Lucht-water warmtepomp met koelfunctie: Efficiënte oplossing voor verwarming en klimaatbeheersing

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige realiteit waar energiezuinigheid en duurzaamheid centrale aandachtspunten zijn, speelt de lucht-water warmtepomp een steeds belangrijkere rol in zowel particuliere woningen als commerciële gebouwen. Deze warmtepompcombineert het voordeel van verwarming in de winter met het mogelijk maken van actieve koeling in de zomer, waardoor het een veelzijdige oplossing wordt voor klimaatbeheersing. De technologie maakt gebruik van een simpel maar slim principe: warmte wordt uit de buitenlucht opgenomen en geconverteerd in verwarmend water, dat vervolgens door radiatoren of vloerverwarming wordt geleid. Bij koeling wordt het proces omgekeerd: warmte wordt uit de woning onttrokken en afgevoerd naar buiten.

Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen wordt in dit artikel ingegaan op het functioneren, de voordelen, de nadelen, de typen systemen (zoals 2- en 4-pijpssystemen), de installatiekosten en de toepassing in praktijk. De nadruk ligt op het feit dat een lucht-water warmtepomp met koeling niet alleen duurzaam is, maar ook efficiënter kan zijn dan traditionele verwarmings- en koelsystemen.

Hoe werkt een lucht-water warmtepomp met koeling?

Het principe van verwarming en koeling

Een lucht-water warmtepomp werkt op basis van het principe van warmteoverdracht. In de verwarmingsmodus haalt het systeem warmte uit de buitenlucht en brengt deze via een warmtewisselaar in het watercircuit van de verwarming. Dit water stroomt vervolgens door radiatoren of vloerverwarming, waar het de ruimtes verwarmt.

Bij het actief koelen met een lucht-water warmtepomp wordt het proces omgekeerd. In plaats van warmte uit de buitenlucht te halen, haalt de warmtepomp warmte uit de binnenlucht. Deze warmte wordt afgevoerd via de buitenunit naar de buitenlucht. Hierdoor wordt de binnenruimte efficiënt gekoeld, vergelijkbaar met airconditioning, maar op een duurzamere en energiezuinigere manier.

Intern omgekeerde koelkringloop

Bij actieve koeling wordt de koelkringloop intern omgekeerd. Hierdoor kunnen de primaire en secundaire aansluitingen ook worden omgewisseld. De compressor blijft in werking, wat betekent dat de warmtepomp een grotere koelcapaciteit kan leveren. De warmte die uit de kamers wordt onttrokken, kan op verschillende manieren worden gebruikt, bijvoorbeeld om huishoudelijk water op te warmen of terug te leiden naar de warmtebron. Deze efficiënte combinatie van verwarmings- en koelfuncties maakt de lucht-water warmtepomp een aantrekkelijke oplossing voor klimaatbeheersing.

Voordelen van een lucht-water warmtepomp met koeling

Energiezuinig en duurzaam

Een lucht-water warmtepomp is een veel efficienere oplossing dan traditionele verwarmingssystemen. De COP-waarde (Coefficient of Performance), die aangeeft hoeveel energie het systeem oplevert ten opzichte van het verbruik, is vaak hoger dan 6. Dit betekent dat voor elke eenheid energie die wordt verbruikt, er zes eenheden warmte worden opgewekt. Dit is een aanzienlijk hoger rendement dan bijvoorbeeld aardwarmtepompen of gasverwarming.

Bij het actief koelen is het rendement iets lager dan bij verwarming, maar nog steeds aanzienlijk beter dan bij traditionele airco-systemen. Daarnaast zijn de emissies lager, aangezien de warmtepomp elektriciteit gebruikt in plaats van fossiele brandstoffen.

Flexibiliteit in toepassing

Een lucht-water warmtepomp is geschikt voor woningen met bestaande radiatoren of vloerverwarming. Dit maakt het een ideaal alternatief voor eigenaren die willen overstappen van gasverwarming naar een duurzaam alternatief zonder de gehele installatie te vervangen. Daarnaast is het mogelijk om het systeem aan te sluiten op een 2- of 4-pijpssysteem, afhankelijk van de gewenste functionaliteit.

Bij een 2-pijpssysteem kan de warmtepomp verwarmen of koelen, maar niet gelijktijdig. Dit is voldoende voor huishoudens die of verwarming of koeling nodig hebben, afhankelijk van de seizoenen. Een 4-pijpssysteem biedt meer flexibiliteit, omdat het mogelijk is om zowel verwarming als koeling tegelijkertijd te activeren in verschillende ruimtes.

Duurzaam koudemiddel

Veel moderne lucht-water warmtepompen gebruiken het natuurlijke koudemiddel R290 (propaan), dat een Global Warming Potential (GWP) van slechts 3 heeft. Dit maakt het systeem milieuvriendelijker dan traditionele systemen die sterkere broeikasgassen gebruiken. Deze keuze voor een duurzaam koudemiddel draagt bij aan de overgang naar een koolstofarme economie.

Grote toepasbaarheid

Een lucht-water warmtepomp is geschikt voor gebruik op vrijwel elke locatie, ook in regio’s met lage buitentemperaturen. Sommige modellen kunnen functioneren bij buitentemperaturen tot -25°C, waardoor ze ook in de koudste winters betrouwbaar verwarming leveren. In zulke gevallen kan het systeem worden ondersteund door een elektrisch element.

Nadelen van een lucht-water warmtepomp met koeling

Hoger energieverbruik bij koeling

Hoewel een lucht-water warmtepomp efficiënt is bij verwarming, is het energieverbruik bij actieve koeling hoger dan bij passieve koeling. Dit komt doordat de compressor in continu werking is en de koelcapaciteit groter is dan bij traditionele methoden. Voor huishoudens die het huis regelmatig willen koelen, kan dit leiden tot hogere elektriciteitsrekeningen.

Beperkte duurzaamheid in vergelijking met passieve koeling

Actief koelen met een warmtepomp is minder milieuvriendelijk dan passieve koeling, zoals het gebruik van schaduwvormende elementen, zonwering of ventilatie. Hoewel de warmtepomp duurzaam is in vergelijking met conventionele airco-systemen, is het niet de milieuvriendelijkste methode voor klimaatbeheersing.

Installatiekosten

De investeringskosten voor een lucht-water warmtepomp liggen hoger dan voor een traditionele verwarming. Een lucht-lucht warmtepomp is beschikbaar vanaf € 3.000, terwijl een lucht-water warmtepomp in de orde van € 7.500 komt. Deze kosten zijn afhankelijk van het merk, het model en de vereisten van het huis.

Typen systemen: 2-pijpssysteem versus 4-pijpssysteem

2-pijpssysteem

In een 2-pijpssysteem kan de warmtepomp verwarmen of koelen, maar niet gelijktijdig. Dit betekent dat in een woning met dit systeem of verwarming of koeling kan worden aangestuurd, afhankelijk van de seizoenen. Het systeem is eenvoudiger in opbouw en heeft lagere installatiekosten.

4-pijpssysteem

Een 4-pijpssysteem biedt meer flexibiliteit, omdat het mogelijk is om zowel verwarming als koeling gelijktijdig te activeren in verschillende ruimtes. Dit is vooral handig in woningen waar verwarming nodig is in sommige kamers en koeling in andere. Het systeem is iets complexer en heeft hogere investeringskosten, maar biedt meer comfort en efficiëntie.

Praktijkvoorbeeld: Hitachi Yutaki lucht-water warmtepomp

Een praktijkvoorbeeld van een lucht-water warmtepomp met koeling is de Hitachi Yutaki lucht-water warmtepomp die is gebruikt in een nieuwbouwwoning in Emmen. Deze warmtepomp heeft een COP-waarde van 6, wat betekent dat het systeem zeer efficiënt werkt. De investering is aanzienlijk lager dan bij een aardwarmtepomp, terwijl het rendement vergelijkbaar is.

De Hitachi Yutaki warmtepomp kan ook functioneren bij buitentemperaturen tot -25°C, waardoor het geschikt is voor gebruik in koude winters. Het systeem is uitgerust met een zoneregeling en is aangesloten op vloerverwarming. Dit maakt het een ideaal klimaatbeheersingssysteem voor woningen met hoge comforteisen.

Technische specificaties en keuzes

Verwarmingscapaciteit en temperatuur

Lucht-water warmtepompen zijn beschikbaar in verschillende vermogens, afhankelijk van de grootte van de woning. De meeste modellen kunnen verwarmingswater leveren tot een temperatuur van 65°C of hoger. Voor woningen met bestaande radiatoren is dit voldoende, aangezien radiatoren meestal werken met water van ongeveer 70°C. Sommige modellen, zoals de Enevator Air Altus, kunnen zelfs verwarmingswater leveren tot 70°C, waardoor naverwarming vaak niet nodig is.

Koelcapaciteit

De koelcapaciteit van een lucht-water warmtepomp is afhankelijk van de grootte en de technologie van het systeem. In de meeste gevallen is het mogelijk om een woning efficiënt te koelen in de zomermaanden. De warmte die uit de woning wordt onttrokken, kan gebruikt worden om tapwater op te warmen of terug te leiden naar de warmtebron.

Geluidsniveau

Een belangrijk aspect bij de keuze van een warmtepomp is het geluidsgehalte. De Compress 5800i AW van Nefit-Bosch is bijvoorbeeld de stilste warmtepomp die op de markt is, met een geluidsoutput van 26,5 dB(A) op 3 meter afstand. Dit maakt het een ideaal keuze voor woningen waar geluidsverontreiniging een probleem kan zijn.

Toepassing in nieuwbouw versus renovatie

Nieuwbouw

In nieuwbouwprojecten is een lucht-water warmtepomp met koeling een uitstekende keuze. Het systeem kan worden geïntegreerd met vloerverwarming of moderne radiatoren, waardoor het een efficiënte en duurzame oplossing biedt. Daarnaast is de flexibiliteit van een 4-pijpssysteem ideaal voor nieuwbouw, omdat het toelaat om zowel verwarming als koeling tegelijkertijd in te zetten.

Renovatie

In renovatieprojecten is een lucht-water warmtepomp met koeling ook geschikt, zolang er al bestaande radiatoren of vloerverwarming aanwezig zijn. Het systeem kan worden aangesloten op het bestaande verwarmingssysteem, waardoor er geen grote aanpassingen nodig zijn. Dit maakt het een kostenefficiënte oplossing voor eigenaren die willen overstappen van gasverwarming naar een duurzaam alternatief.

Kosten en terugverdientijd

Investering

De investering in een lucht-water warmtepomp met koeling ligt hoger dan in traditionele verwarmingssystemen. Een lucht-lucht warmtepomp kost in de regel rond de € 3.000, inclusief plaatsing. Een lucht-water warmtepomp is aanzienlijk duurder, met een investering die rond de € 7.500 ligt.

De prijsvariatie hangt af van het merk, het model en de vereisten van het huis. Modellen met hoge verweringscapaciteit en geavanceerde technologieën zijn duurder, maar bieden ook betere prestaties en langere levensduur.

Terugverdientijd

Hoewel de investeringskosten hoger liggen, is de terugverdientijd meestal redelijk. Aangezien de warmtepomp een hoger rendement heeft dan traditionele systemen, leidt het tot aanzienlijke besparingen op de energierekening. In combinatie met subsidies en klimaatbeleid kan de terugverdientijd nog verder worden verkort.

Subsidies en financiële steun

Overheidssteun

In Nederland zijn er verschillende subsidies en financiële steunmaatregelen beschikbaar voor eigenaren die overstappen naar duurzame verwarmingssystemen. Dit geldt ook voor warmtepompen met koelfunctie. De steun kan variëren van directe subsidies tot belastingvoordelen of leningsopties met gunstige voorwaarden.

De exacte regelingen en bedragen kunnen variëren per regio en per type woning. Het is daarom aan te raden om contact op te nemen met de gemeente of een energieadviseur om de meest gunstige opties te verkennen.

Conclusie

De lucht-water warmtepomp met koeling biedt een duurzame en efficiënte oplossing voor zowel verwarming als klimaatbeheersing. Het systeem is geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten en kan worden geïntegreerd in bestaande verwarmingssystemen. De hoge COP-waarde en het gebruik van duurzame koudemiddelen zoals R290 maken het een aantrekkelijke keuze voor eigenaren die op zoek zijn naar een toekomstbestendig alternatief.

Hoewel de investeringskosten hoger liggen dan bij traditionele systemen, leidt het tot aanzienlijke besparingen op de energierekening. De flexibiliteit van 2- en 4-pijpssystemen biedt bovendien de mogelijkheid om zowel verwarming als koeling in te zetten, afhankelijk van de seizoenen en de wensen van de gebruiker.

Voor eigenaren die willen overstappen van gasverwarming naar een duurzaam alternatief, is de lucht-water warmtepomp met koeling een serieuze optie. Het systeem combineert duurzaamheid, comfort en efficiëntie, waardoor het een ideale keuze is voor de toekomst.