Ventilatielucht warmtepomp met WTW: duurzame verwarming voor energiezuinig wonen

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar een duurzaam en energiezuinig wonen brengt nieuwe technologieën met zich mee die het bestaande wonen en woningbouwproces veranderen. Een van de meest veelbelovende oplossingen op dit moment is de ventilatielucht/water warmtepomp in combinatie met een WTW-systeem (Warmteterugwinning). Deze technologie maakt het mogelijk om warmte te winnen uit de ventilatielucht van een woning, wat niet alleen het energieverbruik verlaagt, maar ook het binnenklimaat verbetert. In dit artikel wordt dieper ingegaan op het functioneren van ventilatielucht warmtepompen, hun voordelen, toepassingsmogelijkheden en de rol van WTW-systeem in combinatie met deze warmtepompen. Bovendien worden kritische kwesties zoals efficiëntie, installatie en geschiktheid van woningen behandeld.

Wat is een ventilatielucht/water warmtepomp?

Een ventilatielucht/water warmtepomp is een systeem dat warmte uit de ventilatielucht van een woning opwekt en deze gebruikt om het woninggeheel te verwarmen. In tegenstelling tot een traditionele lucht-water warmtepomp, die energie haalt uit de buitenlucht, maakt deze warmtepomp gebruik van de lucht die al wordt afgevoerd via een mechanisch ventilatiesysteem. Dit maakt het systeem zeer geschikt voor woningen die al zijn uitgerust met een WTW-unit of mechanische ventilatie.

Hoe werkt een ventilatielucht/water warmtepomp?

De werking van een ventilatielucht/water warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmteterugwinning. In een normaal mechanisch ventilatiesysteem wordt warme lucht uit een woning afgevoerd, wat energieverlies met zich meebrengt. Door deze lucht te vervangen met een ventilatielucht/water warmtepomp, wordt de energie in die ventilatielucht geëxtraheerd en gebruikt voor het verwarmen van het water in het verwarmingscircuit van de woning.

Een belangrijk aspect van deze technologie is dat ze geen bodembron nodig heeft en geen buitenunit vereist. Dit maakt het systeem aantrekkelijk voor woningen waar ruimtelijke beperkingen of esthetische overwegingen een rol spelen. Bovendien is de warmtepomp in staat om energie niet alleen uit de ventilatielucht te halen, maar ook uit de condensatie die ontstaat in de ventilatiegang. Hierdoor kan het systeem een hoger rendement behalen dan een traditionele WTW-unit.

Ventilatie en WTW: basisprincipes

Om de werking van een ventilatielucht/water warmtepomp goed te begrijpen, is het belangrijk om rekening te houden met de basisprincipes van ventilatie en warmteterugwinning.

Wat is ventilatie?

Ventilatie verwijst naar het proces waarbij vers lucht in een woning wordt gebracht en verontreinigde lucht wordt afgevoerd. In een mechanische ventilatiesysteem wordt dit proces gereguleerd via toevoer- en afvoerkanalen. In tegenstelling tot passieve ventilatie (zoals via vensters of kozijnen), is mechanische ventilatie actief en continu.

Wat is een WTW-unit?

Een WTW-unit (Warmteterugwinningsunit) is een technische oplossing waarbij de warmte uit de afgevoerde lucht wordt gebruikt om de inkomende lucht op te warmen. Dit wordt gedaan via een warmtewisselaar, een apparaat dat de warmte van de afgevoerde lucht overdraagt op de verse lucht die binnenkomt. Het rendement van een WTW-unit is meestal boven de 90%, wat betekent dat vrijwel alle warmte wordt teruggestuurd naar de woning.

Waarom is ventilatie belangrijk voor een ventilatielucht warmtepomp?

De ventilatielucht is de bron van warmte voor de ventilatielucht/water warmtepomp. Hoe hoger de temperatuur van de afgevoerde lucht en hoe groter de hoeveelheid ventilatielucht, hoe meer warmte beschikbaar is voor de warmtepomp. In een goed geïsoleerde woning is de ventilatielucht meestal redelijk warm, wat het rendement van de warmtepomp verder verhoogt.

Ventilatielucht warmtepomp in combinatie met WTW: voordelen en toepassingen

De combinatie van een ventilatielucht/water warmtepomp met een WTW-systeem biedt meerdere voordelen, zowel voor de woning als voor de eigenaar.

Voordelen van het systeem

Duurzame verwarming:
De warmtepomp maakt gebruik van de afgevoerde ventilatielucht als energiebron, wat geen verbrandingsprocessen of fossiele brandstoffen vereist. Dit maakt het systeem volledig elektrisch en dus aardgasvrij.
Geen buitenunit nodig:
Aangezien de warmte direct uit de ventilatielucht wordt gehaald, is er geen aparte buitenunit nodig. Dit maakt het systeem ideaal voor woningen waar een buitenunit niet wenselijk is of technisch niet haalbaar is.
Gezond binnenklimaat:
Het systeem zorgt voor een constante ventilatie met verse lucht en een aangename temperatuur. De ventilatie is verder uitgerust met filtering van de lucht, wat het aantal stoffen en bacteriën in de lucht vermindert.
Laag energieverbruik:
Omdat de ventilatielucht vaak al warm is (in de winter), is minder elektriciteit nodig om de warmtepomp in werking te zetten. Dit resulteert in een hoge COP (Coefficient of Performance), wat betekent dat het systeem efficiënter is dan traditionele verwarmingsmethoden.
Flexibele opstellingen:
Het systeem kan zowel als gasloze oplossing worden gebruikt, als in een hybride opstelling met een CV-ketel. Bij een hybride opstelling zorgt de CV-ketel voor het opwekken van warm water en springt in bij extreme koudte.
Installatievriendelijk:
Het systeem kan worden geïnstalleerd in woningen met bestaande mechanische ventilatie. Het vervangt simpelweg de bestaande ventilatiebox met een warmtepomp. Dit maakt het een sleutel- en eenvoudige oplossing voor renovatieprojecten.
Minder onderhoud:
In vergelijking met lucht-water warmtepompen die een buiteneenheid hebben, vereist deze oplossing weinig onderhoud. Het systeem is compact en wordt geïntegreerd in de bestaande ventilatieinstallatie.

Toepassingsmogelijkheden

De ventilatielucht/water warmtepomp is vooral geschikt voor goed geïsoleerde woningen. Aangezien de warmte wordt gehaald uit de ventilatielucht, is het belangrijk dat de ventilatievraag voldoende is. In nieuwbouwprojecten is het systeem een uitstekende keuze voor energiezuinig wonen. Voor bestaande woningen is de geschiktheid afhankelijk van het type ventilatie en de isolatiegraad van de woning.

Ventilatiesystemen en hybride opstellingen

Een ventilatielucht/water warmtepomp kan op verschillende manieren worden toegepast, afhankelijk van de ventilatiebehoeften en de verwarmingsopstelling van de woning.

Ventilatiesysteem Type C en D

In de context van ventilatiesystemen worden twee types onderscheiden: Type C en Type D.

Ventilatiesysteem Type C: natuurlijke toevoer en mechanische afvoer.
Bij dit type wordt vers lucht via openingen in muren of kozijnen natuurlijk in de woning getrokken, terwijl de afvoer via een mechanisch systeem gebeurt. Het is een eenvoudige oplossing die goed werkt in combinatie met een ventilatielucht/water warmtepomp.
Ventilatiesysteem Type D: mechanische toevoer en mechanische afvoer.
Dit type is iets complexer, maar biedt een beter gereguleerd luchtdoorstromend systeem. Het is ook geschikt voor een ventilatielucht/water warmtepomp, mits de ventilatievraag voldoende is.

Hybride opstellingen

In een hybride opstelling werkt de ventilatielucht/water warmtepomp samen met een CV-ketel. De warmtepomp is verantwoordelijk voor de verwarming van het water en de verwarming van de woning, terwijl de CV-ketel als reserve bron fungeert bij piekmomenten of extreme koudte. Dit is een praktische oplossing voor woningen die nog niet volledig gasloos zijn, maar wel willen meebouwen aan het aardgasvrij beleid.

In een hybride opstelling kan de CV-ketel ook dienen als naverwarmer, wat betekent dat het water dat door de warmtepomp is opgewarmd verder kan worden opgewarmd tot de gewenste temperatuur.

Efficiëntie en rendement

Een van de belangrijkste kwesties bij het gebruik van een ventilatielucht/water warmtepomp is het rendement of COP (Coefficient of Performance). Het COP geeft aan hoeveel warmte het systeem opwekt per ingezette eenheid elektriciteit.

Invloed van aanvoertemperatuur

Zoals aangegeven in de technische specificaties, geldt voor deze warmtepomp dat hoe lager de aanvoertemperatuur, hoe hoger het rendement. Dit betekent dat het systeem het beste presteert wanneer het gebruikt wordt met lage temperatuur verwarmingssystemen, zoals vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren.

Invloed van ventilatiehoeveelheid

Een andere factor die het rendement beïnvloedt, is de hoeveelheid ventilatielucht. Hoe groter de ventilatievraag, hoe meer energie er beschikbaar is voor de warmtepomp. Echter, bij een hogere ventilatievraag moet er ook meer lucht binnenkomen, die opnieuw moet worden opgewarmd. Dit kan het rendement opnieuw beïnvloeden. Daarom is het belangrijk om een evenwicht te vinden tussen de hoeveelheid ventilatie en het energiegebruik.

COP-waarden en energiegebruik

Voorbeeldspecificaties van een ventilatielucht/water warmtepomp tonen aan dat het rendement afhankelijk is van het afgegeven vermogen. Bijvoorbeeld:

Bij een afzuiging van 200 m³/uur en een afgegeven vermogen van 1,5 kW is het COP 4,5.
Bij een afzuiging van 200 m³/uur en een afgegeven vermogen van 5 kW is het COP 2,3.

Deze getallen duiden op een afname van het rendement bij hogere vermogens, wat te maken heeft met het grotere temperatuurverschil tussen de bron (afgezogen lucht) en de afgifte (verwarmingscircuit).

Installatie en geschiktheid van woningen

De installatie van een ventilatielucht/water warmtepomp vereist een aantal voorwaarden, zowel technisch als praktisch.

Technische voorwaarden

Mechanische ventilatie:
Het systeem is enkel geschikt voor woningen met een mechanisch ventilatiesysteem. In woningen zonder ventilatie of met een passief ventilatiesysteem is het systeem niet toepasbaar.
Goede isolatie:
Een goed geïsoleerde woning is een voorwaarde voor een optimaal rendement. In slecht geïsoleerde woningen is de ventilatielucht minder warm, wat het rendement van de warmtepomp kan beïnvloeden.
Vermogen en afzuigcapaciteit:
Het vermogen van de warmtepomp moet aansluiten op de ventilatiebehoeften van de woning. Te weinig vermogen zorgt voor onvoldoende verwarming, te veel vermogen verhoogt het energieverbruik.

Praktische overwegingen

Installatie door erkende vakman:
De installatie van een ventilatielucht/water warmtepomp dient uitgevoerd te worden door een erkende vakman, om ervoor te zorgen dat het systeem correct en efficiënt werkt. Bovendien is een installatie door een erkende vakman vaak vereist om subsidies of garanties te kunnen aanspreken.
Subsidies en keurmerken:
Een aantal leveranciers biedt subsidies aan voor het installeren van een ventilatielucht/water warmtepomp. Daarnaast zijn er keurmerken en certificeringen die aantonen dat het systeem voldoet aan bepaalde energie-efficiëntie-standaarden.
Energiecontracten en smart home-integratie:
Het systeem kan worden aangesloten op slimme thermostaten of energiemeters, zodat het gebruik van energie kan worden geoptimaliseerd. Dit maakt het systeem geschikt voor slimmere huizen en energiezuinig wonen.

Conclusie

De ventilatielucht/water warmtepomp in combinatie met een WTW-systeem biedt een innovatieve en duurzame oplossing voor het verwarmen van woningen. Het systeem maakt gebruik van een al bestaand ventilatiesysteem om warmte te winnen en te gebruiken voor het opwarmen van water en ruimte. Door het gebruik van een compacte en installatievriendelijke technologie is het systeem ideaal voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

De voordelen van het systeem omvatten een duurzame verwarming, een goed binnenklimaat, een hoge efficiëntie en minimale installatiebeperkingen. De geschiktheid van het systeem hangt af van de isolatiegraad van de woning, de ventilatievraag en het vermogen van de warmtepomp. Daarom is het belangrijk om de woning goed te analyseren en eventueel een erkende vakman te raadplegen voor een professionele installatie.

Tegen de achtergrond van de energie- en klimaatdoelstellingen is de ventilatielucht/water warmtepomp een veelbelovende technologie die een belangrijke rol kan spelen in de toekomst van energiezuinig wonen.

Bronnen

ventilatie
h