Subsidie voor warmtepomp: Is zelf installeren mogelijk?

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

De overgang naar duurzamere verwarmingsoplossingen is in volle gang. Een warmtepomp is daarbij een populaire keuze voor woningeigenaren die hun energieverbruik willen verlagen en hun woning duurzamer willen maken. De Nederlandse overheid ondersteunt deze transitie via subsidies, zoals de Investeringssubsidie Duurzame Energie en Energiebesparing (ISDE). Deze subsidie kan echter alleen worden ingebracht als de warmtepomp door een erkend installateur wordt geïnstalleerd. Dit artikel onderzoekt de mogelijkheden en beperkingen van het zelf installeren van een warmtepomp, met name in het licht van de subsidies die beschikbaar zijn.

Inleiding

Het zelf installeren van een warmtepomp is technisch gezien mogelijk, zeker voor ervaren doe-het-zelvers. Het aansluiten van een warmtepomp is vergelijkbaar met het aansluiten van zonnepanelen en vereist een bepaalde kennis van elektriciteit en verwarmingsinstallaties. Toch zijn er belangrijke overwegingen bij het zelf installeren, met name in het verband met subsidies.

De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en andere betrokken partijen stellen duidelijke voorwaarden voor de verstrekkings van de ISDE-subsidie. Deze subsidies zijn bedoeld om investeringen in duurzame energie aan te moedigen, en daarom is het noodzakelijk dat de installatie wordt uitgevoerd door een erkend installatiebedrijf.

Zelf installeren: Voor- en nadelen

Voordeel: Besparing op installatiekosten

Een warmtepomp bestaat uit twee hoofdcomponenten: de binnenunit en de buitenunit. De totale kosten van een warmtepompinstallatie bestaan meestal voor ongeveer de helft uit de aanschafprijs en de andere helft uit de installatiekosten. Door de installatie zelf uit te voeren, is het mogelijk om een aanzienlijk deel van de kosten te besparen. Dit kan vooral gunstig zijn voor woningeigenaren die budgetbeperkt zijn of die ervaring hebben met soortgelijke installaties.

Voordeel: Flexibiliteit in planning

Het zelf installeren van een warmtepomp biedt ook de mogelijkheid om de werkzaamheden in te plannen op momenten die het beste passen in de eigen agenda. Er hoeft geen afhankelijkheid te zijn van de beschikbaarheid van een professionele installateur, wat in drukke seizoenen vaak een beperking kan zijn.

Nadelen: Veiligheid en kwaliteit van de installatie

Ondanks de voordelen zijn er ook belangrijke nadelen aan het zelf installeren van een warmtepomp. Een correcte en veilige installatie is essentieel voor het optimaal functioneren van de warmtepomp. Een foutieve installatie kan leiden tot slechte prestaties, verhoogde energiekosten of zelfs schade aan het systeem of de woning.

Daarnaast zijn er regelgeving en technische normen die tijdens de installatie moeten worden gevolgd. Bijvoorbeeld bij de installatie van een bodemwarmtepomp kan een vergunning nodig zijn. Deze aspecten kunnen voor een amateurinstallatie lastig te overzien zijn, wat het risico op fouten vergroot.

Geen recht op subsidie

Een van de belangrijkste nadelen van het zelf installeren van een warmtepomp is dat je geen recht hebt op subsidies zoals de ISDE-subsidie. De RVO stelt duidelijk dat de installatie van de warmtepomp door een erkend installatiebedrijf moet worden uitgevoerd. Dit betekent dat woningeigenaren die subsidies willen ontvangen, geen gebruik kunnen maken van eventuele kostenbesparingen die het zelf installeren zou opleveren.

Subsidievoorwaarden en eisen

De ISDE-subsidie is bedoeld om investeringen in duurzame energie te ondersteunen. Voor particuliere woningeigenaren zijn er een aantal eisen die moeten worden voldaan om deze subsidie te ontvangen.

Soorten warmtepompen

De subsidie is alleen geldig voor nieuwe warmtepompen van het type grond-water, water-water of lucht-water. Lucht-lucht warmtepompen komen niet in aanmerking. Daarnaast moet de warmtepomp een energielabel A++ hebben, een eis die vanaf 2024 geldt.

Meldcodelijst

Voor de subsidie is het verplicht dat de warmtepomp op de zogenaamde 'Meldcodelijst Warmtepompen' staat. Deze lijst bevat warmtepompen die voldoen aan de kwaliteitseisen en in aanmerking komen voor subsidie. Het is daarom belangrijk om voor aankoop te controleren of het gewenste model op deze lijst staat.

Installatie door erkend bedrijf

Een andere belangrijke voorwaarde is dat de installatie van de warmtepomp door een erkend installateur moet worden uitgevoerd. Dit is een strikte eis van de RVO. De installatie mag dus niet zelf worden uitgevoerd. Als de warmtepomp zelf is geïnstalleerd, is het niet mogelijk om de subsidie aan te vragen.

Aanvraagprocedure

Particuliere woningeigenaren kunnen de subsidie aanvragen na de installatie. De aanvraag moet binnen 24 maanden na de installatie worden ingediend. Tijdens de aanvraagproces moeten verschillende documenten worden ingediend, zoals:

Factuur en betaalbewijs van de warmtepomp en installatie
Foto’s van de installatie en het product
Omschrijving van het product
Datum van aankoop en installatie
Adres van de woning en het uitvoerende installatiebedrijf
Meldcode van de warmtepomp

Naast de ISDE-subsidie is er ook de mogelijkheid om gebruik te maken van een energiebespaarlening, ook wel bekend als de groene lening. Deze lening biedt een lage rente en kan worden gebruikt om de resterende kosten van de warmtepomp te dekken.

Subsidie en combinaties

De subsidie voor een warmtepomp kan worden gecombineerd met subsidies voor andere isolatiemaatregelen. Dit maakt het mogelijk om meerdere duurzame investeringen in één aanvraag te bundelen. Het is verstandig om bijvoorbeeld tegelijk een warmtepomp en een isolatiemaatregel aan te schaffen, zodat het totale energieverbruik van de woning wordt verlaagd.

Aanvraagprocedure voor zakelijke gebruikers

Zakelijke gebruikers moeten de subsidieaanvraag indienen vóór de aankoop van de warmtepomp. De warmtepomp moet binnen 24 maanden na goedkeuring van de aanvraag worden geïnstalleerd. De eisen voor de installatie zijn vergelijkbaar met die voor particuliere gebruikers: de installatie moet door een erkend bedrijf worden uitgevoerd en de warmtepomp moet op de meldcodelijst staan.

Technische aspecten van de installatie

Het installeren van een warmtepomp is een complexe klus die uit meerdere stappen bestaat. De installatie kan worden opgedeeld in het plaatsen van de binnenunit en de buitenunit.

Installatie van de binnenunit

De binnenunit vervangt in het geval van een renovatie de oude verwarmingsketel. Deze unit moet zo dicht mogelijk bij de aansluiting van het verwarmingsnet worden geplaatst. Het is belangrijk om een goede aansluiting te creëren met de centrale verwarming en de buitenunit.

Installatie van de buitenunit

De installatie van de buitenunit is iets complexer. De buitenunit moet zo dicht mogelijk bij de binnenunit worden geplaatst om eventuele warmteverliezen in de leidingen te beperken. Daarnaast moet rekening worden gehouden met de omgeving, zoals wind en begroeiing. De beugel voor de buitenunit moet volgens de aanwijzingen in de handleiding worden geplaatst.

Aanvullende voorzieningen

Voor de installatie is het vaak nodig om een vrije 1 fase of 3 fase groep in de meterkast aan te leggen. Niet alle meterkasten zijn standaard hiermee uitgerust, waardoor aanvullende werkzaamheden kunnen nodig zijn. Deze werkzaamheden moeten ook door een erkend elektricien worden uitgevoerd.

Vergunningen

Bij de installatie van een bodemwarmtepomp kan een vergunning nodig zijn. De invloed van geothermische warmtepompen op de ondergrond is nog niet volledig onderzocht, en daarom zijn er bepaalde regelgevingen in werking. Dit is vooral van toepassing bij zware pompen van 200 kW of meer.

Risico’s van zelfinstallatie

Hoewel het zelf installeren van een warmtepomp mogelijk is, zijn er een aantal risico’s die moeten worden overwogen.

Fouten in de installatie

Een onjuiste installatie kan leiden tot prestatieverlies van de warmtepomp. De warmtepomp kan minder efficiënt functioneren, wat resulteert in hogere energiekosten dan verwacht. Bovendien kan het ook leiden tot schade aan het systeem of de woning.

Veiligheid

Een correcte installatie is ook belangrijk voor de veiligheid van de woning. Een verkeerde aansluiting op de elektriciteitsnet of verwarmingsinstallatie kan leiden tot overbelasting, brandgevaar of andere problemen.

Verlies van garantie

Veel fabrikanten van warmtepompen verlenen garanties op het apparaat onder de voorwaarde dat de installatie door een erkend installateur is uitgevoerd. Bij zelfinstallatie kan deze garantie verloren gaan. Dit betekent dat eventuele reparaties of vervangingen op eigen kosten moeten worden afgelost.

Conclusie

Het zelf installeren van een warmtepomp is technisch gezien mogelijk, zeker voor ervaren doe-het-zelvers. Het kan leiden tot kostenbesparingen en flexibiliteit in de planning van de werkzaamheden. Toch zijn er belangrijke nadelen aan deze aanpak, met name wat betreft de veiligheid van de installatie en het verlies van subsidies.

De ISDE-subsidie is alleen beschikbaar voor woningeigenaren die de installatie door een erkend installateur laten uitvoeren. Daarnaast zijn er eisen met betrekking tot het type warmtepomp, het energielabel en het staan op de meldcodelijst. Het is daarom belangrijk om deze voorwaarden goed te begrijpen en te volgen.

Voor woningeigenaren die subsidies willen ontvangen, is het aan te raden om de installatie aan een erkend installatiebedrijf te overlaten. Dit zorgt niet alleen voor een veilige en kwalitatief goede installatie, maar ook voor het behoud van garantie en het recht op subsidies. Voor ervaren doe-het-zelvers kan zelfinstallatie een interessante optie zijn, maar het is verstandig om dit zorgvuldig te overwegen en eventueel professionele hulp in te schakelen voor bepaalde onderdelen van de installatie.