Te veel koudemiddel in een warmtepomp: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een warmtepomp is een efficiënt systeem om warmte op te wekken, doch zoals bij elk technisch apparaat kan het ook fout lopen. Een van de meest voorkomende problemen is het aanwezen van te veel koudemiddel in de warmtepomp. Dit kan leiden tot storingen, verminderd rendement en zelfs schade aan het systeem.

Deze artikel gaat in op de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen voor het probleem van een oververzadiging aan koudemiddel in een warmtepomp. Op basis van betrouwbare informatie uit technische bronnen en professionele installatie-richtlijnen, wordt een duidelijk overzicht gegeven van hoe dit probleem zich kan voordoen, wat de gevolgen zijn en hoe het opgelost kan worden.

Oorzaken van te veel koudemiddel in een warmtepomp

Een warmtepomp werkt met een kringloop van koudemiddel, waarbij het gas van en naar vloeistof verandert, afhankelijk van de druk en temperatuur. Het koudemiddel speelt een centrale rol in de warmteoverdracht, maar een te hoge hoeveelheid kan het systeem ontregelen. In de volgende subparagrafen worden de belangrijkste oorzaken van te veel koudemiddel toegelicht.

1. Fout bijvullen of oververzadiging

Een van de directe oorzaken van te veel koudemiddel is fout bijvullen. Dit kan gebeuren bij de installatie of bij vervanging van een defect onderdeel. Installateurs met de juiste certificeringen zijn verplicht om het koudemiddel volgens de fabrieksspecificaties aan te brengen. Een onjuiste hoeveelheid, zelfs maar enkele grammen meer, kan het systeem aanzienlijk ontregelen.

In bron [1] wordt melding gemaakt van het feit dat de koptemperatuur van de compressor een indicator kan zijn voor een onjuiste hoeveelheid koudemiddel. Bij een te lage hoeveelheid kan de temperatuur richting de 100°C gaan, terwijl bij een te hoge hoeveelheid de druk in het systeem stijgt en een storing kan optreden.

2. Verkeerd koudemiddeltype

Niet alleen de hoeveelheid, maar ook het type koudemiddel speelt een rol. In bron [2] wordt gemeld dat vanaf 2027 in Europa de toepassing van koudemiddelen met een hoge GWP (Global Warming Potential) beperkt wordt. Dit betekent dat installateurs en gebruikers verantwoordelijk zijn voor het kiezen van een koudemiddel dat voldoet aan de regelgeving. Het verkeerd type koudemiddel kan niet alleen schadelijk zijn voor het milieu, maar ook het systeem ontregelen.

3. Storingen in het koudemiddelcircuit

Storingen in het circuit van het koudemiddel, zoals verstoppen van het expansieventiel, lekkages of luchtkussens in de leidingen, kunnen ervoor zorgen dat het koudemiddel niet op de juiste manier circuleert. Dit kan leiden tot een onverhoopte opstapeling van koudemiddel in bepaalde onderdelen van het systeem, wat het probleem van "te veel koudemiddel" kan veroorzaken.

In bron [1] wordt aangegeven dat bij zowel hoge- als lage drukstoringen eerst het afgiftesysteem en het broncircuit moeten worden gecontroleerd. Alleen als deze systemen in orde zijn, mag het koudemiddelcircuit worden onderzocht. Dit duidt op de complexiteit van het koudemiddelcircuit en hoe foutieve circulatie kan leiden tot onverhoopte hoeveelheden in bepaalde delen van de kringloop.

Gevolgen van te veel koudemiddel in de warmtepomp

Het aanwezen van te veel koudemiddel in een warmtepomp kan zowel technische problemen als veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. Hieronder worden de belangrijkste gevolgen besproken.

1. Verhoogde druk in het systeem

Wanneer er te veel koudemiddel in het systeem zit, kan dit leiden tot verhoogde druk in het koudemiddelcircuit. Dit is een van de meest voorkomende storingen. In bron [1] wordt duidelijk dat hoge druk in het koudemiddelcircuit kan leiden tot een automatische afsluiting van de warmtepomp via een clixon (een soort thermostatische beveiliging die bij 120°C werkt). Dit betekent dat de warmtepomp niet langer functioneert totdat het probleem is opgelost.

2. Verhoogde energiekosten en verlaagd rendement

Te veel koudemiddel heeft als gevolg dat het systeem niet optimaal kan werken. De compressor moet harder werken om de druk in balans te brengen, wat het stroomverbruik verhoogt. In bron [5] wordt duidelijk dat de compressor het grootste stroomverbruik van de warmtepomp verantwoordelijk is. Als het koudemiddelcircuit ontregeld is, kan het systeem veel meer energie verbruiken dan nodig is, wat uiteindelijk leidt tot hogere energierekening.

3. Risico op schade aan componenten

Een te hoge hoeveelheid koudemiddel kan ook schade aan onderdelen van de warmtepomp veroorzaken. De drukverhoging kan leiden tot lekken in de leidingen, oververhitting van componenten of zelfs defecte compressoren. In bron [6] wordt duidelijk dat het koudemiddel in een kringloop werkt, waarbij druk en temperatuur nauwkeurig geregeld moeten worden. Een onbalans kan hier schadelijke effecten veroorzaken.

4. Veiligheidsrisico’s

Sommige koudemiddelen zijn brandbaar of giftig. In bron [3] wordt melding gemaakt van koudemiddel R290 (propaan), dat brandbaar is. Als het systeem niet correct is afgesloten of als er lekkages zijn, kan een overschot aan koudemiddel leiden tot gevaarlijke situaties, zoals brand of explosie in het geval van brandbare stoffen.

Diagnose en detectie van te veel koudemiddel

Het herkennen van te veel koudemiddel in een warmtepomp vereist kennis van het systeem en de mogelijkheid om metingen uit te voeren. In de volgende subparagrafen worden de belangrijkste methoden om dit probleem te detecteren besproken.

1. Aflezen van temperatuur en druk

Veel moderne warmtepompen zijn uitgerust met een bedieningsunit waarop de relevante gegevens, zoals temperatuur en druk, af te lezen zijn. In bron [1] wordt gemeld dat het niet altijd nodig is om zelf een thermometer te gebruiken. De hoge druk in het koudemiddelcircuit is bijvoorbeeld een duidelijk teken van onregelmatigheden.

2. Controle van de compressor

De compressor is een sleutelonderdeel van de warmtepomp en geeft vaak aan of het systeem op de juiste manier werkt. In bron [1] wordt melding gemaakt van het feit dat de koptemperatuur van de compressor een belangrijke indicator kan zijn. Als deze temperatuur richting de 100°C gaat, is er mogelijk sprake van een tekort of overschot aan koudemiddel. Dit geldt echter ook voor een te lage hoeveelheid. Het bijvullen of terugnemen van koudemiddel is een taak die alleen door een gecertificeerde installateur mag worden uitgevoerd.

3. Controle van het afgiftesysteem

In het geval van een hoge drukstoring in het koudemiddelcircuit is het noodzakelijk om eerst het afgiftesysteem te controleren. In bron [1] wordt aangeraden om eerst de cv-pomp, filters en kranen te inspecteren. Als deze systemen niet correct werken, kan het leiden tot onverhoopte drukverhogingen in het koudemiddelcircuit.

Oplossingen en voortgangsstrategieën

Het oplossen van het probleem van te veel koudemiddel vereist zorgvuldigheid en kennis van het systeem. Hieronder worden de belangrijkste stappen en oplossingen besproken.

1. Professionele inspectie en bijsturing

Het bijvullen of terugnemen van koudemiddel is een technische taak die alleen uitgevoerd mag worden door een installateur met de juiste certificeringen. In bron [1] wordt melding gemaakt van het feit dat het bijvullen van koudemiddel een taak is voor een installateur die gecertificeerd is voor F-gassen.

2. Controle op luchtkussens en verstoppingen

Een luchtkussens of verstoppingen in het afgiftesysteem kunnen leiden tot onverhoopte drukverhogingen en dus ook tot een schijnbaar overschot aan koudemiddel. In bron [1] wordt aangeraden om met een magnetische rotatietester te controleren of de cv-pomp werkt. Ook het controleren van filters en kranen is belangrijk.

3. Controle op de juiste hoeveelheid koudemiddel

Het koudemiddelcircuit moet altijd worden gecontroleerd met betrekking tot de specifieke hoeveelheid koudemiddel die in het systeem zit. In bron [6] wordt uitgelegd dat het koudemiddel in een kringloop werkt, waarbij druk en temperatuur nauwkeurig geregeld moeten worden. Een overschot of tekort kan hier schadelijke effecten veroorzaken.

Preventie en onderhoud

Om het probleem van te veel koudemiddel te voorkomen, is het belangrijk dat het systeem regelmatig wordt onderhouden. Hieronder worden enkele aanbevelingen besproken.

1. Regulier onderhoud door een professional

Een jaarlijks onderhoudsprogramma door een gecertificeerde installateur is aan te raden. Dit helpt om eventuele lekkages, verstoppingen of onjuiste hoeveelheden koudemiddel op te sporen en op te lossen vóór dat het leidt tot storingen.

2. Controle op GWP en milieuimpact

Aangezien de EU vanaf 2027 beperkingen oplegt aan koudemiddelen met een hoge GWP, is het belangrijk om te zorgen dat het koudemiddel in het systeem voldoet aan de huidige regelgeving. In bron [2] wordt gemeld dat dit bijdraagt aan het verminderen van broeikasgasemissies.

3. Correcte dimensionering van de warmtepomp

De dimensionering van de warmtepomp is een belangrijke factor bij de efficiëntie van het systeem. In bron [4] wordt aangeraden om het vermogen van de warmtepomp klein te houden, maar de bron juist te overdimensioneren. Dit helpt om eventuele onvoorziene warmtevraag op tevangen en het rendement te behouden.

Conclusie

Het probleem van te veel koudemiddel in een warmtepomp is een complex en technisch gevoelige kwestie. Het kan verschillende oorzaken hebben, zoals fout bijvullen, verkeerd koudemiddeltype of storingen in het circuit. De gevolgen kunnen reiken van verhoogde energiekosten tot schade aan componenten en zelfs veiligheidsrisico’s.

Het oplossen van het probleem vereist een systematische aanpak, beginnend met een professionele inspectie en eventueel het bijstellen van de hoeveelheid koudemiddel. Preventief onderhoud en het gebruik van koudemiddelen die voldoen aan de huidige regelgeving is essentieel voor het behoud van efficiëntie, veiligheid en duurzaamheid van de warmtepomp.

Bronnen

afvoer