Vergunning buitenunit warmtepomp: wanneer is het nodig en hoe verloopt de aanvraag?

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Het installeren van een warmtepomp is tegenwoordig een populaire keuze voor duurzame verwarming van woningen. Een warmtepomp kan verschillende vormen aannemen, zoals een lucht-water-, lucht-lucht- of bodem-water warmtepomp. De keuze voor een warmtepomp heeft meestal ook invloed op de noodzaak van een vergunning, in het bijzonder wanneer het gaat om het plaatsen van een buitenunit. Deze artikkel biedt een gedetailleerde uitleg over de situaties waarin een vergunning nodig is voor de buitenunit van een warmtepomp, wat de eisen zijn en hoe de aanvraag verloopt. De informatie is gebaseerd op de beschikbare bronnen en richt zich op zowel huiseigenaren als professionele installateurs.

Inleiding

De vraag of een vergunning nodig is voor de buitenunit van een warmtepomp is van groot belang om eventuele handhavingsmaatregelen, onverwachte kosten of bouwstops te voorkomen. In de meeste gevallen is een vergunning nodig wanneer de installatie leidt tot veranderingen aan de buitenzijde van een woning of wanneer er ingrijpende werkzaamheden aan de grond of in de omgeving plaatsvinden. De vereisten zijn echter afhankelijk van de locatie, het type warmtepomp en de maatregelen van de gemeente. Het is daarom essentieel om vooraf te informeren bij de betrokken instantie, zoals het Omgevingsloket van de gemeente.

Wanneer is een vergunning nodig?

Plaatsing van een buitenunit

Een vergunning is meestal nodig wanneer er een buitenunit geplaatst wordt voor een warmtepomp. Deze verandering aan de buitenzijde van een woning wordt gezien als een aanbouw of een verandering in de fysieke omgeving. De gemeente kan deze veranderingen niet goedkeuren zonder een omgevingsvergunning. Dit geldt ook als de buitenunit het aanzicht van de woning verandert of extra belasting op de omgeving oplevert.

Bijvoorbeeld, bij het plaatsen van een buitenunit in de tuin of op een erf, is er sprake van een bepaalde aanpassing van de fysieke omgeving, en dus is een vergunning nodig. Deze regel geldt ook indien de woning onderdeel uitmaakt van een beschermd stadsgezicht of een monumentale locatie.

Geluidseisen

Naast de fysieke veranderingen gelden ook geluidseisen voor buitenunits. De geluidsbelasting mag niet hoger zijn dan 40 dB op de erfgrens. Indien de warmtepomp deze norm niet haalt, is er sprake van een niet-compliant systeem en is een vergunning vereist. Dit is een technische norm die bedoeld is om buurhuisbewoners te beschermen tegen overlast en het milieu te behouden.

Afmetingen van de buitenunit

Er zijn ook bepaalde afmetingsnormen die van toepassing zijn op buitenunits. Als de buitenunit bijvoorbeeld hoger is dan 1 meter vanaf de grond, groter dan 2 m² is of hoger hangt dan 5 meter, dan is een vergunning nodig. Deze regel geldt om de fysieke omgeving te beschermen en zichtbaarheid voor omwonenden te beperken. Het is daarom belangrijk om de afmetingen van de geplande buitenunit zorgvuldig te plannen en te controleren of deze binnen de toegestane normen vallen.

Water-water warmtepomp en grondwaterheffing

Als het gaat om een water-water warmtepomp, kunnen er extra vergunningen en vergunningverplichtingen gelden. In het bijzonder wanneer er een pompput en retourput gebruikt wordt, is het mogelijk dat een grondwaterheffing dient te worden betaald. Onder bepaalde voorwaarden kan een gedeeltelijke of volledige vrijstelling bekomen worden, bijvoorent voor het deel van het opgepompte grondwater dat wordt teruggevoerd naar dezelfde watervoerende laag. Het is aan te raden om hierbij contact op te nemen met een lokale expert of professionele installateur om te bepalen of deze regel van toepassing is op het specifieke project.

Diepe boringen voor geothermische warmtepompen

Voor een geothermische warmtepomp, zoals een verticale bodemwarmtewisselaar, is een vergunning nodig wanneer de boring 50 meter of dieper in de grond gaat. Deze regel geldt omdat het boorgat en de gebruikte vloeistof invloed kunnen hebben op de bodemstructuur en het milieu. Daarnaast geldt de regel wanneer het systeem gebruikmaakt van een medium dat gevaarlijke stoffen bevat, met uitzondering van water-glycolmengsels.

Soorten warmtepompen en hun vergunningverplichting

Lucht-water warmtepomp

Voor een lucht-water warmtepomp is in de meeste gevallen geen vergunning nodig, tenzij de woning onderdeel is van een beschermd stadsgezicht of het monumentale karakter heeft. Ook geldt dat wanneer de buitenunit van de warmtepomp goed zichtbaar is voor omwonenden, een vergunning verplicht kan zijn. Dit is vooral het geval in dichtbevolkte stadsgebieden of in wijkplannen waar de fysieke omgeving goed beheerd moet worden.

Bodem-water warmtepomp

Voor een bodem-water warmtepomp zijn extra regels van toepassing. Indien er diep geboord wordt en de boring 50 meter of dieper is, is een vergunning nodig. Daarnaast geldt een vergunningverplichtheid wanneer het systeem gebruikmaakt van een medium dat gevaarlijke stoffen bevat, zoals bepaalde vloeistoffen die niet water-glycol zijn. In dit geval dient er rekening gehouden te worden met milieuaspecten en de toegestane stoffen.

Lucht-lucht warmtepomp

Voor een lucht-lucht warmtepomp is in de meeste gevallen geen vergunning nodig, mits er geen fysieke veranderingen aan de buitenzijde van de woning plaatsvinden. Dit type warmtepomp vereist in de regel slechts kleine bouwtechnische aanpassingen en heeft meestal geen invloed op het aanzicht van de woning of de omgeving. Daarom is het meestal niet nodig om een vergunning aan te vragen voor dit type systeem.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een traditioneel verwarmingssysteem (zoals een gas- of oliekachl) en een warmtepomp. In de meeste gevallen is geen extra vergunning nodig voor een hybride warmtepomp, mits de installatie binnen de geldende regels valt en de buitenunit aan de eisen voldoet. Het is echter altijd aan te raden om vooraf bij de gemeente te informeren over de specifieke regels voor dit type warmtepomp.

Beleidsregels per gemeente

De regels rondom het aanvragen van een vergunning voor een warmtepomp kunnen per gemeente verschillen. In sommige gemeenten zijn er aanvullende regels of specifieke beleidsrichtlijnen die van toepassing zijn op het plaatsen van een buitenunit of het gebruik van bepaalde warmtepomptypes. Bijvoorbeeld in de gemeente Land van Matena zijn er beleidsregels opgesteld die toestaan om buitenunits van warmtepompen op daken van aanbouwen te plaatsen, onder bepaalde voorwaarden. Dit betekent dat het is belangrijk om zich te informeren bij de lokale gemeente om te zien of er extra regels van toepassing zijn op het specifieke project.

Aanvraagprocedure voor een vergunning

Aanvragen bij het Omgevingsloket

Als het duidelijk is dat een vergunning nodig is voor de buitenunit van een warmtepomp, dient deze aanvraag te worden ingediend bij het Omgevingsloket van de gemeente. De gemeente beoordeelt de aanvraag en beslist of deze wordt goedgekeurd of afgewezen. Het is belangrijk om alle benodigde documenten in te dienen, zoals een plan van de buitenunit, geluidsmetingen en eventueel een milieubeoordeling.

Kosten en looptijd

Het aanvragen van een vergunning brengt kosten met zich mee, die variëren per gemeente en afhankelijk van de grootte van het project. De looptijd van de aanvraag kan ook variëren, maar het is aan te raden om voldoende tijd in te plannen voor de behandeling van de aanvraag, zodat er geen vertraging optreedt in de installatie van de warmtepomp.

Risico’s van het niet aanvragen van een vergunning

Het niet aanvragen van een verplichte vergunning kan leiden tot bouwstops, dwangsommen en hoge herstelkosten. De gemeente kan handhavend optreden bij ongeoorloofde installaties, wat kan leiden tot juridische complicaties en extra kosten voor de eigenaar. Het is daarom essentieel om vooraf te informeren of een vergunning nodig is en de aanvraag op tijd te doen indienen.

Advies en hulp bij de aanvraag

Het is aan te raden om vooraf advies in te winnen bij een professionele warmtepompinstallateur of een lokale expert. Deze deskundigen kunnen u helpen bij het bepalen van of een vergunning nodig is en hoe de aanvraag verloopt. Bovendien kunnen ze u ondersteunen bij het indienen van de aanvraag en eventueel bij het verkrijgen van vrijstellingen of vergunningen voor specifieke situaties.

Conclusie

Het installeren van een warmtepomp kan een duurzame en efficiënte manier zijn om een woning te verwarmen, maar het is belangrijk om zich bewust te zijn van de vergunningverplichtingen, vooral bij de installatie van een buitenunit. Een vergunning is nodig wanneer er veranderingen aan de buitenzijde van de woning plaatsvinden, geluidsnormen overschreden worden, of wanneer er ingrijpende werkzaamheden aan de grond of in het milieu plaatsvinden. De regels kunnen variëren per gemeente en per type warmtepomp, dus het is essentieel om vooraf bij de betrokken instanties te informeren. Door goed voorbereid te zijn en de juiste vergunningen aan te vragen, kan men problemen voorkomen en ervoor zorgen dat de warmtepomp legaal en duurzaam in gebruik wordt genomen.