Geluidshinder door Warmtepompen: Oorzaken, Oplossingen en Juridische Aandachtspunten

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Sinds de opkomst van warmtepompen als duurzame alternatieve verwarmingssystemen zijn deze systemen steeds meer in opkomst gekomen. Zij vormen een belangrijke stap in de overgang naar een CO₂-neutrale woningbouwsector. Echter, met deze technologische vooruitgang komt ook een aantal uitdagingen, waaronder geluidshinder veroorzaakt door de buitenunit van de warmtepomp. Onderzoeken wijzen uit dat een aanzienlijk deel van de Nederlanders last heeft van geluidsoverlast veroorzaakt door warmtepompen van hun buren. In deze artikel wordt ingegaan op de oorzaken van geluidshinder, de juridische en technische aspecten, mogelijke oplossingen, en de rol van de overheid en particuliere partijen in het beheersen van dit probleem.

Oorzaken van Geluidshinder door Warmtepompen

De buitenunit van een warmtepomp is verantwoordelijk voor de meeste geluidshinder. Deze units zijn ontworpen om warmte uit de lucht of grond te halen en die vervolgens naar het huis te brengen. Tijdens dit proces maakt de unit een zacht bruisend of zoemend geluid, dat vaak gedurende uren aanhoudt. Dit geluid kan bereiken tot 60-70 decibel, vergelijkbaar met auto’s die op 15 meter afstand langsrijden.

Hoewel dit geluid niet per se luid is, kan het overlast veroorzaken vanwege de continue aard ervan en het feit dat het vaak onnatuurlijk klinkt. De combinatie van het geluidsniveau en de constante aanwezigheid kan leiden tot hinder in het woongenot. De gevolgen kunnen fysiek en mentaal zijn, zoals stress, slaapstoornissen, verhoogde bloeddruk en gewichtsverlies, zoals vermeld in een artikel in Kassa van 12 mei 2018.

Een oriënterend onderzoek, aangekondigd door het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, onderzoekt de mate waarin warmtepompen geluidshinder veroorzaken. Dit onderzoek is een eerste stap in het bepalen van hoe het probleem kan worden beheerst.

Huidige Regels en Normen

Er zijn momenteel verschillende regels en normen in Nederland die gericht zijn op geluidsemissies van technische installaties, maar deze zijn niet allemaal van toepassing op warmtepompen. Het Nederlands Bouwbesluit stelt geluidsgrenzen voor vaste airco’s, vaste ventilatoren en andere installaties in een woning, maar deze normen gelden niet voor installaties buiten de woning.

Volgens de Nederlandse Stichting Geluidshinder (NSG) zijn er in de afgelopen maanden tientallen klachten ontvangen over geluidsoverlast door warmtepompen. Erik Roelofsen, voorzitter van de NSG, benadrukt het belang van het opstellen van normen en het beschermen van burgers tegen geluidsoverlast. Hij wijst erop dat dit momenteel niet het geval is, in tegenstelling tot bij geluidsoverlast van industrie, bedrijven en verkeer.

Sinds 2012 zijn er wel regels voor het geluidsvermogen van warmtepompen. Voor warmtepompen tot 6 kW mag het geluidsvermogen maximaal 65 dB(A) zijn, en voor grotere units tot 12 kW is de grens 70 dB(A). Deze regels worden gemeten direct bij de unit. Echter, nieuwe regels die het geluidsniveau op de erfgrens bepalen zijn in het voorjaar van 2021 ingevoerd. Deze regels zijn nog niet definitief, maar beïnvloeden de locatie en condities waarop een warmtepomp geplaatst mag worden.

Geluidsnormen en Eerfgrens

De huidige geluidsnorm op de erfgrens ligt bij 45 dB(A) overdag en 40 dB(A) 's nachts. Dit is vergelijkbaar met het geluid van een standaard koelkast. Echter, in de EU zijn warmtepompen toegestaan die geluidsvermogens tot 65 dB(A) kunnen bereiken. Dit betekent dat het geluidsniveau op de erfgrens kan variëren, afhankelijk van de locatie en de afstand tot de buurwoning.

Om geluidsoverlast te beperken, is het daarom belangrijk om rekening te houden met de afstand tot de erfgrens bij het plaatsen van een warmtepomp. Een warmtepomp die dicht bij de erfgrens staat, kan een hoger geluidsniveau veroorzaken dan wanneer deze verder van de erfgrens staat. Daarom wordt geadviseerd om warmtepompen zover mogelijk van de erfgrens te plaatsen.

De Rol van de Overheid

De overheid speelt een centrale rol in het beheersen van geluidsoverlast door warmtepompen. Momenteel ontbreken duidelijke regels en normen waarmee burgers zich kunnen verweren tegen geluidsoverlast. Dit leidt tot een juridisch en technisch onzeker terrein waarop klachten vaak niet kunnen worden opgelost.

In reactie op dit probleem is het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties begonnen met een oriënterend onderzoek naar geluidsoverlast door warmtepompen. Dit onderzoek richt zich op de mate van hinder die mensen ervaren en de technische mogelijkheden om deze hinder te verminderen. De resultaten van dit onderzoek kunnen leiden tot het opstellen van nieuwe regels en richtlijnen.

Daarnaast zijn er plannen om het Bouwbesluit aan te passen, zodat ook warmtepompen onder de geluidsgrenzen vallen. Deze aanpassing moet ervoor zorgen dat burgers beschermd worden tegen geluidsoverlast, net zoals bij industriële en verkeersgeluiden.

Oplossingen voor Geluidsoverlast

Er zijn verschillende technische en sociale oplossingen beschikbaar om geluidsoverlast door warmtepompen te verminderen. Deze oplossingen kunnen zowel vooraf bij de installatie als tijdens of na de installatie worden toegepast.

Technische Oplossingen

Geluidswerende omkastingen: Deze omkastingen kunnen het geluid van de buitenunit verder dempen. Ze zijn gemaakt van materialen die geluid absorberen en zorgen voor een verlaagd geluidsniveau op de erfgrens.
Trillingsdempers: Trillingsdempers kunnen worden aangebracht om trillingen van de warmtepomp te beperken. Deze trillingen kunnen anders via de grond of muren doorgegeven worden en aanleiding geven tot extra hinder.
Nachtstand: Veel moderne warmtepompen hebben een stille modus voor de nacht. Deze modus zorgt ervoor dat de unit minder geluid produceert, wat helpt bij het verminderen van hinder in de nacht.
Kiezen voor stillere modellen: Er zijn warmtepompen beschikbaar die minder geluid produceren. Deze units zijn vaak duurder, maar het investeren in een stillere unit kan voorkomen dat er klachten ontstaan.
Verplaatsing van de unit: De locatie van de unit is een belangrijk aspect. Door de unit verder van de erfgrens te plaatsen, kan het geluidsniveau op de erfgrens verder worden beperkt.

Sociale Oplossingen

Gesprek met buren: Vooraf met buren in gesprek gaan over de installatie van een warmtepomp kan veel problemen voorkomen. Het is belangrijk om transparant te zijn over de eventuele geluidshinder en om oplossingen te bespreken. Marco Schuurman van Slimster wijst erop dat vooraf duidelijkheid over de locatie en de geluidsproductie van de warmtepomp de kans op klachten aanzienlijk kan verminderen.
Buurtbemiddeling: Als een gesprek met de buren niet leidt tot een oplossing, kan buurtbemiddeling een alternatief zijn. Buurtbemiddeling is een proces waarbij een neutrale partij helpt bij het vinden van een oplossing die voor beide partijen aanvaardbaar is.
Juridische hulp: Als geluidshinder blijft aanhouden en technische oplossingen niet voldoen, kan juridische hulp worden ingeroepen. Een rechtsbijstandverzekering kan hierbij van pas komen, zoals vermeld op de website van Unive. In sommige gevallen kan een klacht bij de gemeente of het Openbaar Ministerie worden ingediend.

Juridische Aandachtspunten

Hoewel er momenteel geen duidelijke regels zijn voor warmtepompen, is het belangrijk om zich bewust te zijn van de juridische aspecten. Een warmtepomp die geluidsoverlast veroorzaakt, kan leiden tot geschillen tussen buren. De NSG adviseert om duidelijke afspraken te maken bij de installatie van een warmtepomp en om eventuele klachten op een professionele manier te behandelen.

Een rechtsbijstandverzekering kan van grote waarde zijn bij het oplossen van geschillen met buren. Deze verzekering dekt juridische kosten bij klachten over geluidsoverlast. Het is daarom verstandig om rekening te houden met dergelijke verzekeringen bij de aankoop van een warmtepomp.

Geluidshinder in de Praktijk

In de praktijk blijkt dat geluidsoverlast door warmtepompen vooral voorkomt wanneer de units dicht bij de erfgrens zijn geplaatst. Een onderzoek door Slimster heeft aangetoond dat ongeveer 1 op de 8 Nederlanders last heeft van de warmtepomp van hun buren. Van deze groep geeft ongeveer 12% aan 'enigszins last' te ervaren, en bijna 1 op de 130 meldt 'veel last' van de warmtepomp.

De meeste klachten gaan over het geluid dat ’s nachts wordt geproduceerd. De overgrote meerderheid van de buren heeft echter geen of nauwelijks hinder. Dit duidt op de invloed van de locatie van de unit en de aard van de geluidsproductie. Een warmtepomp die ver genoeg van de erfgrens staat en een stille modus gebruikt, veroorzaakt veel minder hinder.

De Toekomst van Warmtepompen en Geluidshinder

De toekomst van warmtepompen hangt sterk af van de ontwikkeling van technologie en regelgeving. In Scandinavische landen, waar warmtepompen al langer populair zijn, is het probleem van geluidshinder minder prominent, omdat de bebouwing daar dichter bij de natuur ligt. In Nederland, waar de bebouwing dichter bij elkaar staat, is geluidshinder een groter probleem.

Hoewel er vooruitgang is geboekt in het ontwikkelen van stillere warmtepompen, is het nog steeds belangrijk om rekening te houden met geluidshinder bij de installatie. De overheid speelt een sleutelrol in het opstellen van regels en het beheersen van dit probleem. Door samenwerking tussen overheid, producenten en individuen kan geluidshinder door warmtepompen worden beheerst.

Conclusie

Geluidshinder door warmtepompen is een groeiend probleem in Nederland. Ondanks de duurzame voordelen van deze systemen, kunnen ze hinder veroorzaken voor buren, vooral wanneer ze dicht bij de erfgrens zijn geplaatst. De huidige regels zijn niet duidelijk genoeg om burgers te beschermen tegen geluidsoverlast, wat leidt tot juridisch en technisch onzekerheid.

Er zijn verschillende technische en sociale oplossingen beschikbaar om geluidsoverlast te verminderen, waaronder geluidswerende omkastingen, trillingsdempers, en gesprekken met buren. Het is belangrijk om deze oplossingen in overweging te nemen bij de aankoop en installatie van een warmtepomp.

De overheid speelt een sleutelrol in het beheersen van geluidshinder. Door het opstellen van duidelijke regels en normen kan geluidsoverlast door warmtepompen worden beheerst. Dit is essentieel voor het waarborgen van woongenot en voor het voorkomen van geschillen tussen buren.

Zowel particuliere huiseigenaren als de overheid moeten actief meewerken aan het oplossen van geluidsoverlast. Door samenwerking en bewustwording kan geluidshinder door warmtepompen worden beheerst, zodat deze technologie kan blijven groeien zonder negatieve impact op het wonen in Nederland.