Wanneer een vergunning nodig is voor de installatie van een warmtepomp

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

De installatie van een warmtepomp is tegenwoordig een veelvoorkomende keuze voor duurzame verwarming van woningen. Echter, de regelgeving rondom deze installatie kan complex zijn en niet iedereen is op de hoogte van de juridische verplichtingen. In dit artikel geven we een overzicht van wanneer een vergunning nodig is voor een warmtepomp, wat de voorwaarden zijn en welke stappen je kunt ondernemen om eventuele juridische of praktische problemen te voorkomen.

Inleiding

Sinds de invoering van de Omgevingswet op 1 januari 2024 zijn de regels voor vergunningen en meldingplichten voor warmtepompen duidelijker geworden. Toch blijft het een vraag die velen bezighoudt: heb ik een vergunning nodig voor een warmtepomp? De antwoorden variëren afhankelijk van het type warmtepomp, de locatie van de installatie en de omvang van de technische specificaties. In dit artikel geven we een gedetailleerde uitleg van de situaties waarin een vergunning verplicht is en waarin enkel een meldingplicht geldt. Daarnaast wordt uitgelegd hoe je dit aanvraagt en wat de gevolgen zijn als dit niet gebeurt.

Wanneer is een vergunning nodig?

1. Veranderingen aan de buitenzijde van de woning

Een vergunning is nodig bij ingrijpende aanpassingen aan de buitenzijde van de woning, zoals het plaatsen van een buitenunit of aansluiting op het erf. Dit geldt vooral als het geplaatste apparaat het uitzicht van het pand of de omgeving beïnvloedt. Deze regel is van toepassing op lucht-water warmtepompen wanneer de buitenunit goed zichtbaar is voor de buren of de openbare weg.

2. Geothermische warmtepompen en diepe boringen

Een geothermische warmtepomp vereist in veel gevallen een vergunning, vooral wanneer het gaat om verticale bodemwarmtewisselaars. Als de boringen dieper dan 50 meter gaan, is een omgevingsvergunning verplicht. In dergelijke gevallen wordt ook vaak een milieuvergunning of meldingsplicht aangewend, afhankelijk van het type vloeistof in het systeem en de mogelijke invloed op het grondwater.

3. Warmtepompen met een drijfkracht van 200 kW of meer

Als de geïnstalleerde drijfkracht van de warmtepomp 200 kW of meer bedraagt en deze installatie huishoudelijke doeleinden heeft, valt het systeem onder de vergunningsplicht. Dit komt meestal voor bij commerciële of semi-commerciële toepassingen, waarbij warmtepompen op grote schaal worden gebruikt voor verwarming of sanitair water.

Meldingsplicht versus vergunning

Niet in elke situatie is een volledige vergunning nodig. In sommige gevallen geldt een meldingsplicht, waarbij je de installatie aangeeft aan de gemeente zonder dat er een goedkeuringsproces nodig is. Deze melding is echter verplicht en moet vooraf gedaan worden voordat de installatie begint. Hieronder volgt een overzicht van de situaties waarin een meldingplicht geldt:

1. Drijfkracht boven 5 kW

Als de totale drijfkracht van de warmtepomp meer dan 5 kW bedraagt, is een meldingplicht wettelijk verplicht. Dit geldt voor alle typen warmtepompen, inclusief lucht-water, bodem-water en hybride systemen. De melding moet gedaan worden via het omgevingsloket of via de gemeente, afhankelijk van de omstandigheden.

2. Boringen voor bodemwarmtepompen

Wanneer voor een bodemwarmtepomp niet dieper dan 50 meter wordt geboord, is er ook een meldingsplicht. In dergelijke gevallen is geen vergunning nodig, maar moet de gemeente op de hoogte worden gebracht van de installatie. Dit geldt ook wanneer de bodemwarmtewisselaar een vloeistof bevat die geen gevaarlijke stoffen bevat (zoals water-glycolmengsels).

Vergunningen bij specifieke situaties

1. Monumentale woningen

Bij woningen die geregistreerd zijn als monument of gelegen zijn in een beschermd stadsgezicht of dorpsgezicht, gelden vaak extra regels. In dergelijke gevallen is het verplicht om een vergunning aan te vragen voor de installatie van een warmtepomp. De gemeente bepaalt welke eisen er gelden en of er extra voorwaarden zijn, zoals het behouden van het uiterlijk van het pand of het beperken van de zichtbaarheid van de buitenunit.

2. Geluidseisen

Er gelden strikte geluidsnormen voor warmtepompen. De geluidsbelasting van de buitenunit mag bijvoorbeeld niet hoger zijn dan 40 dB op de erfgrens. Als de warmtepomp deze norm niet haalt, is een vergunning nodig. Dit is meestal het geval bij grotere systemen of installaties in gevoelige omgevingen.

Hoe vraag je een vergunning aan?

Het aanvragen van een vergunning kan via de gemeente of via het digitale platform www.omgevingsloket.nl. Op dit platform kun je ook een vergunningcheck doen, waarbij je invult welk type warmtepomp je wilt installeren en waarbij je automatisch ontvangt of je een vergunning of een melding nodig hebt.

Als je besluit om de aanvraag digitaal in te dienen, vul je het formulier in en voeg je eventueel bouwtekeningen of andere benodigde bijlagen toe. De gemeente kan aanvullende vragen stellen en bepalen of de aanvraag wordt goedgekeurd.

Bij een papieren aanvraag kun je het formulier zelf op de gemeente ophalen, invullen en indienen. De duur van de goedkeuringsprocedure is meestal 8 weken, maar kan verlengd worden tot maximaal 14 weken.

Wat gebeurt er als je geen vergunning aanvraagt?

Het niet aanvragen van een verplichte vergunning kan ernstige gevolgen hebben. De gemeente kan handhavend optreden bij ongeoorloofde installaties. Dit kan leiden tot:

Bouwstops: Als het project nog in uitvoering is, kan de gemeente dit stoppen.
Dwangsommen: Je kan worden geacht de installatie te verwijderen of aan te passen aan de geldende regels.
Hoge herstelkosten: Als de installatie niet conform is, moet je dit vaak op eigen kosten aanpassen of verwijderen.

Het is daarom essentieel om vooraf bij de gemeente te informeren en eventueel hulp in te huren bij een erkende installateur die ervaring heeft met regelgeving en aanvragen.

Waar kun je hulp krijgen?

Het kiezen en installeren van een warmtepomp is een complexe klus, en het is verstandig om professionele hulp in te huren. Ervaren installateurs helpen je niet alleen bij het kiezen van het juiste type warmtepomp, maar ook bij het aanvragen van vergunningen, het indienen van subsidieaanvragen en het voldoen aan de geldende regelgeving.

Als je vrijblijvend advies wilt, kun je via een online offerteformulier meerdere installateurs contacteer. Veel installateurs bieden ook digitale hulpmiddelen, zoals checklists of digitale aanvragen, waardoor het proces sneller en minder foutgevoelig wordt.

Conclusie

De installatie van een warmtepomp is een belangrijke investering in duurzame verwarming, maar het is ook belangrijk om de wettelijke verplichtingen te kennen. In de meeste gevallen is er geen vergunning nodig, maar in specifieke situaties, zoals bij monumentale woningen, geothermische warmtepompen of installaties boven bepaalde vermogensniveaus, is een vergunning of melding verplicht. Het is aan te raden om vooraf bij de gemeente te informeren of een erkende installateur in te huren om eventuele problemen te voorkomen. Door goed voorbereid te starten, voorkom je onnodige kosten en vertragingen bij je renovatieproject.