Lucht/water warmtepomp: energieverbruik en efficiëntie in kaart gebracht

Het gebruik van een warmtepomp is tegenwoordig een steeds populaire keuze voor duurzaam en energiezuinig verwarmen. Vanuit het oogpunt van zowel ecologie als economie lijkt het een verstandige investering, mits de juiste keuze gemaakt wordt. In dit artikel richten we ons op de lucht/water warmtepomp en analyseren we hoeveel stroom deze verbruikt, welke factoren daarbij een rol spelen en hoe efficiënt het systeem is. Binnen de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen (zie de bronlijst aan het eind van dit artikel) presenteren we een gedetailleerd overzicht dat zowel voor eigenaren, DIY-enthusiast als constructieprofessionals nuttig is.

Wat is een lucht/water warmtepomp?

Een lucht/water warmtepomp is een technologie die warmte uit de buitenlucht haalt en deze gebruikt om water te verwarmen, zowel voor de centrale verwarming als voor sanitair gebruik. Dit type warmtepomp is eenvoudiger in installatie dan bijvoorbeeld een grond/water of water/water warmtepomp, aangezien het geen boren of graven vereist. De lucht/water warmtepomp maakt gebruik van een koelcircuit en een compressor om warmte op te tillen tot de gewenste temperatuur.

Het grote voordeel van deze warmtepomp is dat hij relatief goedkoop is in aankoop en installatie, en geschikt is voor het merendeel van de woningen. Echter, de efficiëntie hangt sterk af van de buitentemperatuur, wat het stroomverbruik kan beïnvloeden.

Stroomverbruik van een lucht/water warmtepomp

Het jaarlijks stroomverbruik van een lucht/water warmtepomp varieert aanzienlijk, afhankelijk van een aantal factoren. Uit de analyse van de beschikbare bronnen blijkt dat het jaarverbruik in de orde van 2500 tot 3000 kWh ligt. In een goed geïsoleerd huis kan dit verbruik nog iets lager uitvallen.

Voorbeeldberekening

Een voorbeeld: stel dat een woning gemiddeld 15.000 kWh per jaar verbruikt aan verwarming en sanitair warm water, en de warmtepomp heeft een COP (Coefficient of Performance) van 3. Dan is het stroomverbruik van de warmtepomp:

$$ 15.000 \div 3 = 5.000 \, \text{kWh per jaar} $$

Echter, dit getal is theoretisch en kan in de praktijk variëren. De SPF (Seasonal Performance Factor) speelt hierin ook een rol. Hoe hoger de SPF, hoe efficiënter de warmtepomp. Een SPF van 4 betekent dat er 4 kWh warmte wordt geleverd voor elke 1 kWh elektriciteit die verbruikt wordt.

Factoren die het stroomverbruik beïnvloeden

Het energieverbruik van een lucht/water warmtepomp is afhankelijk van verschillende variabelen. Deze zijn van essentieel belang om het daadwerkelijke verbruik en de efficiëntie van de warmtepomp correct in te schatten.

1. Isolatie van de woning

Een goed geïsoleerd huis vermindert de warmtebehoefte en daarmee ook het verbruik van de warmtepomp. In een woning met een hoge isolatiegraad kan het stroomverbruik sterk dalen, ook bij lage buitentemperaturen. In tegenstelling hiermee moet een warmtepomp in een slecht geïsoleerd huis harder werken, wat leidt tot een hoger stroomverbruik.

2. Buitentemperatuur

De temperatuur buiten heeft een directe invloed op het rendement van de warmtepomp. Bij lage temperaturen moet de compressor harder werken om voldoende warmte op te wekken. Dit resulteert in een hoger stroomverbruik. In regio’s met koude winters kan het verbruik dus aanzienlijk stijgen.

3. Grootte en warmtevraag van de woning

De grootte van het huis en de daarmee gepaard gaande warmtebehoefte bepalen het vermogen dat de warmtepomp moet leveren. Een groter huis vereist een grotere warmtepomp en dus meer stroom. Het kiezen van de juiste capaciteit is daarom cruciaal om zowel het verbruik als de efficiëntie te optimaliseren.

4. Type warmtepomp en COP/SPF

De efficiëntie van een warmtepomp wordt uitgedrukt in de Coefficient of Performance (COP) of de Seasonal Performance Factor (SPF). De COP geeft het rendement op een moment aan, terwijl de SPF het gemiddelde rendement over een heel seizoen weergeeft. Hoe hoger deze waarden, hoe minder stroom nodig is om een bepaalde hoeveelheid warmte te genereren.

5. Gebruik van zonnepanelen

Het combineren van een lucht/water warmtepomp met zonnepanelen kan het energieverbruik verlagen. Zonnepanelen leveren een deel van de benodigde elektriciteit, waardoor minder stroom uit het net moet worden opgekocht. Dit is een duurzame aanvulling op een warmtepompsysteem en kan in de langere termijn leiden tot aanzienlijke kostenbesparing.

Efficiëntie en CO2-reductie

Een lucht/water warmtepomp is een veel efficiëntere oplossing dan een traditionele elektrische cv-ketel. Gemiddeld verbruikt een warmtepomp 2500 tot 3000 kWh per jaar, terwijl een elektrische cv-ketel voor hetzelfde verbruik aanzienlijk meer stroom zou nodig hebben. Bovendien levert een warmtepomp meer warmte per kWh stroom dan een elektrische verwarming.

Deze efficiëntie leidt tot een aanzienlijke reductie van CO2-uitstoot. Uit de beschikbare gegevens blijkt dat een lucht/water warmtepomp aanzienlijk minder CO2 produceert dan conventionele verwarmingsmethoden. Voor wie wil verduurzamen, is dit daarom een interessante keuze.

CO2-uitstootvergelijking

• Elektrische cv-ketel: 100% elektriciteit, dus 100% CO2-uitstoot afhankelijk van de energiemix.
• Lucht/water warmtepomp: 2500–3000 kWh per jaar, maar levert 10.000–12.000 kWh warmte. CO2-uitstoot hangt af van de bron van de elektriciteit (zoals zon, wind of grid).
• Hybride warmtepomp: 1900 kWh elektriciteit + 700 m³ gas, dus gedeeltelijke CO2-reductie.

De keuze voor een lucht/water warmtepomp is dus een sterk duurzame optie, mits de elektriciteit uit groene bronnen komt.

Lucht/water vs. grond/water warmtepomp

Hoewel de lucht/water warmtepomp eenvoudiger en goedkoper is in aankoop en installatie, heeft het een belangrijk nadeel: het rendement is lager dan bij een grond/water warmtepomp. Omdat de bodemtemperatuur het hele jaar door vrij constant blijft, kan een grond/water warmtepomp efficiënter werken en dus minder stroom verbruiken. Dit maakt het een betere keuze voor wie op lange termijn wil besparen op energiekosten, al is de installatiekosten aanzienlijk hoger.

Samenvatting:

Keuzes en berekeningen

Het kiezen van de juiste warmtepomp is niet alleen een kwestie van technische specificaties, maar ook van de situatie van de woning en de verwachtingen van de gebruiker. Voor een goed onderbouwde keuze is het verstandig om een energieadvies te laten uitvoeren of een ervaren installateur in te schakelen. Deze kan het verbruik berekenen op basis van de gegevens van de woning en het gewenste comfortniveau.

Stappen bij het kiezen van een warmtepomp

1. Energieverbruik bepalen: Hoeveel warmte en sanitair water wordt er jaarlijks verbruikt?
2. SPF/COP bepalen: Welke warmtepomp past het beste bij de warmtebehoefte en het energieverbruik?
3. Installatieanalyse: Is de woning goed geïsoleerd? Is er ruimte voor de warmtepomp?
4. Zonnestroom optie: Wordt de warmtepomp aangedreven door zonnepanelen? Wat is de invloed op het stroomverbruik?
5. Aanvragen voor speciale tarieven: In sommige gevallen zijn er speciale stroomtarieven voor warmtepompgebruik beschikbaar. Hierbij is het verstandig om een aparte meter te laten plaatsen.

Conclusie

Een lucht/water warmtepomp is een populaire keuze voor duurzaam en energiezuinig verwarmen. Het jaarlijkse stroomverbruik varieert tussen 2500 en 3000 kWh, afhankelijk van factoren zoals isolatie, buitentemperatuur en warmtebehoefte. Door de warmtepomp te combineren met zonnepanelen en een optimale isolatie, kan het stroomverbruik verder worden verlaagd.

Hoewel een lucht/water warmtepomp iets minder efficiënt is dan een grond/water warmtepomp, is het een goedkope en eenvoudige oplossing die geschikt is voor de meeste woningen. Voor wie op zoek is naar een duurzame verwarmingsoplossing, is de lucht/water warmtepomp een betrouwbare keuze, mits de keuze goed onderbouwd is.

Bronnen

1. KvI: Hoeveel stroom verbruikt een warmtepomp?
2. Nordic Tec Shop: Energieverbruik van de warmtepomp
3. Viessmann: Stroomverbruik van warmtepompen
4. Warmtepompen Advies: Verbruik warmtepomp