Warmtepompen: Werking, geluid en energiegebruik – wat u als huis eigenaar moet weten

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De overstap naar een warmtepomp is tegenwoordig niet alleen een duurzame keuze, maar ook een noodzakelijke stap in de richting van een aardgasvrije toekomst. In Nederland is het energieakkoord van 2013 duidelijk: alle woningen moeten tegen 2050 van het aardgas af. Warmtepompen vormen hierin een centrale rol, aangezien ze in staat zijn om duurzame warmte te genereren, met of zonder hulp van aardgas in het geval van hybride systemen. In dit artikel bespreken we de werking van warmtepompen, het geluid dat ze produceren, en hoe het energiegebruik kan worden beheerst, inclusief technische details, praktische toepassingen en keuzes voor huiseigenaren.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een elektrisch apparaat dat warmte uit de omgeving (lucht, grond of water) opwekt en gebruikt om een woning te verwarmen of te koelen. Er zijn verschillende typen warmtepompen, zoals lucht-water-, bodem-water- en lucht-lucht warmtepompen. Het principe is vergelijkbaar met dat van een koelkast: warmte wordt verplaatst van een koele naar een warme ruimte.

Volgens de bronnen is een all-electric warmtepomp in de winter volledig elektrisch en maakt geen gebruik van aardgas. In de zomer kan het systeem ook koelen, waarbij het warmte uit de woning naar buiten pompt. Dit maakt het een flexibel systeem dat zowel verwarming als koeling biedt.

Hybride versus all-electric

Hybride warmtepompen zijn gecombineerd met een CV-ketel, zodat er in extreme koudte extra verwarming is beschikbaar. Ze besparen ongeveer 70% aan gasverbruik, maar maken geen gebruik van aardgas voor de eigenlijke verwarming. Het CV-ketel blijft echter in gebruik voor het maken van tapwater en bij extreme kou. All-electric warmtepompen daarentegen zijn volledig gasvrij en vereisen dus geen CV-ketel.

Geluid van warmtepompen: wat moet u weten?

Geluidsniveaus

Het geluid van een warmtepomp is een belangrijk overwegend aspect, zowel voor de huiseigenaar als voor de buren. Warmtepompen die op lucht als bron werken, zoals lucht-water of lucht-lucht warmtepompen, hebben meestal een buitenunit. Deze buitenunit bevat een compressor en ventilator, die geluid produceren.

Het geluidsniveau van deze buitenunit varieert tussen 35 en 60 decibel (dBA), wat vergelijkbaar is met een standaard koelkast (30 tot 60 dBA). Wetgeverlijke regels leggen beperkingen op: overdag mag het geluid niet meer zijn dan 45 decibel op de erfgrens, en ’s nachts maximaal 40 decibel. Deze regels zijn vanaf 1 april 2021 van kracht.

Geluidsoverlast en oplossingen

Ondanks deze beperkingen kunnen warmtepompen toch geluidsoverlast veroorzaken, vooral bij verkeerde installatie. Geluidsoverlast kan worden voorkomen door de buitenunit op een slimme plek te plaatsen, bijvoorbeeld ver van geopende ramen of terrassen. Ook kan een kast om de buitenunit heen helpen om het geluid te beperken.

Onderzoek heeft uitgewezen dat ongeveer 72% van de eigenaars van een warmtepomp nooit last heeft van geluidsoverlast. De rest kan dit verhelpen met de juiste installatie en afstandshouding. Daarnaast is het mogelijk om een tijdklok in te stellen zodat de warmtepomp overdag of ’s nachts draait, afhankelijk van de belastbaarheid van het elektriciteitsnet en de voorkeur van de gebruiker.

Energiegebruik en optimalisatie

Energieverbruik van warmtepompen

Warmtepompen gebruiken elektriciteit om te werken. Dit betekent dat het elektriciteitsverbruik toeneemt, maar tegelijkertijd een vermindering van het aardgasverbruik. Voor een hybride warmtepomp wordt gemiddeld 2 tot 2,5 kWh elektriciteit gebruikt per kubieke meter gas dat wordt bespaard.

Het energiegebruik hangt af van het type warmtepomp, de isolatie van de woning, de temperatuur buiten en het aantal personen in het huis. Voor een all-electric warmtepomp is het elektriciteitsverbruik iets hoger, aangezien deze volledig op elektriciteit werkt.

Tip: gebruik van een tijdklok voor warm water

Een tijdklok kan het energiegebruik verder optimaliseren. Bijvoorbeeld: het voorraadvat met warm water kan overdag tussen 10 en 16 uur of ’s nachts tussen 21 en 7 uur worden opgewarmd. Dit wordt het water in het voorraadvat opgewarmd als het aandeel van groene stroom groter is, waardoor het elektriciteitsnet minder belast wordt.

Grootte van het voorraadvat

De grootte van het voorraadvat hangt af van het aantal personen en het warmwatergebruik. Een vuistregel is:

2 personen: 80 liter
4 personen: 150 liter
6 personen: 220 liter

Als er sprake is van een douche met warmtewisseling (douche-WTW), kan het voorraadvat kleiner zijn.

Voordelen en nadelen van warmtepompen

Voordelen

Duurzaamheid: Warmtepompen draaien op elektriciteit en kunnen, bij gebruik van groene stroom, een duurzame verwarmingsoplossing bieden.
Flexibiliteit: Ze kunnen zowel verwarmen als koelen.
Subsidies: Het aangap van een warmtepomp wordt sterk gesubsidieerd, met in 2024 subsidies tot €3.800.
Klimaatvriendelijk: Warmtepompen kunnen helpen bij de overgang naar een aardgasvrije toekomst.
Lage onderhoudskosten: In vergelijking met een CV-ketel zijn de onderhoudskosten lager.

Nadelen

Hoge aanschafkosten: De aanschaf van een warmtepomp is duurder dan een CV-ketel.
Hogere elektriciteitsrekening: Hoewel het gasverbruik omlaag gaat, stijgt het elektriciteitsverbruik.
Ruimtebehoefte: Een warmtepomp met boiler neemt meer ruimte in dan een CV-ketel.
Geen directe bron: Voor warm water is een boiler nodig in alle gevallen.
Energiezuinigheid afhankelijk van installatie: De woning moet goed geïsoleerd zijn voor een optimale werking.

Warmtepompen en koeling in de zomer

Koelingsfunctie

Bij warme dagen kunnen sommige warmtepompmodellen ook koelen. Dit is mogelijk bij lucht-water of lucht-lucht warmtepompen, waarbij de warmte uit de woning wordt afgevoerd naar buiten. De koelingsfunctie maakt een warmtepomp tot een all-in-one systeem dat zowel verwarming als koeling biedt.

Bodemwarmtepompen voor energiezuinig koelen

Bodemwarmtepompen kunnen in de zomer energiezuinig koelen, omdat de bodem op tientallen meters diepte een constante temperatuur heeft. Hierdoor is het systeem efficiënter dan warmtepompen die lucht als bron gebruiken. Dit maakt het mogelijk om in de zomer energiezuinig te koelen, wat leidt tot een zuiniger werking in de winter.

Installatie en keuzes voor huiseigenaren

Type warmtepomp kiezen

Voor huiseigenaren is het belangrijk om het juiste type warmtepomp te kiezen op basis van de situatie van de woning. Een lucht-water warmtepomp is doorgaans geschikt voor woningen met radiatoren of vloerverwarming. Een bodemwarmtepomp is geschikt voor woningen met een tuin en een diepe grondlaag. Lucht-lucht warmtepompen zijn goed voor woningen zonder vloerverwarming.

Vloerverwarming versus radiatoren

Warmtepompen werken goed met vloerverwarming, maar het is niet noodzakelijk om vloerverwarming te hebben. In veel gevallen is het voldoende om een paar convectoren (gemiddeld 2 in de woonkamer, 1 in de keuken) aan te passen in plaats van alle radiatoren te vervangen. Dit maakt de installatie sneller en eenvoudiger.

Isolatie en efficiëntie

Een goede isolatie van de woning is essentieel voor de efficiëntie van een warmtepomp. Bij een goed geïsoleerde woning hoeft de CV-ketel (bij hybride modellen) nauwelijks bij te springen. Dit zorgt voor een lagere elektriciteitsrekening en minder gasverbruik.

Conclusie

Warmtepompen zijn een duurzame en flexibele oplossing voor verwarming en koeling in woningen. Ze kunnen worden gebruikt als all-electric systemen of in combinatie met een CV-ketel (hybride). Het geluid dat ze produceren is beperkt, maar het is belangrijk om rekening te houden met de installatieplek en eventueel een kast om de buitenunit heen te plaatsen. Het energiegebruik kan worden beheerst door het gebruik van een tijdklok en het kiezen van de juiste grootte van het voorraadvat. Voor huiseigenaren is het belangrijk om de juiste warmtepomp te kiezen op basis van de situatie van de woning en de isolatie. Met subsidies en een toekomstgerichte aanpak is de overstap naar een warmtepomp een verstandige en duurzame keuze.

Bronnen

alone
day