Van stookolie naar warmtepomp: overwegingen, kosten en voor- en nadelen

De overstap van stookolie naar warmtepomp wordt steeds relevanter in het kader van de energietransitie. Voor woningen die momenteel nog op stookolie verwarmen, biedt een warmtepomp een duurzamere en energiezuinigere oplossing. Echter, zoals blijkt uit recente analyses en praktijkvoorbeelden, is de overstap niet zonder technische, financiële en logistieke overwegingen. In dit artikel geven we een overzicht van de belangrijkste aspecten bij de overstap van stookolie naar warmtepomp, inclusief de technische werking van stookolieketels, de voordelen en beperkingen van warmtepompen, en de kosten die gemiddeld gemaakt worden.

Inleiding

Voor woningen die momenteel op stookolie verwarmen, is de overstap naar een warmtepomp een interessante mogelijkheid om het energieverbruik te verminderen, CO₂-uitstoot te beperken en potentieel subsidies en premies te ontvangen. Toch blijkt uit de huidige marktsituatie dat de rendabiliteit van warmtepompen, ten opzichte van stookolie of aardgas, nog niet overtuigend is voor alle huiseigenaars. De energieregulator CREG stelt bijvoorbeeld vast dat de investeringskosten voor een warmtepomp aanzienlijk hoger zijn dan die voor een gasketel of stookolieketel. Dit betekent dat de overstap van stookolie naar warmtepomp vooral rendabel is bij goed geïsoleerde woningen en in combinatie met zonnepanelen.

In dit artikel bespreken we de werking van stookolieketels, de opties voor alternatieve verwarmingssystemen, en de specifieke overwegingen en kosten die bij de overstap naar een warmtepomp horen. We geven ook aandacht voor hybride oplossingen en de rol van isolatie en warmtelichamen.

Werking van stookolieketels

Hoe werkt een stookolieketel?

Een stookolieketel is een verwarmingstoestel dat stookolie verbrandt om warm water te genereren voor de verwarming van een woning en voor warm tapwater. De mazout wordt opgeslagen in een mazouttank en via een leiding naar de brander in de ketel gepompt. In de brander wordt de mazout verneveld en ontvlamd via een elektrische vonk. Het ontbranden levert warmte op, die wordt gebruikt om water in een gesloten watercircuit te verwarmen. Het opgewarmde water wordt vervolgens via een circulatiepomp naar de warmtelichamen (zoals radiatoren of vloerverwarming) geleid, waar de warmte in de woning wordt afgegeven.

Voor- en nadelen van stookolieketels

Stookolieketels hebben een aantal voordelen ten opzichte van andere verwarmingsketels. Zo is een stookolieketel niet afhankelijk van een aardgasleiding, wat het een goede oplossing maakt voor woningen die niet aangesloten zijn op het gasnet. Daarnaast zijn stookolieketels beschikbaar in verschillende modellen, waaronder condensatieketels, die een hoger rendement bieden door de warmte uit de rookgassen te recupereren.

Toch zijn er ook nadelen aan stookolieketels. De opslag van stookolie vereist een mazouttank, wat ruimte inneemt en regelmatig onderhoud vergt. Bovendien kan het aanvullen van de stookolie lastig zijn en kan de prijs van mazout sterk fluctueren. Ten slotte is stookolie een fossiele brandstof, wat betekent dat het gebruik ervan leidt tot CO₂-uitstoot en niet conform is met de doelstellingen van de energietransitie.

Alternatieven voor stookolieverwarming

Verwarmen op gas

Een eenvoudige en vaak kostenefficiënte oplossing is het overschakelen van stookolie naar aardgas. De leidingen en radiatoren van een stookolieinstallatie zijn vaak herbruikbaar bij een aardgasinstallatie, zolang de woning voorzien is van een aansluiting op het gasnet. De overstap houdt dan enkel in het plaatsen van een nieuwe gasketel en eventueel het uitbreiden van het gasnet in de woning.

De gemiddelde kosten van een gasketel liggen tussen € 2.150 en € 5.400, terwijl de totale kosten voor een volledige aardgasinstallatie variëren tussen € 7.500 en € 15.000. Het is echter belangrijk om te controleren of de woning aangesloten is op het gasnet. In sommige regio's is dit niet het geval, wat de overstap op gas niet mogelijk maakt.

Verwarmen met een warmtepomp

Een warmtepomp is een duurzamere oplossing die warmte onttrekt aan de lucht, de grond of het grondwater en deze gebruikt om een woning te verwarmen. Warmtepompen werken op basis van lage temperatuurverwarming, wat betekent dat de woning voldoende geïsoleerd moet zijn en dat de warmtelichamen, zoals radiatoren of vloerverwarming, aangepast moeten zijn aan lage temperatuurverwarming.

Voordelen van warmtepompen

• Duurzaamheid: Warmtepompen genereren geen CO₂-uitstoot bij het gebruik en maken gebruik van hernieuwbare energiebronnen.
• Energiebesparing: Bij goed geïsoleerde woningen en in combinatie met zonnepanelen kan een warmtepomp aanzienlijk energie besparen.
• Subsidies en premies: In veel gevallen zijn er subsidies en premies beschikbaar voor de aankoop en installatie van een warmtepomp, wat de investeringskosten kan verlagen.

Nadelen van warmtepompen

• Hoog investeringsbedrag: De investeringskosten voor een warmtepomp zijn aanzienlijk hoger dan voor een gasketel of stookolieketel.
• Technische eisen: Een warmtepomp vereist vaak aanzienlijke aanpassingen aan de woning, zoals verbeterde isolatie en lage temperatuurverwarming.
• Rendabiliteit: Volgens de CREG is een warmtepomp momenteel niet rendabel in vergelijking met stookolie of aardgas, tenzij het gaat om goed geïsoleerde woningen met zonnepanelen.

Hybride warmtepompen

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een warmtepomp en een CV-ketel. De warmtepomp zorgt voor de verwarming in de meeste gevallen, maar de CV-ketel springt bij wanneer het buiten te koud is. Deze oplossing biedt de voordelen van een warmtepomp, zoals energiebesparing en duurzaamheid, maar biedt ook de flexibiliteit van een CV-ketel bij extreme koudweer.

Een hybride warmtepomp is een goede keuze voor huiseigenaren die hun gasverbruik willen verminderen, maar niet helemaal van het gas af willen. De CV-ketel kan als back-up dienen, wat de verwarmingssituatie in extreem koude weersomstandigheden veiliger maakt.

Toch zijn er ook nadelen aan een hybride warmtepomp. Zo is de installatie duurder dan die van een enkel verwarmingssysteem en vereist het regelmatig onderhoud van zowel de warmtepomp als de CV-ketel.

Overstap naar warmtepomp: overwegingen en kosten

Technische overwegingen

Voordat een overstap naar een warmtepomp wordt gemaakt, is het belangrijk om een aantal technische overwegingen te nemen. De woning moet voldoende geïsoleerd zijn om het rendement van de warmtepomp te waarborgen. Daarnaast moeten de warmtelichamen aangepast zijn aan lage temperatuurverwarming. Dit betekent dat radiatoren overgedimensioneerd moeten zijn of dat vloerverwarming moet worden ingezet.

Bij een warmtepomp is ook de keuze van het type warmtepomp belangrijk. Luchtwarmtepompen zijn goedkoper in aanschaf, maar hebben een lager rendement dan geothermische warmtepompen. De keuze hangt af van de beschikbare energiebronnen en de budgettaire mogelijkheden van de huiseigenaar.

Financiële overwegingen

De investeringskosten voor een warmtepomp zijn aanzienlijk hoger dan voor een gasketel of stookolieketel. Volgens de CREG zijn de kosten van een warmtepomp twee tot drie keer hoger dan die van een olie- of gasketel. Dit maakt de overstap van stookolie naar warmtepomp momenteel niet rendabel voor de meeste huiseigenaren, tenzij de woning goed geïsoleerd is en in combinatie met zonnepanelen gebruikt wordt.

Toch zijn er subsidies en premies beschikbaar die de investeringskosten kunnen verlagen. Het is daarom belangrijk om te informeren over de beschikbare ondersteuning in de regio waar de woning gelegen is.

Logistieke overwegingen

De installatie van een warmtepomp vereist vaak aanzienlijke aanpassingen aan de woning. Dit betekent dat er mogelijk bouwwerkzaamheden nodig zijn, zoals de installatie van vloerverwarming of de vervanging van radiatoren. Daarnaast moet er rekening worden gehouden met de beschikbaarheid van elektriciteit, omdat een warmtepomp afhankelijk is van elektriciteit om te werken.

Conclusie

De overstap van stookolie naar warmtepomp is een interessante optie voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een duurzamere en energiezuinigere verwarmingsoplossing. Toch blijkt uit de huidige marktsituatie dat de investeringskosten voor een warmtepomp aanzienlijk hoger zijn dan voor een gasketel of stookolieketel. Dit maakt de overstap momenteel niet rendabel voor de meeste huiseigenaren, tenzij de woning goed geïsoleerd is en in combinatie met zonnepanelen gebruikt wordt.

Voor huiseigenaren die de overstap overwegen, is het belangrijk om een aantal overwegingen te nemen, zoals de technische vereisten, de financiële kosten en de logistieke aspecten. In sommige gevallen kan een hybride warmtepomp een goede tussentijdse oplossing bieden, die de voordelen van een warmtepomp combineert met de flexibiliteit van een CV-ketel.

Totdat de prijsverhouding tussen elektriciteit en aardgas gunstiger wordt, blijft de overstap van stookolie naar warmtepomp een investering die aandacht vereist voor zowel technische, financiële als logistieke aspecten.

Bronnen

1. Haperende energietransitie bij de buren: investeren in warmtepomp niet rendabel volgens energieregulator CREG
2. Mazout
3. Veel gestelde vragen
4. Verwarmingsketels / Stookolieketels
5. Warmtepomp kopen Heerhugowaard