Het elektriciteitsverbruik van een warmtepomp: hoe meet je en bereken je het?

Het elektriciteitsverbruik van een warmtepomp is een essentieel aspect bij de keuze en installatie van dit duurzame verwarmingsysteem. Het stroomverbruik hangt af van diverse factoren, zoals het type warmtepomp, de isolatie van de woning, de seizoensprestatiefactor (SPF) of seizoensefficiëntiegraad (SCOP), het aantal bedrijfsuren en de stooklijn. Een nauwkeurige berekening helpt bij het bepalen van de energiekosten en het optimaliseren van het comfort in de woning. In dit artikel bespreken we hoe het verbruik van een warmtepomp gemeten en berekend kan worden, wat de invloed is van de bouwkenmerken van het huis en welke technieken en tools beschikbaar zijn om het verbruik te bepalen. We baseren ons uitsluitend op de informatie die in de beschikbare bronnen is verwerkt.

Wat is het energieverbruik van een warmtepomp?

Het stroomverbruik van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type en de omstandigheden. Bronnen rapporteren dat het jaarlijks verbruik varieert tussen 2.000 en 5.000 kWh per jaar. Deze variatie wordt beïnvloed door factoren zoals het type warmtepomp (lucht/water, grond/water, hybride), de isolatie van de woning en het gebruik. Het is belangrijk om te weten dat warmtepompen energie-efficiënter zijn dan traditionele verwarmingssystemen, aangezien ze warmte uit de omgeving halen in plaats van fossiele brandstoffen te gebruiken.

Invloed van isolatie

Een goed geïsoleerde woning draagt bij aan een lager stroomverbruik. Warmtepompen moeten minder vaak aanslaan om de gewenste temperatuur te behouden. Goede isolatie van muren, daken en ramen verminderd de warmteverlies, wat resulteert in een lager verbruik. Daarnaast vermindert het gebruik van extra verwarmingsapparaten of het opwarmen van warm tapwater het totale energieverbruik.

Type warmtepomp

Er zijn verschillende typen warmtepompen die elk een eigen energieverbruik hebben:

• Lucht/water-warmtepomp: Deze haalt warmte uit de lucht en is meestal eenvoudiger en goedkoper in aankoop, maar heeft een iets hoger stroomverbruik in koude weersomstandigheden.
• Grond/water-warmtepomp: Deze haalt warmte uit de grond en is efficiënter in koude winters, maar vereist aansluiting op een grondwarmtebron.
• Hybride warmtepomp: Combineert een warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Dit systeem is flexibel en helpt bij het verminderen van het stroomverbruik door op koude dagen op het traditionele verwarmingssysteem over te schakelen.

SPF en SCOP

Het stroomverbruik van een warmtepomp wordt beïnvloed door de seizoensprestatiefactor (SPF) of seizoensefficiëntiegraad (SCOP). Deze parameters geven aan hoe efficiënt de warmtepomp werkt in het kader van het jaarlijkse verwarmingsprofiel. Een hogere SPF of SCOP betekent dat de warmtepomp efficiënter is en dus minder elektriciteit nodig heeft om eenzelfde hoeveelheid warmte te genereren.

Een voorbeeld uit de bronnen laat zien hoe je het stroomverbruik kunt berekenen:

$$ \text{Stroomverbruik} = \frac{\text{Thermisch vermogen}}{\text{SPF}} \times \text{Bedrijfsuren} $$

Bijvoorbeeld: een grond/water-warmtepomp van 10 kilowatt met een SPF van 4,0 die 2000 uren per jaar draait, heeft ongeveer 5000 kWh stroom nodig:

$$ \frac{10}{4,0} \times 2000 = 5000 \, \text{kWh} $$

Hoe meet je het stroomverbruik van een warmtepomp?

Waarom is het belangrijk om te meten?

Meten geeft de meest nauwkeurige resultaten, zoals vermeld in de bronnen. Voor mensen die overwegen om een warmtepomp aan te schaffen, is het belangrijk om te weten dat het verbruik van een warmtepomp afhankelijk is van de specifieke omstandigheden van de woning, zoals de isolatie, de stooklijn en het klimaat. Een berekening is daarom slechts een schatting. Een daadwerkelijke meting geeft het meest betrouwbare beeld van het stroomverbruik.

Hoe voer je een meting uit?

Er zijn verschillende manieren om het stroomverbruik van een warmtepomp te meten:

1. Een aparte elektriciteitsmeter installeren: Dit is een betrouwbare methode waarbij een aparte meter wordt aangebracht die alleen het verbruik van de warmtepomp meet. Dit is ook vereist om in aanmerking te komen voor speciale tarieven voor warmtepompen.

2. Smart meter gebruiken: Als de woning al uitgerust is met een smart meter, is het mogelijk om het verbruik van de warmtepomp apart af te lezen. Dit vereist echter vaak een aparte registratie of software.

3. Stroomverbruik op een per-apparaat-basis meten: Met behulp van een stroomverbruikmeter (zoals een kWh-meter) kan het verbruik van de warmtepomp gedurende een bepaalde periode gemeten worden. Dit is vooral nuttig voor wie een warmtepomp heeft en wil weten hoeveel stroom deze verbruikt.

Waarom is het verbruik moeilijk te voorspellen?

Het verbruik van een warmtepomp is moeilijk te voorspellen vanwege de variabiliteit in klimaat, isolatie, gebruikersgedrag en het type warmtepomp. Daarnaast is de SPF of SCOP van een warmtepomp afhankelijk van het werkelijke gebruik in de woning. Een warmtepomp die bijvoorbeeld vaak op een hoge temperatuur moet werken, heeft een lagere SPF dan wanneer het op een lagere temperatuur werkt.

Hoe bereken je het stroomverbruik van een warmtepomp?

De basisformule

De basisformule om het stroomverbruik te berekenen is:

$$ \text{Stroomverbruik} = \frac{\text{Thermisch vermogen}}{\text{SPF}} \times \text{Bedrijfsuren} $$

Deze formule vereist drie gegevens:

1. Thermisch vermogen: Het vermogen van de warmtepomp in kilowatt (kW).
2. SPF/SCOP: De seizoensprestatiefactor of seizoensefficiëntiegraad van de warmtepomp.
3. Bedrijfsuren: Het aantal uren dat de warmtepomp per jaar draait.

Deze formule is handig om een eerste inschatting te maken van het stroomverbruik van de warmtepomp. Het is belangrijk om te weten dat het SPF of SCOP van de warmtepomp afhankelijk is van het klimaat en het gebruik. In Nederland is de SCOP van een warmtepomp meestal lager bij hogere buitentemperaturen.

Voorbeeldberekening

Stel dat je een warmtepomp hebt van 10 kW met een SPF van 4,0 en die 2000 uren per jaar draait. Het stroomverbruik is dan:

$$ \frac{10}{4,0} \times 2000 = 5000 \, \text{kWh} $$

Het jaarlijkse stroomverbruik is dus 5000 kWh.

Invloed van de stooklijn

De stooklijn speelt een belangrijke rol in het berekenen van het stroomverbruik van een warmtepomp. De stooklijn geeft aan hoe de temperatuur van het cv-water varieert afhankelijk van de buitentemperatuur. De stooklijn wordt meestal ingesteld op een rechte lijn tussen twee punten:

• T+20: de temperatuur van het cv-water bij een buitentemperatuur van +20°C.
• T-10: de temperatuur van het cv-water bij een buitentemperatuur van -10°C.

De stooklijn beïnvloedt het stroomverbruik omdat de warmtepomp efficiënter werkt bij lagere temperatuurverschillen tussen het cv-water en de buitentemperatuur.

Invloed van het klimaat

Het klimaat heeft een directe invloed op het stroomverbruik van een warmtepomp. In Nederland is het klimaat relatief mild, wat betekent dat warmtepompen meestal efficiënter werken dan in streken met extreem koud of extreem warm klimaat. De SCOP van een warmtepomp in het Nederlandse klimaat is een belangrijk criterium bij het kiezen van een warmtepomp.

Bronnen geven aan dat het verbruik van een warmtepomp in het Nederlandse klimaat meestal tussen 3000 en 5000 kWh per jaar varieert. Dit hangt af van de SPF of SCOP van de warmtepomp, de stooklijn en het aantal bedrijfsuren.

Invloed van de woningkenmerken

Grootte en isolatie van de woning

De grootte en isolatie van de woning beïnvloeden direct het stroomverbruik van de warmtepomp. Een grotere woning vereist meestal een grotere warmtepomp, wat leidt tot een hoger stroomverbruik. Daarnaast beïnvloedt de isolatie van de woning het verbruik van de warmtepomp. Een goed geïsoleerde woning verlaagt het verbruik van de warmtepomp, omdat er minder warmte verloren gaat.

Warm tapwater

Een warmtepomp kan ook worden gebruikt voor het opwarmen van warm tapwater. Dit verhoogt het totale stroomverbruik van de warmtepomp. Het opwarmen van warm tapwater vereist extra energie, omdat het water op een hogere temperatuur moet worden opgewarmd dan bij verwarming. Het verbruik voor warm tapwater hangt af van het aantal personen in de woning en het gebruik van warm water.

Buffervat

Een buffervat is een belangrijk onderdeel van een warmtepompinstallatie. Het buffervat helpt bij het opslaan van warmte en zorgt ervoor dat de warmtepomp efficiënter werkt. Het volume van het buffervat hangt af van het vermogen van de warmtepompinstallatie. Een groter buffervat helpt bij het verminderen van het stroomverbruik door het verminderen van het aantal keren dat de warmtepomp aanslaat.

Invloed van de keuze van de warmtepomp

SPF en SCOP

De SPF of SCOP van een warmtepomp is een belangrijk criterium bij de keuze van een warmtepomp. Een hogere SPF of SCOP betekent dat de warmtepomp efficiënter is en dus minder stroom verbruikt. Het is belangrijk om bij de keuze van een warmtepomp rekening te houden met de SPF of SCOP in het Nederlandse klimaat.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een traditionele cv-ketel. Dit systeem is flexibel en helpt bij het verminderen van het stroomverbruik. Op koude dagen kan de warmtepomp overgeschakeld worden op de traditionele cv-ketel, wat het stroomverbruik vermindert. Een hybride warmtepomp is daarom een goede keuze voor woningen met een hoge warmtebehoefte of een koud klimaat.

Elektrische cv-ketel

Een elektrische cv-ketel is een alternatief voor een warmtepomp. Een elektrische cv-ketel verbruikt alleen stroom en heeft geen SPF of SCOP. Een elektrische cv-ketel is meestal duurzamer dan een traditionele cv-ketel, omdat het geen fossiele brandstoffen gebruikt. Echter, het stroomverbruik van een elektrische cv-ketel is meestal hoger dan dat van een warmtepomp.

Conclusie

Het stroomverbruik van een warmtepomp is een belangrijk aspect bij de keuze en installatie van dit duurzame verwarmingsysteem. Het verbruik hangt af van diverse factoren, zoals het type warmtepomp, de isolatie van de woning, de SPF of SCOP van de warmtepomp en het aantal bedrijfsuren. Een nauwkeurige berekening helpt bij het bepalen van de energiekosten en het optimaliseren van het comfort in de woning.

De stooklijn en het klimaat hebben een directe invloed op het stroomverbruik van een warmtepomp. Een goed geïsoleerde woning en een efficiënte warmtepomp met een hoge SPF of SCOP helpen bij het verminderen van het verbruik. Het is belangrijk om te weten dat het verbruik van een warmtepomp moeilijk te voorspellen is vanwege de variabiliteit in klimaat, isolatie, gebruikersgedrag en het type warmtepomp.

Meten geeft de meest nauwkeurige resultaten, maar het is belangrijk om te weten dat het verbruik van een warmtepomp moeilijk te voorspellen is. Het is daarom aan te raden om een aparte elektriciteitsmeter te installeren of een stroomverbruikmeter te gebruiken om het verbruik van de warmtepomp te meten.

Bronnen

1. Kvindustries.nl - Hoeveel stroom verbruikt een warmtepomp?
2. Viessmann.nl - Stroomverbruik van een warmtepomp
3. Warmtepompberekenen.nl - Warmtepomp berekenen
4. Warmtepomp-panel.nl - Elektriciteitsverbruik van een warmtepomp