Vattenfall’s hoge temperatuur warmtepomp: een aardgasvrije oplossing voor bestaande woningen

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

De overstap naar aardgasvrije verwarming is een van de kernaspecten van de energietransitie in Nederland. Voor vele eigenaren van bestaande woningen is echter de uitdaging groot: hoe kun je een oude woning met radiatoren en een minder goed geïsoleerd bouwgrond ontworpen voor een cv-ketel, efficiënt en kosteneffectief elektrisch verwarmen zonder omvangrijk renovatie- of bouwwerk?

Vattenfall en partner Feenstra hebben een innovatieve oplossing ontwikkeld: de hoge temperatuur warmtepomp, die speciaal is ontworpen om een cv-ketel in bestaande woningen direct te vervangen. Deze warmtepomp kan zonder ingrijpende aanpassingen aan het afgiftesysteem worden ingezet, waardoor het een aantrekkelijke keuze wordt voor huiseigenaren die zo snel mogelijk van gas af willen.

In dit artikel bespreken we de technische details, de voordelen, de kosten, en de praktische toepassing van deze warmtepomp. We laten zien waarom dit systeem een beloftevolle toekomstige oplossing kan worden voor de energietransitie in de woningbouw.

Wat is een hoge temperatuur warmtepomp?

Een warmtepomp is een technologie die warmte uit de omgeving (zoals de lucht of aarde) opwekt en gebruikt om ruimte en water te verwarmen. Traditionele warmtepompen functioneren het efficiëntst bij lagere aanvoertemperaturen (onder de 50°C), wat vaak betekent dat woningen moeten worden voorzien van vloerverwarming of uitgebreid geïsoleerd moeten worden voor een optimale werking.

De hoge temperatuur warmtepomp van Vattenfall is echter ontworpen om aan te sluiten op bestaande afgiftesystemen, zoals radiatoren, en kan aanvoertemperaturen tot 85 graden Celsius leveren. Dit maakt het systeem geschikt voor woningen die niet zijn uitgerust met moderne isolatie of vloerverwarming en waar radiatoren het standaard afgiftesysteem vormen.

De warmtepomp werkt met CO2 als koudemiddel, een milieuvriendelijke keuze die bovendien efficiënter werkt in extreem koele omstandigheden. Dit is een belangrijk voordeel, gezien Nederland regelmatig te maken krijgt met koude winters.

Hoe werkt de hoge temperatuur warmtepomp?

1. Uitwendige unit en buffer

Het systeem bestaat uit een buitenunit (de warmtepomp zelf) en een buffer die binnen in de woning geplaatst wordt. De buitenunit, die ongeveer 40 kg weegt, kan worden geplaatst in de tuin, op een plat dak of tegen een gevel. De buffer, een gelaagd systeem van 230 liter, bevat onder meer het tapwaterstation, de regelcomputer en de pompgroep. De buffer heeft een vloeroppervlak van ongeveer 1,50 meter bij 1 meter en is ongeveer 1,40 meter hoog. Het totaalgewicht van de buffer is ruim 300 kg, wat betekent dat een stevige vloer vereist is.

2. Werking en vermogen

De warmtepomp is ontworpen voor woningen met een basislast tot 6 kW en een piekvermogen tot 11 kW. Dit betekent dat het systeem geschikt is voor ruim de helft van de bestaande eengezinswoningen in Nederland. De werking van de warmtepomp is vergelijkbaar met die van een cv-ketel: de aanvoer- en retourtemperaturen liggen op het niveau van een traditionele cv-installatie, waardoor de warmtecapaciteit van de bestaande radiatoren behouden blijft.

Bij het testen van het systeem in 20 eengezinswoningen, waaronder een winter met buitentemperaturen tot -12°C, bleek het systeem in staat om woningen volledig te verwarmen zonder gebruik van het gasnet. Dit maakt het systeem robuust en geschikt voor Nederlandse winters.

3. Gelaagde buffer en efficiëntie

Een van de technische innovaties is de gelaagde buffer, ontworpen door Solvis. Deze buffer maakt het mogelijk om warmtepompvermogen efficiënt in te zetten zowel voor ruimteverwarming als voor het opwekken van warm tapwater. Door het combineren van warme lagen en het optimaliseren van ΔT (de temperatuurverschil tussen aanvoer en retour), wordt het rendement van het systeem verhoogd.

Vattenfall stelt dat de warmtepomp minder elektriciteit gebruikt voor het opwekken van warm tapwater vergeleken met traditionele warmtepompen. Dit is een belangrijk pluspunt, aangezien tapwaterverwarmen vaak een aanzienlijk deel van de energieverbruik uitmaakt.

Voordelen van de hoge temperatuur warmtepomp

1. Aardgasvrij

De warmtepomp vervangt de cv-ketel volledig. Er is geen behoefte meer aan een gasaansluiting, wat niet alleen het koolstofdioxide-uitstootvermindert, maar ook de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen beëindigt. Dit is een essentieel aspect in het kader van de energietransitie en de CO2-neutrale doelstellingen van Nederland.

2. Minimale aanpassingen

Een van de grootste voordelen van de hoge temperatuur warmtepomp is dat geen ingrijpende aanpassingen aan de woning nodig zijn. In veel gevallen is geen extra isolatie of het aanleggen van vloerverwarming vereist. Het systeem kan in de regel binnen twee dagen worden geïnstalleerd en direct volledig functioneren, terwijl traditionele warmtepompinstallaties vaak maanden duren.

3. Energiekostenneutraal of lager

Vattenfall benadrukt dat de maandelijkse energiekosten voor bewoners gelijk of zelfs lager kunnen zijn dan bij het gebruik van een cv-ketel. Ondanks de hogere elektriciteitsprijs vergeleken met aardgas, is de efficiëntie van de warmtepomp zo hoog dat het totale energieverbruik in veel gevallen gedaald wordt.

4. Systeem op maat

Het systeem is niet alleen geschikt voor particuliere woningen, maar ook voor woningbouwcorporaties. De installatie verloopt op projectbasis en is momenteel exclusief voorzien via Feenstra. Voor particulieren is de toegang nog beperkt, maar er wordt gewerkt aan bredere beschikbaarheid.

Kosten en subsidie

De verwachte kosten van een basisinstallatie liggen op ongeveer € 20.000. Dit omvat materiaal, materieel en arbeid voor het verwijderen van de oude cv-ketel en het plaatsen van het warmtepompsysteem. De prijs is exclusief BTW, exclusief de realisatie van een elektrische kookvoorziening en exclusief het verwijderen van de gasmeter.

Vattenfall stelt dat de kosten vergelijkbaar zijn met die van traditionele warmtepompsystemen, maar met het verschil dat extra renovatiemaatregelen zoals isolatie of vloerverwarming niet nodig zijn. Dit maakt het systeem kostenefficiënter en toegankelijker voor huiseigenaren die niet willen of kunnen investeren in een volledige renovatie.

Daarnaast wordt er gewerkt aan een gelijkwaardigheidsverklaring voor de ISDE-subsidie, waardoor het systeem mogelijk in aanmerking komt voor een subsidie. Dit zou de aanschafkosten verder kunnen verlagen en de aantrekkelijkheid van de warmtepomp vergroten.

Levensduur en onderhoud

Het hoge temperatuur warmtepompsysteem is ontworpen voor een verwachte levensduur van 30 jaar. Gedurende deze periode moet het buitendeel éénmaal worden vervangen, terwijl het binnenunit gedurende de gehele levensduur behouden blijft. Daarnaast is onderhoud elke 2 jaar verplicht om de efficiëntie en levensduur van het systeem te waarborgen.

De kosten voor vervanging van het buitendeel en het onderhoud zijn momenteel niet vermeld in de beschikbare informatie. Wel is duidelijk dat het systeem ontworpen is voor langdurige toepassing, wat het een betere keuze maakt dan traditionele cv-ketels die regelmatiger vervangen moeten worden.

Toepassing in de praktijk

De warmtepomp is ontworpen voor bestaande eengezinswoningen die op dit moment nog zijn verwarmd via radiatoren en niet volledig geïsoleerd zijn. In dat geval is het niet mogelijk om direct over te stappen op een traditionele warmtepomp, aangezien die lage aanvoertemperaturen vereist. De hoge temperatuur warmtepomp omzeilt dit probleem door warme temperaturen te leveren die compatibel zijn met bestaande radiatoren.

Vattenfall benadrukt dat het systeem geschikt is voor ongeveer 2,8 miljoen woningen in Nederland die anders lastig te verduurzamen zijn. Dit maakt het systeem een belangrijke bouwsteen in de energietransitie en het behoud van de woningbouwstock.

Verwachtingen en uitdagingen

De warmtepomp is in de loop van 2022 en 2023 op de markt gekomen. De introductie is iets vertraagd, maar het systeem is inmiddels beschikbaar en wordt op projectbasis geïnstalleerd. Vattenfall en Feenstra werken samen aan de opleiding van medewerkers en het opbouwen van een vaste klantendienst, zodat het systeem breed toegankelijk wordt.

Een belangrijke uitdaging is het onderhouden van het systeem op lange termijn en het zorgen voor voldoende kennis bij installateurs. Aangezien het systeem nog relatief nieuw is, is het noodzakelijk om ervaringsdeskundigheid op te bouwen zowel bij de installatie als bij de service.

Daarnaast hangt de werkelijke rendementen en kosten nog af van de specifieke situatie van de woning, zoals het leidingtracé en de afgiftecapaciteit. Vattenfall benadrukt dat de exacte kosten en rendementen afhankelijk zijn van de situatie van de woning, waarbij het bedrijf per project een inschatting kan geven.

Conclusie

De hoge temperatuur warmtepomp van Vattenfall biedt een beloftevolle oplossing voor huiseigenaren en woningbouwcorporaties die willen overgaan op aardgasvrije verwarming zonder ingrijpende renovaties. Het systeem combineert hoge efficiëntie, robuustheid, en technologische innovatie in een pakket dat geschikt is voor de bestaande woningbouw in Nederland.

De verwachte kosten van ongeveer €20.000 zijn vergelijkbaar met die van traditionele warmtepompsystemen, maar met de voordelen van minimale aanpassingen en een snelle installatie. De combinatie van CO2 als koudemiddel, gelaagde buffers, en een monoblock buitenunit zorgt voor een efficiënt en duurzaam systeem.

Hoewel het systeem momenteel nog beschikbaar is op projectbasis en via Feenstra, is de uitbreiding naar particuliere woningen een logische stap. Voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een aardgasvrije en energie-efficiënte oplossing, is de hoge temperatuur warmtepomp een waardevolle optie die in de komende jaren een steeds grotere rol kan spelen in de energietransitie.