Hybride warmtepomp: Slimme tussenoplossing voor duurzame verwarming

Inleiding

Een hybride warmtepomp is momenteel een veelgebruikte oplossing voor duurzame verwarming in Nederland. Het is een systeem dat een combinatie maakt van een warmtepomp en een CV-ketel, waardoor het mogelijk is om aanzienlijk gasverbruik te besparen zonder direct volledig van het gas af te gaan. Dit maakt de hybride warmtepomp een populaire keuze voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een praktische, kostenefficiënte en duurzame overgangsstrategie. In dit artikel bespreken we de werking van een hybride warmtepomp, de voordelen en nadelen, de kosten en terugverdientijd, de geschiktheid voor verschillende situaties, en de wetgeving die erop van toepassing is. Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen worden de sleutelaspecten van een hybride warmtepomp duidelijk belicht.

Wat is een hybride warmtepomp?

Een hybride warmtepomp is een verwarmingsinstallatie die bestaat uit twee componenten: een warmtepomp en een CV-ketel of een andere warmtebron zoals wijkverwarming. De warmtepomp maakt gebruik van elektriciteit en onttrekt warmte aan de buitenlucht of aan afgezogen ventilatielucht. Deze warmte wordt vervolgens gebruikt om de woning te verwarmen. Op koude dagen of bij extra warmtebehoefte springt de CV-ketel automatisch bij om het comfort te waarborgen. De CV-ketel blijft ook verantwoordelijk voor het opwarmen van het tapwater in de woning.

Een hybride warmtepomp is dus geen volledig elektrisch systeem, maar een hybride oplossing die de voordelen van een warmtepomp combineert met de betrouwbaarheid van een traditionele CV-ketel. Deze opstelling maakt de hybride warmtepomp geschikt voor woningen met een matig isolatie niveau en voor situaties waarin een directe overstap naar een volledig elektrische warmtepomp niet haalbaar is.

Werking van een hybride warmtepomp

De warmtepomp werkt door warmte te onttrekken aan de buitenlucht of aan afgezogen lucht en deze te gebruiken voor het opwarmen van water. Dit water wordt vervolgens doorgevoerd naar de radiatoren of een vloerverwarmingssysteem. In dit proces wordt energie bespaard, omdat een warmtepomp ongeveer vier keer efficiënter is dan een HR-ketel. Dit betekent dat per kWh elektriciteit ongeveer vier kWh warmte wordt geproduceerd.

De CV-ketel is alleen actief wanneer de warmtepomp niet in staat is om voldoende warmte te leveren. Dit gebeurt meestal op zeer koude dagen of bij plotselinge toename in warmtebehoefte. De CV-ketel blijft echter ook verantwoordelijk voor het opwarmen van het tapwater in de woning.

Een hybride warmtepomp werkt op elektriciteit, wat betekent dat het geen aardgas gebruikt voor de productie van warmte. Dit maakt het een duurzamere keuze vergeleken met een traditionele CV-ketel. Echter, omdat de CV-ketel op gas werkt, gaat men met deze oplossing niet volledig van het gas af. Het is dus een tussentijdse oplossing voor huiseigenaren die in de toekomst wel volledig elektrisch willen worden.

Voordelen van een hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp biedt verschillende voordelen ten opzichte van een traditionele CV-ketel en een volledig elektrische warmtepomp. Deze voordelen zijn zowel financieel als ecologisch van aard.

1. Aanzienlijke besparing op gasverbruik

De meest aansprekende voordelen van een hybride warmtepomp is de aanzienlijke besparing op gasverbruik. Volgens de gegevens uit de beschikbare bronnen bespaart een hybride warmtepomp in de praktijk ongeveer 70 tot 80% van het gasverbruik. Dit komt doordat de warmtepomp het grootste deel van het jaar zorgt voor de verwarming van de woning, terwijl de CV-ketel slechts op koude dagen of bij hoge warmtebehoefte bijdraagt.

2. Minder afhankelijk van aardgas

Hoewel een hybride warmtepomp niet volledig van het gas af is, is het wel een stap in de goede richting. Het systeem maakt gebruik van elektriciteit voor de productie van warmte, wat betekent dat het minder afhankelijk is van aardgas. Voor huiseigenaren die zich zorgen maken over de toekomstige beschikbaarheid en prijs van aardgas is dit een belangrijk voordeel.

3. Geschikt voor woningen met matige isolatie

Een hybride warmtepomp is een geschikte oplossing voor woningen met matig geïsoleerde muren, daken en ramen. In tegenstelling tot een volledig elektrische warmtepomp, die meestal betere isolatie eist om efficiënt te werken, kan een hybride warmtepomp voldoende warmte leveren zelfs in minder geïsoleerde woningen. De CV-ketel zorgt er immers voor dat het comfort op koude dagen niet in het gedrang komt.

4. Kosteneffectief in de overgangsperiode

De hybride warmtepomp is een kosteneffectieve oplossing voor huiseigenaren die in de toekomst volledig elektrisch willen worden. Het systeem is aanschaf- en installatiekosten genereuzer dan een volledig elektrische warmtepomp. Bovendien is het mogelijk om de bestaande CV-ketel te gebruiken, wat extra kosten kan besparen.

5. Mogelijkheid tot het opnemen van zonnepanelen

Aangezien een hybride warmtepomp werkt op elektriciteit, is het mogelijk om zonnepanelen te installeren om de elektriciteitskosten verder te verlagen. Deze combinatie maakt het systeem extra duurzaam en kan leiden tot een verdere vermindering van de CO2-uitstoot en energiekosten.

Nadelen van een hybride warmtepomp

Ondanks de voordelen heeft een hybride warmtepomp ook een aantal nadelen die in overweging genomen moeten worden.

1. Geen volledige overgang naar elektrische verwarming

Een van de belangrijkste nadelen van een hybride warmtepomp is dat het geen volledige overgang naar een elektrisch verwarmingssysteem betekent. Hoewel het gasverbruik aanzienlijk wordt verlaagd, blijft de CV-ketel actief en wordt er dus nog steeds gas verbrand. Voor huiseigenaren die volledig van het gas af willen, is dit een nadeel.

2. Hogere elektriciteitskosten

Hoewel een hybride warmtepomp energiezuiniger is dan een traditionele CV-ketel, is het ook afhankelijk van elektriciteit. De elektriciteitskosten kunnen in sommige gevallen hoger uitvallen dan gas, afhankelijk van de prijs en de hoeveelheid elektriciteit die nodig is. Volgens de bronnen verbruikt een hybride warmtepomp ongeveer 2 tot 2,5 kWh elektriciteit per kuub besparing van gas. Dit betekent dat huiseigenaren rekening moeten houden met de elektriciteitsprijzen en eventueel zonnepanelen kunnen overwegen om deze kosten te verlagen.

3. Technische beperkingen

Hoewel een hybride warmtepomp in veel situaties toepasbaar is, zijn er beperkingen. Bijvoorbeeld, een hybride warmtepomp kan in sommige gevallen niet zowel verwarmen als koelen, afhankelijk van het type systeem. Daarnaast zijn er situaties waarin de CV-ketel technisch niet geschikt is om samen te werken met een warmtepomp. In dergelijke gevallen kan een volledig elektrisch systeem een betere oplossing zijn.

4. Beperkte warmwaterproductie

De CV-ketel blijft verantwoordelijk voor het opwarmen van het tapwater, wat betekent dat de warmtepomp niet alle verwarmingsvraag kan opvangen. Voor huiseigenaren die in hun woning een warmtepompboiler willen installeren is een aparte installatie nodig. Een warmtepompboiler kan wel extra energie besparen, maar kost extra geld en ruimte.

Kosten en terugverdientijd

De kosten van een hybride warmtepomp zijn afhankelijk van het vermogen van het systeem, de grootte van de woning, en de benodigde installatie. Een hybride warmtepomp voor een tussenwoning kan bijvoorbeeld ongeveer €5.000 incl. btw kosten, mits er subsidies zijn zoals de €2.400 subsidie voor duurzame verwarming. Voor een vierpersoons huishouden is de investering in een warmtepompboiler ongeveer €4.200, wat leidt tot een terugverdientijd van ongeveer 8 jaar.

De terugverdientijd van een hybride warmtepomp ligt in Nederland gemiddeld op 6 jaar, afhankelijk van het gasverbruik en de elektriciteitsprijzen. Voor huizen met lager gasverbruik (< 1.000 m³/jaar) kan de terugverdientijd echter langer zijn, soms zelfs langer dan 10 jaar. In dergelijke gevallen is het verstandig om eerst te isoleren of andere maatregelen te nemen om het energieverbruik te verlagen, waardoor de warmtepomp minder krachtig hoeft te zijn en de terugverdientijd verkort.

Wanneer is een hybride warmtepomp geschikt?

Een hybride warmtepomp is geschikt in verschillende situaties, afhankelijk van de isolatie van de woning, de grootte van het huishouden, en de energievoorziening.

1. Woningen met matige isolatie

Een hybride warmtepomp is ideaal voor woningen met matig geïsoleerde muren, daken en ramen. In dergelijke situaties is het niet altijd mogelijk om direct over te stappen naar een volledig elektrische warmtepomp, omdat die minder efficiënt werkt bij slechte isolatie. Een hybride warmtepomp biedt dan een betere oplossing, omdat het de CV-ketel nog kan gebruiken voor extra warmte bij koude weersomstandigheden.

2. Vierpersoons huishoudens

Voor huishoudens met vier personen is een hybride warmtepomp een aantrekkelijke optie. In dit geval is een warmtepompboiler met een inhoud van 270 liter aanbevolen. Deze boiler zorgt voor voldoende warm water voor de hele woning. De investering in een warmtepompboiler is ongeveer €4.200, wat leidt tot een terugverdientijd van ongeveer 8 jaar.

3. Woningen met zonnepanelen

Een hybride warmtepomp is extra duurzaam als het opgenomen wordt in combinatie met zonnepanelen. De elektriciteit die door de zonnepanelen wordt opgewekt, kan worden gebruikt om de warmtepomp aan te drijven. Dit zorgt voor extra energiebesparing en vermindering van de CO2-uitstoot.

4. Vier- of meerkamerwoningen

In vier- of meerkamerwoningen kan een hybride warmtepomp efficiënt werken, zolang de woning niet te slecht is geïsoleerd. Het systeem zorgt voor voldoende warmte op de meeste dagen, terwijl de CV-ketel bijdraagt op koude dagen. In dergelijke woningen kan de warmtepomp ook worden gekoppeld aan een warmtewisselaar, waardoor het gasverbruik voor douchen verder kan worden verlaagd.

5. Voor de overgang naar een volledig elektrisch systeem

Een hybride warmtepomp is een geschikte overgangsoplossing voor huiseigenaren die op lange termijn volledig elektrisch willen worden. Het systeem biedt een betere energie-efficiëntie en minder gasverbruik, terwijl het de mogelijkheid biedt om op termijn volledig over te stappen naar een elektrische warmtepomp.

Wanneer is een hybride warmtepomp niet geschikt?

Hoewel een hybride warmtepomp in veel situaties een goede oplossing is, is het niet altijd de juiste keuze.

1. Voor woningen met goede isolatie

In woningen met goede isolatie is een volledig elektrische warmtepomp vaak een betere keuze. In dergelijke situaties is het niet nodig om een CV-ketel te gebruiken, omdat de warmtepomp in staat is om het hele jaar de woning te verwarmen zonder hulp van een ketel. Dit zorgt voor een volledige overgang naar elektrische verwarming en een grotere energiebesparing.

2. Voor woningen met hoge elektriciteitsprijzen

In situaties waar de elektriciteitsprijzen erg hoog zijn, kan het financieel gezien gunstiger zijn om bijvoorbeeld een HR-ketel te behouden of een andere duurzame oplossing te overwegen. Een hybride warmtepomp is namelijk afhankelijk van elektriciteit, wat betekent dat de elektriciteitskosten een belangrijke rol spelen in de totale kosten van het systeem.

3. Voor huizen met technische beperkingen

In sommige gevallen is het technisch niet mogelijk om een hybride warmtepomp te installeren. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de CV-ketel niet geschikt is om samen te werken met een warmtepomp, of als er beperkingen zijn in het leidingnetwerk of de warmteafgifte. In dergelijke gevallen is het verstandiger om een andere oplossing te overwegen, zoals een volledig elektrische warmtepomp of een andere duurzame verwarmingsoplossing.

Hybride warmtepomp en wetgeving

De wetgeving rondom hybride warmtepompen is in Nederland momenteel in ontwikkeling. Vanaf 2026 geldt een nieuwe regel die bepaalt dat bij de vervanging van een traditionele CV-ketel standaard een (hybride) warmtepomp moet worden geïnstalleerd. Deze regel geldt voor alle particuliere woningen, huurwoningen en zakelijke panden. Dit betekent dat huiseigenaren, woningcorporaties en bedrijven verantwoordelijk zijn voor het voldoen aan deze nieuwe norm.

Er zijn uitzonderingen op deze regel, bijvoorbeeld wanneer een warmtepomp technisch niet mogelijk is. In dergelijke gevallen is het mogelijk om een alternatieve oplossing te overwegen. Voor huiseigenaren is het belangrijk om te weten of ze onder deze regel vallen en welke keuzes beschikbaar zijn.

Subsidies en financiële ondersteuning

In de huidige situatie zijn er subsidies beschikbaar voor huiseigenaren die overwegen om een hybride warmtepomp te installeren. De subsidie bedraagt bijvoorbeeld €2.400 voor een hybride warmtepomp, wat kan leiden tot een aanzienlijke kostenverlaging. Daarnaast zijn er subsidies voor isolatieverbeteringen, zonnepanelen en andere duurzame maatregelen die samen met een warmtepomp kunnen worden ingezet om het energieverbruik verder te verlagen.

Het is verstandig om te informeren over de beschikbare subsidies en financiële ondersteuning, omdat deze de investering in een hybride warmtepomp aanzienlijk kunnen verlagen. Daarnaast is het ook belangrijk om rekening te houden met de terugverdientijd en de energiebesparing, zodat de investering op lange termijn rendabel is.

Conclusie

Een hybride warmtepomp is een slimme tussenoplossing voor duurzame verwarming in Nederland. Het systeem combineert de voordelen van een warmtepomp met de betrouwbaarheid van een CV-ketel, waardoor het mogelijk is om aanzienlijk gasverbruik te besparen zonder direct volledig van het gas af te gaan. Het is een geschikte oplossing voor woningen met matige isolatie, vierpersoons huishoudens, en huiseigenaren die op lange termijn volledig elektrisch willen worden.

De voordelen van een hybride warmtepomp zijn aanzienlijk, zoals een aanzienlijke besparing op gasverbruik, minder afhankelijkheid van aardgas, en de mogelijkheid om zonnepanelen te installeren. Echter, het heeft ook nadelen, zoals het feit dat het geen volledige overgang naar elektrische verwarming betekent, en het feit dat de elektriciteitskosten een rol kunnen spelen in de totale kosten.

De kosten van een hybride warmtepomp zijn afhankelijk van de grootte van de woning en het vermogen van het systeem. In veel gevallen is het mogelijk om subsidies te krijgen, wat de investering aanzienlijk kan verlagen. De terugverdientijd van het systeem ligt in Nederland gemiddeld op 6 jaar, afhankelijk van het gasverbruik en de elektriciteitsprijzen.

In de toekomst wordt de hybride warmtepomp waarschijnlijk nog belangrijker, gezien de nieuwe wetgeving die vanaf 2026 geldt. Deze wetgeving maakt het verplicht om bij de vervanging van een CV-ketel standaard een warmtepomp te installeren. Voor huiseigenaren is het belangrijk om te weten of ze onder deze regel vallen en welke keuzes beschikbaar zijn.

Over het algemeen is een hybride warmtepomp een duurzame en kosteneffectieve oplossing voor huiseigenaren die op zoek zijn naar een praktische en duurzame verwarmingsoplossing. Het is een geschikte keuze voor woningen met matige isolatie en voor situaties waarin een directe overgang naar een volledig elektrisch systeem niet haalbaar is.

Bronnen

1. Peeters Duurzaam
2. Milieu Centraal
3. Energieloket Trivierenland
4. Elite Klimaat