemeenten hebben een online tool of formulier waarbij je kunt checken of een vergunning nodig is voor een bepaalde installatie. Voer daarvoor de soort en locatie van de warmtepomp in. Dit is een snelle manier om te achterhalen of je wel of niet moet aanvragen.

2. Vraag een vergunning aan

Als er inderdaad een omgevingsvergunning nodig is, kun je deze aanvragen via de gemeente. Hierbij moet je meestal de volgende informatie meenemen:

Een tekening of schets van de locatie van de buitenunit
Een productbeschrijving van de warmtepomp
Een factuur van de aanschaf
Een onderzoeksrapportage (indien nodig, zoals een geluidsrapport of milieuimpactrapport)

3. Wacht op het besluit

De gemeente beoordeelt of de aanvraag voldoet aan de wettelijke eisen. Dit proces duurt meestal 1 tot 2 weken, maar kan langer duren bij ingewikkelde gevallen. Als de aanvraag wordt goedgekeurd, ontvang je een vergunning die je kunt gebruiken bij de installatie.

Wat zijn de gevolgen van het niet aanvragen van een omgevingsvergunning?

Het niet aanvragen van een verplichte omgevingsvergunning kan leiden tot een aantal belangrijke gevolgen, waaronder:

Bouwstop: Als de gemeente ontdekt dat een installatie is geplaatst zonder vergunning, kan de gemeente een bouwstop aanbrengen.
Dwangsommen: De gemeente kan je dwingen om de installatie te verwijderen of aan te passen.
Hoge herstelkosten: Als de installatie moet worden aangepast of verwijderd, kan dit leiden tot aanzienlijke extra kosten.
Subsidieverlies: Als je de warmtepomp hebt aangeschaft met een subsidie, en het bleek dat de woning niet aan de voorwaarden voldoet, kan de subsidie worden ingetrokken.

Daarom is het belangrijk om altijd te controleren of een omgevingsvergunning nodig is voor een hybride warmtepomp, voordat de installatie begint.

Subsidies en omgevingsvergunningen: wat is de relatie?

De subsidies zoals de ISDE en andere programma’s van de RVO hebben een aantal voorwaarden die ook beïnvloeden of een omgevingsvergunning nodig is. Een aantal belangrijke punten zijn:

De warmtepomp moet nieuw zijn, niet tweedehands.
De warmtepomp moet worden geïnstalleerd in een woning waarvoor de omgevingsvergunning voor 1 juli 2018 is aangevraagd.
De warmtepomp moet worden geïnstalleerd door een erkend bouwinstallatiebedrijf.
De subsidie moet binnen 24 maanden na de installatie worden aangevraagd.

Hoewel dit niet direct betekent dat je een omgevingsvergunning moet aanvragen voor de warmtepomp zelf, is het wel belangrijk om te controleren of de woning aan deze voorwaarden voldoet. Als dit niet het geval is, kan de subsidie afgewezen worden of later ingetrokken worden.

Voorbeelden van hybride warmtepompen die subsidies en vergunningen nodig hebben

Hieronder worden een paar voorbeelden gegeven van hybride warmtepompen die subsidies ontvangen en waarbij een vergunning in bepaalde gevallen nodig is:

1. Daikin Intergas Hybride

De Daikin Intergas Hybride is een populaire keuze bij woningeigenaren. Deze warmtepomp bestaat uit een binnen- en buitenunit. Aangezien de buitenunit in de meeste gevallen op het erf of in de tuin wordt geplaatst, is er in de meeste gevallen geen omgevingsvergunning nodig, tenzij de unit zichtbaar is vanaf de straat of als de installatie leidt tot een aanzienlijke aanpassing van de buitenruimte.

2. Itho Daalderop Vincent

De Vincent van Itho Daalderop is een innovatieve hybride warmtepomp die volledig binnen geplaatst kan worden, zonder dat er een buitenunit nodig is. Omdat deze warmtepomp geen buitenunit heeft, is er in de meeste gevallen geen omgevingsvergunning nodig. Dit maakt hem een uitstekende keuze voor woningen waar er geen ruimte is voor een buitenunit of waar de buitenruimte beschermd is.

3. Inventum Spaarpomp

De Inventum Spaarpomp is een populaire keuze bij woningeigenaren die hun warmtepomp willen combineren met een mechanische ventilatiebox. Deze warmtepomp maakt gebruik van de warmte uit de afgezogen ventilatielucht om het water in het verwarmingssysteem op te warmen. Omdat deze warmtepomp meestal geïnstalleerd wordt in het bestaande ventilatiesysteem, is er in de meeste gevallen geen omgevingsvergunning nodig.

Onderhoud van een hybride warmtepomp

Hoewel de omgevingsvergunning en subsidies belangrijk zijn bij de aanschaf en installatie van een hybride warmtepomp, is het ook belangrijk om rekening te houden met het onderhoud van het systeem. Een hybride warmtepomp moet jaarlijks gecontroleerd worden door een erkend installateur. Dit zorgt ervoor dat het systeem efficiënt blijft werken en dat er geen onverwachte problemen ontstaan.

Het onderhoud kost ongeveer € 150 per jaar, afhankelijk van de aanbieder. Het is verstandig om een onderhoudscontract af te sluiten met het installatiebedrijf, zodat het systeem regelmatig wordt gecontroleerd en eventuele problemen snel worden opgelost.

Samenvatting van de voorwaarden

Bij het aanschaffen en installeren van een hybride warmtepomp zijn er een aantal belangrijke voorwaarden die je dient te kennen. Deze variëren per situatie, maar in de meeste gevallen geldt het volgende:

Voorwaarde	Toelichting
Hybride warmtepomp moet nieuw zijn	Geen subsidie voor tweedehands apparaten
Warmtepomp moet op de meldcodelijst staan	Gerekend voor subsidies en vergunningen
Installatie door erkend installateur	Vereist voor subsidies
Omgevingsvergunning voor 1 juli 2018	Vereist voor subsidies
Geluidsbelasting ≤ 40 dB op erfgrens	Vereist voor subsidies
Vergunning voor geothermische warmtepomp	Bij boringen > 50 meter
Vergunning voor water-water warmtepomp	Bij gebruik van grondwater
Vergunning voor zichtbare buitenunit	Bij beschermd stadsgezicht of monument

Conclusie

De installatie van een hybride warmtepomp is een belangrijke stap naar een duurzamere woning. Echter, om dit proces te kunnen afronden zonder problemen, is het belangrijk om te weten wanneer een omgevingsvergunning nodig is. In de meeste gevallen is er geen vergunning nodig, maar bij zichtbare buitenunits, geothermische systemen of in beschermd stadsgezicht kan een vergunning vereist zijn.

Door goed voorbereid te zijn, kun je voorkomen dat je in onverwachte kosten of administratieve problemen belandt. Bovendien helpt het om subsidies te behouden en het risico op bouwstops te verminderen. Het is daarom verstandig om altijd te checken bij de gemeente of een vergunning nodig is, voordat je begint met de installatie van je hybride warmtepomp.