Hybride warmtepomp: werking bij lage temperaturen en efficiëntie in de wintermaanden

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een steeds populaire keuze voor duurzame verwarming in bestaande woningen en nieuwbouw. Het systeem combineert een lucht-water warmtepomp met een gasgestookte CV-ketel, waardoor het zowel efficiënt als betrouwbaar kan functioneren in verschillende weersomstandigheden. In dit artikel wordt ingegaan op de werking van een hybride warmtepomp bij lage temperaturen, de aandachtspunten die van belang zijn voor een optimale prestatie, en de geschiktheid van deze oplossing in bestaande woningen met variërende isolatiegraad.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp bestaat uit twee componenten: een lucht-water warmtepomp en een CV-ketel. De warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze om het CV-water in huis te verwarmen. Op koude dagen of bij hoge warmtevraag springt de CV-ketel bij om het water verder op te warmen. Dit maakt de hybride oplossing geschikt voor woningen die niet volledig op elektrische verwarming zijn afgesteld.

Het grote voordeel van een hybride warmtepomp is dat het gebruik van aardgas niet volledig wordt afgeschaft, maar wel sterk verminderd. Hierdoor is er geen noodzaak om bestaande leidingen of infrastructuur aan te passen, wat de kosten en ingrijpendheid van de installatie beperkt.

Werking van een hybride warmtepomp

De hybride warmtepomp werkt op basis van een cyclisch proces dat bestaat uit vier hoofdcomponenten: de warmtewisselaar, de compressor, de condensor en de CV-ketel.

Warmtewisselaar
De warmte wordt door een warmtewisselaar uit de buitenlucht onttrokken. Dit proces is mogelijk dankzij een koudemiddel dat verdampt bij zeer lage temperaturen (tot -48°C). Hierdoor blijft de warmtepomp functioneren ook op vriescoude dagen.
Compressor
Het koudemiddel, nu in gasvorm, wordt door een compressor onder hoge druk gezet. Tijdens dit proces stijgt de temperatuur van de warmte aanzienlijk.
Condensor
De hete gasvormige warmte wordt in de condensor omgezet in vloeistof, waarbij de opgewarmde warmte vrijkomt en gebruikt wordt om het CV-water te verwarmen.
CV-ketel
Als de warmtepomp niet voldoende warmte kan leveren – bijvoorbeeld bij buitentemperaturen onder 4°C of bij plotselinge toenames in warmtevraag – springt de CV-ketel bij. Dit zorgt voor een constante warmtevoorziening, ook in extreme winteromstandigheden.

Tot welke temperatuur werkt een hybride warmtepomp?

Een van de belangrijkste vragen die voorkomen bij het overwegen van een hybride warmtepomp, is tot welke buitentemperatuur het systeem nog efficiënt werkt. Volgens de informatie uit bronnen is de hybride warmtepomp in staat om warmte te onttrekken bij buitentemperaturen tot -20°C. Echter, op koude dagen ligt het rendement van de warmtepomp lager dan op warmere dagen, omdat meer energie nodig is om de opgehaalde warmte verder op te warmen tot een niveau dat geschikt is voor CV- of tapwater.

Bij buitentemperaturen onder 4°C is de efficiëntie van de warmtepomp beperkt. In deze gevallen is het noodzakelijk dat de CV-ketel het systeem ondersteunt. Dit betekent dat de warmtepomp niet volledig de verwarming voor zijn rekening neemt in extreme kou, maar dat er wel een aanzienlijke vermindering in aardgasverbruik is in vergelijking met een volledig gasgestookte CV-installatie.

Temperatuur en rendement

De efficiëntie van een hybride warmtepomp wordt beïnvloed door de buitentemperatuur. Hoe hoger de buitentemperatuur, hoe gemakkelijker de warmtepomp warmte kan onttrekken uit de lucht. Bij temperaturen boven 10°C werkt de warmtepomp met zijn hoogste rendement. Onder deze temperatuur stijgt het energieverbruik, omdat de compressor harder moet werken om de warmte op te voeren tot het gewenste niveau.

Bronnen geven aan dat de meeste warmtepompen nog goed functioneren bij -20°C, maar dat het rendement in die situatie aanzienlijk lager ligt. Dit betekent dat de warmtepomp op koude dagen wel warmte kan leveren, maar dat het proces energie- en kostenintensiever is.

Aandachtspunten bij de installatie van een hybride warmtepomp

Om ervoor te zorgen dat een hybride warmtepomp efficiënt werkt en de verwachtingen omtrent energieverbruik en warmtevoorziening wordt behaald, zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten:

Voldoende waterreserves

Een hybride warmtepomp werkt efficiënter wanneer er voldoende waterreserves aanwezig zijn in het verwarmingssysteem. Dit helpt temperatuurschommelingen te beperken en zorgt ervoor dat de warmtepomp optimaal kan functioneren zonder dat de CV-ketel te snel inwerkt. Daarom wordt vaak een buffervat aangeraden. Dit apparaat zorgt ervoor dat er altijd voldoende verwarmd water beschikbaar is, wat het systeem stabiel houdt.

Voorkomen van geluidsoverlast

De buitenunit van een hybride warmtepomp produceert gemiddeld geluid op een niveau van 40 tot 65 dB. Dit is vergelijkbaar met het geluid van een normale conversatie. Echter, wanneer de unit dicht bij een slaapkamerraam geplaatst wordt, kan dit leiden tot geluidsoverlast. Het is daarom belangrijk om rekening te houden met de wettelijke geluidsnormen. Bijvoorbeeld mag het geluid ’s nachts aan de erfgrens van de woning niet boven de 40 dB komen.

Correcte aansluiting

De hybride warmtepomp moet altijd worden aangesloten door een erkende professional. Dit zorgt niet alleen voor een correcte werking, maar ook voor naleving van veiligheids- en energie-efficiëntie-normen. Een vakman controleert of de warmtepomp op een bestaande groep kan worden aangesloten of of er een aparte voeding nodig is vanuit de meterkast.

Radiatoren en hybride warmtepompen

Een belangrijke factor bij het installeren van een hybride warmtepomp is de compatibiliteit met het bestaande verwarmingssysteem. In de meeste gevallen is het mogelijk om de huidige radiatoren te gebruiken. Echter, omdat een warmtepomp werkt met lagere temperaturen dan een CV-ketel, kan het zijn dat de huidige radiatoren niet voldoende warmte verspreiden. In dit geval zijn er enkele opties om dit te verbeteren.

Test de radiatoren

Een eenvoudige test kan uitwijzen of de huidige radiatoren geschikt zijn voor een hybride warmtepomp. Wanneer de buitentemperatuur rond de 5°C ligt, kunnen de radiatoren worden ingesteld op 50°C. Als het huis goed warm wordt, zijn de radiatoren geschikt voor gebruik met een hybride warmtepomp. Als dit niet het geval is, zijn er alternatieven.

Radiator-ventilatoren

Een goedkope en eenvoudige oplossing is het installeren van radiator-ventilatoren. Deze apparaten zorgen ervoor dat de warmte sneller wordt verspreid in de ruimte. Ze zijn verkrijgbaar voor een paar tientjes en kunnen het comfort van het verwarmingssysteem aanzienlijk verbeteren.

Lage temperatuurverwarming

In gevallen waarin de huidige radiatoren niet voldoende warmte kunnen leveren, is een overgang naar lage temperatuurverwarming een betere optie. Dit betreft systemen zoals vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren, die speciaal zijn afgesteld op warmtepompen die werken met lagere temperaturen.

Isolatiegraad en geschiktheid van een hybride warmtepomp

De isolatiegraad van een woning speelt een grote rol in de geschiktheid van een hybride warmtepomp. In huizen met een slechte isolatie is een hybride warmtepomp mogelijk de enige haalbare oplossing. In huizen met een goede isolatie daarentegen is het ook mogelijk om volledig op een elektrische warmtepomp over te stappen.

Huizen van 1992 tot 2000

Huizen die tussen 1992 en 2000 zijn gebouwd, hebben meestal een matige isolatie. In sommige gevallen is een volledig elektrische warmtepomp al mogelijk, maar in de meeste gevallen is een hybride oplossing beter afgesteld op de huidige omstandigheden. Deze huizen zijn vaak geschikt voor een hybride warmtepomp, aangezien de isolatie voldoende is om een warmtepomp te laten functioneren zonder hoge energiekosten.

Huizen na 2000

Huizen die na 2000 zijn gebouwd, hebben in de regel een goede isolatie. Deze woningen zijn vaak geschikt voor alle soorten warmtepompen, inclusief volledig elektrische systemen. In dergelijke huizen kan een hybride warmtepomp een tijdelijke oplossing zijn op weg naar een volledig duurzame verwarming, maar het is niet altijd nodig.

Hybride warmtepomp versus volledige warmtepomp

Een hybride warmtepomp is in principe een overgangsoplossing. Het is geschikt voor huizen die niet volledig elektrisch zijn afgesteld, maar waar het verder verbranden van aardgas toch aanzienlijk kan worden beperkt. In tegenstelling tot een volledige warmtepomp, die een buffervat en een aangepast afgiftesysteem nodig heeft, kan een hybride warmtepomp worden geïnstalleerd zonder grote wijzigingen aan het bestaande systeem.

Voordelen van een hybride warmtepomp

Flexibiliteit: De combinatie van een warmtepomp en een CV-ketel biedt flexibiliteit in warmtevoorziening.
Kostenefficiëntie: Het verminderen van aardgasverbruik leidt tot lagere energiekosten.
Minder ingrijpend: Er is geen noodzaak voor nieuwe leidingen of een volledige verwarmingssysteemverandering.
Toekomstbestendigheid: Het is een stap op weg naar volledige elektrische verwarming.

Nadelen van een hybride warmtepomp

Lagere efficiëntie in de winter: Op koude dagen is het rendement van de warmtepomp lager, wat leidt tot meer gebruik van de CV-ketel.
Geen volledige duurzaamheid: Omdat er nog gebruik wordt gemaakt van aardgas, is het niet volledig elektrisch.
Geluidsoverlast: De buitenunit kan geluid veroorzaken, wat moet worden meegenomen in de planning.

Hybride warmtepomp en aardwarmte

Niet alle hybride warmtepompen gebruiken lucht als warmtebron. In sommige gevallen kan een hybride opstelling ook worden gecombineerd met een aardwarmteinstallatie. Deze systemen werken met buizen die in de grond zijn aangelegd en waarin koelvloeistof stroomt. De aarde heeft op een diepte van 50 meter een constante temperatuur van 10°C, wat een betere warmtebron oplevert dan lucht.

Een hybride warmtepomp die aardwarmte gebruikt, werkt efficiënter in de wintermaanden en heeft een hoger rendement dan een lucht-water warmtepomp. De warmte die uit de aarde wordt onttrokken, is minder afhankelijk van de buitentemperatuur, waardoor het rendement stabiel blijft.

Hoge temperatuur warmtepomp versus lage temperatuur warmtepomp

In de context van hybride warmtepompen is het ook belangrijk om de onderscheid te maken tussen hoge en lage temperatuur systemen. Een hoge temperatuur warmtepomp is ontworpen om water op te warmen tot temperaturen van 60°C of hoger, wat nodig is voor huizen met oude radiatoren of slechte isolatie. Echter, deze systemen zijn minder energiezuinig dan lage temperatuur systemen, die werken met temperaturen rond de 30 à 40°C.

Een hoge temperatuur warmtepomp is in moderne, goed geïsoleerde woningen overbodig, omdat het systeem meer warmte levert dan nodig is. Dit kan leiden tot warmteverlies en hogere energiekosten. Daarom is het vaak beter om een lage temperatuur warmtepomp te kiezen, vooral in combinatie met een hybride opstelling.

Conclusie

Een hybride warmtepomp is een efficiënte en flexibele oplossing voor duurzame verwarming. Het systeem combineert de voordelen van een lucht-water warmtepomp met een CV-ketel, waardoor het geschikt is voor zowel bestaande woningen als nieuwbouw. De warmtepomp werkt efficiënt tot buitentemperaturen van -20°C, maar bij temperaturen onder 4°C is de CV-ketel nodig om de verwarming aan te vullen.

De installatie van een hybride warmtepomp vereist aandacht voor factoren zoals waterreserves, geluidsoverlast en compatibiliteit met het bestaande verwarmingssysteem. De isolatiegraad van de woning bepaalt ook of een hybride opstelling de beste keuze is of of een volledig elektrische warmtepomp een betere optie is.

In samenvatting is een hybride warmtepomp een goede keuze voor woningen die niet volledig elektrisch zijn afgesteld, maar waar het verder verbranden van aardgas aanzienlijk kan worden beperd. Het is een stap op weg naar volledige elektrische verwarming en biedt een balans tussen duurzaamheid, kostenefficiëntie en comfort.