Warmtepomp of CV-ketel: Welke verwarming past bij jouw woning?

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige tijd van energietransitie en klimaatverandering is het kiezen van een verwarmingsinstallatie voor woningen een keuze met langdurige gevolgen. Tegenwoordig zijn er vooral twee opties in de belangstelling: de CV-ketel en de warmtepomp. Beide systemen hebben hun eigen voordelen en nadelen, en de keuze hangt af van factoren zoals het type woning, de isolatiegraad, de energievoorziening, het budget en toekomstige energieplannen.

In dit artikel leggen we het verschil tussen een CV-ketel en een warmtepomp uit, en geven we een overzicht van de voordelen, nadelen en toepassingsmogelijkheden van beide systemen. Daarnaast bespreken we ook de toekomstige trends in de Nederlandse woningbouw en de rol van de overheid in het stuurplan van duurzame verwarming.

Wat is een CV-ketel en hoe werkt die?

Een CV-ketel (centrale verwarmingketel) is een verwarmingsinstallatie die werkt met aardgas. Het verbrandt gas om water te verwarmen, dat vervolgens door de woning wordt gepompt naar radiatoren of vloerverwarming. Het water koelt af na het afgeven van warmte en stroomt terug naar de ketel, waar het opnieuw wordt opgewarmd.

De CV-ketel is al jarenlang een populaire keuze in Nederland. In oudere woningen is het meestal de standaardinstallatie, en bij nieuwbouw is het systeem bekend om zijn betrouwbaarheid en snelle verwarmingscapaciteit. De ketel werkt doorgaans met een hoge watertemperatuur, vaak rond de 65°C, zodat de radiatoren voldoende warmte kunnen afgeven.

Een belangrijk nadeel van de CV-ketel is dat het fossiele brandstof gebruikt. Aardgas levert CO₂-uitstoot, en de prijs van aardgas is de laatste jaren sterk gestegen, waardoor het gebruik duurder is geworden. Bovendien ontmoedigt de overheid het gebruik van CV-ketels in de toekomst, aangezien het niet aansluit bij de doelen van duurzame energie.

Voordelen van een CV-ketel

Lagere aanschaf- en installatiekosten – Een CV-ketel is in vergelijking met een warmtepomp goedkoper te kopen en te installeren.
Snelle verwarming – Omdat de ketel direct water opwarmt, is het verwarmingssysteem snel in werking.
Minimale aanpassingen – Bij het vervangen van een oude CV-ketel is meestal geen ingrijpende aanpassing aan de woning nodig.
Efficiënter in slecht geïsoleerde woningen – In woningen met minder goede isolatie werkt een CV-ketel efficiënter dan een warmtepomp, die juist in goed geïsoleerde woningen het beste presteert.

Nadelen van een CV-ketel

Hoge gasprijzen – Aardgas is afhankelijk van de wereldmarktprijzen en dus voorspelbaar duurder.
CO₂-uitstoot – Het verbranden van aardgas leidt tot CO₂-uitstoot, wat niet duurzaam is.
Geen koeloptie – Een CV-ketel is gemaakt om te verwarmen en niet om te koelen.
Geen subsidies – Bij aanschaf van een CV-ketel zijn er weinig of geen subsidies beschikbaar, in tegenstelling tot bij warmtepompen.
Toekomstige regelgeving – De overheid wil de afhankelijkheid van aardgas verminderen, wat in de toekomst kan leiden tot verplichte vervanging van CV-ketels.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt die?

Een warmtepomp is een verwarmingssysteem dat geen fossiele brandstof gebruikt, maar op elektriciteit werkt. In tegenstelling tot een CV-ketel haalt een warmtepomp warmte uit de buitenlucht, het grondwater of de bodem. Deze warmte wordt geconcentreerd en verhoogd tot een temperatuur die geschikt is voor verwarming van een woning.

De werking van een warmtepomp is vergelijkbaar met die van een koelkast, maar dan in omgekeerde richting. Een warmtepomp verplaatst warmte, in plaats van warmte te genereren. Voor elke kWh elektriciteit die de warmtepomp verbruikt, levert hij meestal vijf kWh aan warmte op. Dit rendement maakt het systeem erg efficiënt, vooral in goed geïsoleerde woningen.

Een belangrijk voordeel van een warmtepomp is dat het zowel verwarmen als koelen kan. In de zomer kan de warmtepomp dus worden gebruikt om de woning te koelen, wat een CV-ketel niet kan.

Voordelen van een warmtepomp

Duurzaam – Een warmtepomp maakt gebruik van elektriciteit, die op duurzame manieren (zoals zonnepanelen of windenergie) kan worden opgewekt.
Lage CO₂-uitstoot – Bij gebruik van duurzame elektriciteit is de CO₂-uitstoot praktisch nul.
Zowel verwarmen als koelen – De meeste warmtepompen kunnen zowel verwarmen als koelen, wat het een flexibel systeem maakt.
Subsidies – In Nederland zijn er subsidies beschikbaar bij aanschaf en installatie van een warmtepomp.
Toekomstbestendig – De overheid streeft naar een gasvrije woningbouw, en warmtepompen zijn een centrale bouwsteen daarvan.

Nadelen van een warmtepomp

Hoge aanschafkosten – Een warmtepomp is in vergelijking met een CV-ketel duidelijk duurder in aanschaf.
Installatiebeperkingen – De installatie van een warmtepomp kan ingrijpend zijn, afhankelijk van het type woning en de huidige verwarmingsinstallatie.
Afhankelijk van isolatie – Een warmtepomp presteert het beste in goed geïsoleerde woningen. In slecht geïsoleerde woningen kan het rendement dalen.
Afhankelijk van elektriciteitsprijs – Ondanks het hoge rendement hangt het totale energieverbruik ook af van de prijs van elektriciteit.
Lange terugverdientijd – Hoewel de energiekosten op de lange termijn lager kunnen zijn, is de terugverdientijd vaak lang, vooral als het systeem niet met zonnepanelen wordt gecombineerd.

Warmtepomp versus CV-ketel: een vergelijking

Om de keuze tussen warmtepomp en CV-ketel beter te begrijpen, is het handig om de twee systemen direct met elkaar te vergelijken. In de volgende tabel is een overzicht gegeven van de belangrijkste kenmerken, voordelen en nadelen van beide systemen.

Kenmerk	CV-ketel	Warmtepomp
Brandstof	Aardgas	Elektriciteit
CO₂-uitstoot	Ja	Nee (bij gebruik van duurzame elektriciteit)
Aanschafkosten	Laag	Hoog
Installatiekosten	Laag	Hoog
Energieverbruik	Stijgt door stijgende gasprijzen	Afhankelijk van elektriciteitsprijs en isolatiegraad
Verwarming	Ja	Ja
Koelen	Nee	Ja (bij meeste modellen)
Efficiëntie in slecht geïsoleerde woningen	Ja	Nee
Subsidies	Minder	Meer
Toekomstbestendig	Nee	Ja

Efficiëntie en rendement

Een van de belangrijkste verschillen tussen een warmtepomp en een CV-ketel is het rendement van het systeem. Een warmtepomp heeft een rendement van ongeveer 5, wat betekent dat voor elke kWh elektriciteit die de warmtepomp verbruikt, er ongeveer vijf kWh aan warmte wordt afgegeven. Dit maakt het systeem erg efficiënt, vooral in goed geïsoleerde woningen.

Een CV-ketel heeft in tegenstelling daarmee een rendement dat lager is, meestal rond de 90%, afhankelijk van de leeftijd en technologie van de ketel. Ondanks het hoge rendement is het gebruik van fossiele brandstof onduurzaam en in de toekomst minder toegestaan.

Invloed van isolatie op efficiëntie

De isolatiegraad van de woning speelt een grote rol bij de efficiëntie van beide systemen. Een CV-ketel presteert het beste in slecht geïsoleerde woningen, omdat het snel warme water kan leveren en het rendement minder afneemt bij grotere warmteverliezen. In dergelijke woningen is een CV-ketel dus vaak een betere keuze dan een warmtepomp.

Een warmtepomp daarentegen presteert het beste in goed geïsoleerde woningen, waar het warmteverlies gering is. In dergelijke woningen is de warmtepomp in staat om het meeste rendement te behouden, omdat het minder warmte hoeft te pompen en minder elektriciteit verbruikt.

Koelen versus verwarmen

Een belangrijk verschil tussen de warmtepomp en de CV-ketel is de mogelijkheid om te koelen. Een CV-ketel is alleen geschikt voor verwarming, terwijl een warmtepomp in de meeste gevallen zowel verwarmen als koelen kan. In de zomerperiode, waarin hoge temperaturen regelmatig voorkomen, is dit een groot voordeel. In de zomer is een CV-ketel dus minder geschikt als enige verwarmingssysteem, terwijl een warmtepomp het hele jaar door bruikbaar is.

Toekomstige trends en regelgeving

De toekomst van de Nederlandse woningbouw is sterk beïnvloed door klimaatdoelen en energie-eisen. De overheid wil de afhankelijkheid van aardgas verminderen en streeft naar een gasvrije woningbouw. In dit kader is het gebruik van CV-ketels in de toekomst minder toegestaan, en wordt het gebruik van warmtepompen gestimuleerd.

Regels vanaf 2026

Er is regelgeving ingevoerd die stelt dat vanaf 2026 alleen nog warmtepompen mogen worden geïnstalleerd in nieuwbouwprojecten. Dit betekent dat nieuwe woningen standaard een warmtepomp moeten hebben. Bovendien moet een oude CV-ketel alleen nog vervangen mogen worden door een (hybride) warmtepomp.

Hoewel het regeringsakkoord van 2024 deze regel heeft bekrachtigd, zijn er ook bijzonderheden. Het akkoord bevat een verklaring dat warmtepompen na 2026 niet verplicht zullen zijn, wat betekent dat het mogelijk is dat CV-ketels nog wel beschikbaar zullen zijn op de markt. Toch is de richting duidelijk: de overheid wil dat woningen steeds duurzamer worden en dat het gebruik van fossiele brandstoffen wordt beperkt.

Subsidies en financiering

Om de overgang naar warmtepompen te stimuleren, zijn er in Nederland diverse subsidies en financieringsopties beschikbaar. Denk aan:

Energiebespaarsubsidie (EBS)
Warmtenetsubsidieregeling
Investeringssubsidie warmtepompen

Deze subsidies maken het mogelijk om de hoge aanschafkosten van een warmtepomp te verlagen. Voor eigenaren die overwegen om van CV-ketel naar warmtepomp te overstappen, is het daarom verstandig om te kijken naar de beschikbare subsidies en financieringsmogelijkheden.

Hybride oplossingen

Een mogelijke overgangsoptie tussen een CV-ketel en een volledige warmtepomp is een hybride systeem. Dit is een systeem dat zowel een warmtepomp als een CV-ketel bevat. In de winter, wanneer de warmtepomp minder efficiënt is, neemt de CV-ketel het over. In de lente en herfst, wanneer de warmtepomp efficiënter werkt, gebruikt het systeem de warmtepomp. Dit maakt het mogelijk om te profiteren van de voordelen van beide systemen.

Hybride systeem zijn een goede oplossing voor woningen die niet volledig geïsoleerd zijn of waar de warmtepomp alleen niet voldoende vermogen levert. Het is een stap in de richting van duurzaamheid, zonder direct de oude installatie volledig te vervangen.

Welke keuze is het beste voor jou?

De keuze tussen warmtepomp en CV-ketel hangt af van een aantal factoren, zoals:

Het type woning
De isolatiegraad
De energievoorziening
Het budget
Toekomstige plannen

Hieronder geven we een overzicht van de situaties waarin één systeem beter past dan het andere.

Wanneer een CV-ketel geschikt is

Een CV-ketel is een goede keuze als:

De woning niet goed is geïsoleerd.
Het budget beperkt is voor de aanschaf en installatie.
Er geen subsidies beschikbaar zijn of deze niet aansluiten op warmtepompinstallaties.
De woning geen koeloptie nodig heeft.
De woning niet volledig kan worden aangepast voor een warmtepompinstallatie.

Wanneer een warmtepomp geschikt is

Een warmtepomp is een betere keuze als:

De woning goed is geïsoleerd.
De eigenaar duurzaamheid en milieuvriendelijkheid belangrijk vindt.
De woning zowel verwarming als koeling nodig heeft.
De eigenaar kan profiteren van subsidies.
De woning toekomstbestendigheid belangrijk vindt.

Overweeg een hybride systeem

Een hybride systeem is een goede oplossing als:

De woning niet volledig geïsoleerd is, maar er wel een stap in de richting van duurzaamheid genomen moet worden.
Het budget niet groot genoeg is voor een volledige warmtepompinstallatie.
De woning zowel verwarming als koeling nodig heeft, maar de warmtepomp alleen niet voldoende vermogen levert.

Conclusie

De keuze tussen een CV-ketel en een warmtepomp is geen eenvoudige beslissing. Beide systemen hebben hun eigen voordelen en nadelen, en de keuze hangt af van een aantal factoren, zoals de isolatiegraad van de woning, het budget, de energievoorziening en toekomstige energieplannen.

Een CV-ketel is een goedkope en betrouwbare keuze, vooral in slecht geïsoleerde woningen. Het is echter een systeem dat fossiele brandstof gebruikt, en de overheid wil dit type verwarming in de toekomst beperken. In combinatie met stijgende gasprijzen maakt dit het minder aantrekkelijk als langdurige oplossing.

Een warmtepomp is duurzamer en efficiënter, vooral in goed geïsoleerde woningen. Het kan zowel verwarmen als koelen en is toekomstbestendiger. De hoge aanschafkosten en de mogelijkheid dat ingrijpende aanpassingen aan de woning nodig zijn, maken het echter een ingrijpende keuze. Daarnaast zijn er subsidies beschikbaar, waardoor de investering op de lange termijn vaak terugverdiend kan worden.

Voor eigenaren die op zoek zijn naar een overgangsoptie, is een hybride systeem een goede oplossing. Het biedt de voordelen van zowel een warmtepomp als een CV-ketel en maakt het mogelijk om geleidelijk over te stappen naar een volledig duurzame oplossing.

In de toekomst zal de warmtepomp waarschijnlijk de standaardinstallatie worden, vooral in nieuwbouw en bij renovaties. De regelgeving en klimaatdoelen duiden daarop dat de overgang van gas naar elektriciteit verder zal verlopen. Voor huidige eigenaren is het daarom verstandig om te kijken naar de beschikbare subsidies en te overwegen hoe ver de woning kan worden gemaakt voor duurzame verwarming.