Transmissieberekening voor een warmtepomp: De sleutel tot de juiste keuze en efficiëntie

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Een warmtepomp is tegenwoordig een populaire keuze voor ruimteverwarming en warm tapwater. Het kiezen van de juiste warmtepomp vereist echter zorgvuldige overweging, en hier speelt de transmissieberekening een cruciale rol. Deze berekening geeft inzicht in hoeveel warmte een woning verliest via muren, ramen, vloeren en daken. Op basis van deze data kan men de juiste capaciteit van de warmtepomp bepalen, waardoor zowel energieefficiëntie als comfort worden gegarandeerd.

In dit artikel bespreken we de essentiële aspecten van een transmissieberekening voor warmtepompen. We leggen de werking van deze berekening uit, geven voorbeelden van toepassing in de praktijk, en bespreken de rol van de Bètafactor en vollasturen. Ook bekijken we de technische parameters zoals COP en SCOP en hoe deze van invloed zijn op de efficiëntie van een warmtepomp. Tot slot geven we richtlijnen voor de installatie en aankoop van een warmtepomp, met nadruk op betrouwbaarheid en kwaliteit.

Wat is een transmissieberekening?

Definitie en doel

Een transmissieberekening is een berekening die aangeeft hoeveel warmte een woning verliest via de bouwkundige elementen zoals muren, daken, vloeren en ramen. Deze warmteverliezen zijn afhankelijk van de thermische eigenschappen van de materialen, de afmetingen van de woning, de isolatiegraad en de oriëntatie van het gebouw ten opzichte van de zon.

Het doel van de transmissieberekening is om het vermogen van de warmtepomp te bepalen dat nodig is om de woning te verwarmen. Deze berekening vormt dus de basis voor het kiezen van een warmtepomp met de juiste capaciteit. Een te kleine warmtepomp levert onvoldoende verwarming, terwijl een te grote installatie onnodig veel energie verbruikt en dus kosten kan opleveren.

Invloed van bouwkundige eigenschappen

De transmissieberekening houdt rekening met verschillende bouwkundige factoren, zoals:

Isolatiegraad van de woning: Oudere woningen met minder isolatie verliezen meer warmte dan nieuwbouwwoningen met hoogrendementsisolatie.
Type en grootte van de ramen: Enkelglasramen verliezen meer warmte dan dubbel of drielegger glas.
Oriëntatie van het huis: Huisdelen die zuidwaarts gericht zijn ontvangen meer zonlicht en verliezen dus minder warmte.

Deze factoren bepalen hoeveel warmte de warmtepomp moet leveren om een voldoende temperatuur in de woning te behouden.

De Bètafactor en het bepalen van het warmtepompvermogen

Wat is de Bètafactor?

In de praktijk kiest men in Nederland vaak voor een warmtepomp met een vermogen dat lager is dan het uit de transmissieberekening berekende vermogen. Dit wordt uitgedrukt in de Bètafactor, die het verhoudinggetal is tussen het ingezette warmtepompvermogen en het benodigde transmissievermogen.

Bijvoorbeeld: Als een transmissieberekening aangeeft dat een woning 10 kW verwarming nodig heeft, en men kiest voor een warmtepomp van 8 kW, dan is de Bètafactor 0,8. Dit betekent dat de warmtepomp 80% van het benodigde vermogen levert.

Waarom kiezen voor een lagere Bètafactor?

Er zijn meerdere redenen waarom men kiest voor een lager vermogen dan de transmissieberekening suggereert:

Energiezuinigheid: Een warmtepomp met een vermogen dat lager is dan het maximale benodigde vermogen, werkt vaak langer en efficiënter, wat leidt tot lagere energiekosten.
Langer levensduur van de warmtepomp: Een warmtepomp die niet continu op vol vermogen draait, verouderd langzaam en heeft een langere levensduur.
Klimaatvariaties: Het Nederlandse klimaat is meestal niet extreem koud, waardoor de warmtepomp meestal niet volledig maximaal vermogen hoeft te leveren.

De standaard Bètafactor in Nederland ligt op 0,8, wat betekent dat men een warmtepomp kiest die 80% van het benodigde vermogen levert. Volgens ISSOnorm draait een warmtepomp met deze Bètafactor in theorie 2000 vollasturen per jaar, wat ongeveer 97% van de jaarbehoefte dekt.

Voorbeeldberekening

Voorbeeld 1: Een warmtepomp met één compressor

Stel dat een transmissieberekening aangeeft dat een woning 10 kW verwarming nodig heeft. Met een Bètafactor van 0,8 wordt een warmtepomp van 8 kW gekozen. Volgens de berekeningen draait deze warmtepomp theoretisch 2000 uur per jaar op vol vermogen. Het afgegeven thermisch vermogen is dan:

2000 uur × 8 kW = 16.000 kWh per jaar.

Voorbeeld 2: Een warmtepomp met meerdere compressoren

Als de warmtepomp uit voorbeeld 1 uitgerust is met twee compressoren van elk 4 kW, kan de werking verdeeld zijn. Stel dat de ene compressor 2200 uur draait en de andere 1800 uur. Dan is het totaal:

2200 × 4 kW = 8.800 kWh
1800 × 4 kW = 7.200 kWh
Totaal = 16.000 kWh per jaar

Voorbeeld 3: Modulerende warmtepompen

Modulerende warmtepompen kunnen hun vermogen aanpassen aan de warmtebehoefte. Stel dat zo’n warmtepomp bijvoorbeeld vermogen levert tussen 4 en 8 kW, en dat het gemiddeld 6 kW levert. Dan zou het aantal draaiuren zijn:

16.000 kWh ÷ 6 kW = 2666 uur per jaar

Vollasturen en het vergelijken van warmtepompen

Wat zijn vollasturen?

Vollasturen zijn een maat voor het aantal uren dat een warmtepomp theoretisch op vol vermogen draait om de jaarlijkse warmtebehoefte te dekken. Deze berekening is handig om warmtepompen met elkaar te vergelijken, omdat het standaardmaatstaven gebruikt.

Bijvoorbeeld: Als een woning 10 kW transmissievermogen heeft en een warmtepomp van 10 kW wordt geïnstalleerd, draait deze in theorie 1650 vollasturen per jaar. Als men echter een warmtepomp van 30 kW installeert, maar slechts 10 kW nodig heeft, dan is het aantal draaiuren:

1650 ÷ 3 = 550 uur per jaar

Deze methode is ook gebruikelijk voor CV-ketels en gasbranders.

Waarom zijn vollasturen belangrijk?

Vollasturen zijn belangrijk voor het begrijpen van de werking en efficiëntie van een warmtepomp. Ze geven inzicht in hoe vaak de warmtepomp op vol vermogen draait, wat invloed heeft op energieverbruik, onderhoud en levensduur.

COP en SCOP: Rendement van een warmtepomp

COP: Coefficient of Performance

Het COP is een maat voor het rendement van een warmtepomp. Het wordt berekend door het afgegeven thermisch vermogen te delen door het elektrisch vermogen dat nodig is voor de compressor. Hoe hoger het COP, hoe efficiënter de warmtepomp.

Voorbeeld:
Een warmtepomp met een COP van 5 levert 5 kW warmte per 1 kW elektriciteit.
Als het afgegeven vermogen 10 kW is, dan is het elektrische energieverbruik:

10 kW ÷ 5 = 2 kW

SCOP: Seasonal Coefficient of Performance

Het SCOP is het gemiddelde rendement van een warmtepomp over het hele jaar. Het rekening houdt met seizoensvariaties in temperatuur en warmtebehoefte. Vanaf 2016 moet iedere warmtepomp die in Nederland wordt verkocht, een energielabel hebben dat op het SCOP is gebaseerd.

Het SCOP is dus een betere maat voor het jaarlijkse rendement dan COP, omdat het rekening houdt met veranderingen in klimaat en warmteverlies.

Energie-label en Ecodesign-richtlijnen

Energie-label

Sinds 2016 is het energielabel verplicht voor alle warmtepompen die in Nederland worden verkocht. Dit label geeft inzicht in het energieverbruik en rendement van de warmtepomp. Het label is gebaseerd op het SCOP en geeft een beeld van de efficiëntie van de warmtepomp in de praktijk.

Ecodesign-richtlijnen

De Europese richtlijnen voor Ecodesign en energielabeling zijn bedoeld om het energieverbruik van producten te verminderen. Deze richtlijnen zijn onderdeel van de 20-20-20 doelstelling van de EU om het energieverbruik in Europa te verminderen.

Geluidsvermogen en comfort

Geluidsvermogenniveau

Het geluidsvermogenniveau van een warmtepomp is een belangrijke factor voor comfort. Het geluidsvermogenniveau van de binnenunit (het deel in het huis) en de buitenunit (het deel buiten het huis) moet voldoen aan EU-normen. Een te luid systeem kan storend zijn en de leefbaarheid van het huis beïnvloeden.

Invloed van geluid op de keuze

Bij de aankoop van een warmtepomp is het dus verstandig om ook rekening te houden met het geluidsvermogenniveau, zowel van de binnen- als de buitenunit. Dit zorgt voor een rustiger en comfortabel leefmilieu.

Aankoop en installatie van een warmtepomp

Kiezen voor een betrouwbare warmtepomp

Het is belangrijk om een warmtepomp aan te schaffen bij een betrouwbare leverancier. De transmissieberekening en het energielabel helpen bij het kiezen van een warmtepomp die past bij de warmtebehoefte van de woning.

Het is verstandig om niet voor goedkope warmtepompen te kiezen, omdat deze vaak niet voldoen aan de kwaliteitseisen en snel kunnen slijten. Bovendien is het zelf installeren van een warmtepomp niet aan te raden. Dit is een werkzaamheid voor een ervaren installateur.

Installatie en onderhoud

Nadat de warmtepomp is geïnstalleerd, is regelmatig onderhoud belangrijk om de efficiëntie en levensduur te garanderen. Een warmtepomp heeft een levensduur van ongeveer 15 jaar, zolang het goed onderhouden wordt.

Conclusie

Een transmissieberekening is essentieel bij het kiezen van een warmtepomp. Deze berekening geeft inzicht in hoeveel warmte een woning verliest, waardoor het juiste vermogen van de warmtepomp kan worden bepaald. Door een warmtepomp te kiezen met de juiste capaciteit, kan men zowel comfort als energiezuinigheid garanderen.

De Bètafactor speelt een belangrijke rol in het bepalen van het ingezette vermogen van de warmtepomp. Een Bètafactor van 0,8 is standaard in Nederland en zorgt ervoor dat de warmtepomp 80% van het benodigde vermogen levert. Dit leidt tot ongeveer 2000 vollasturen per jaar, wat voldoende is voor 97% van de jaarbehoefte.

Bij het kiezen van een warmtepomp is het ook belangrijk om rekening te houden met de COP en SCOP, die het rendement van de warmtepomp aangeven. Het energielabel en Ecodesign-richtlijnen helpen bij het vergelijken van verschillende modellen en zorgen voor een energiezuinige keuze.

Tenslotte is het aan te raden om een warmtepomp te laten installeren door een ervaren installateur en om regelmatig onderhoud te voeren. Zo zorgt men ervoor dat de warmtepomp efficiënt werkt en lang meegaat.