Optimalisatie van de dag- en nachttemperatuur bij warmtepompen: een technisch en comfortgericht overzicht

Inleiding

De keuze voor een warmtepomp als verwarmingsbron brengt een reeks voordelen met zich mee, waaronder energiebesparing, milieuvriendelijkheid en comfort. Toch hangt het effectief gebruik van een warmtepomp sterk af van de correcte instelling van de dag- en nachttemperaturen. In dit artikel wordt ingegaan op de aanbevolen temperatuurinstellingen bij het gebruik van een warmtepomp, met een specifieke focus op zowel vloerverwarming als radiatoren. Daarnaast worden technische aspecten van warmtepompen verder toegelicht, met aandacht voor het verschil tussen lage- en hoge-temperatuurwarmtepompen, en het invloed van de bron op het rendement en energieverbruik.

De informatie in dit artikel is gebaseerd op betrouwbare bronnen, waaronder technische documentatie van warmtepompleveranciers en adviezen van experts op het gebied van verwarmingssystemen en energiebeheer.

Het belang van dag- en nachttemperatuurinstellingen bij warmtepompen

Een warmtepomp functioneert meest efficiënt wanneer het verwarmingssysteem is afgestemd op lage aanvoertemperaturen. Dit is vooral van toepassing bij vloerverwarming, waarbij een lage aanvoertemperatuur een betere warmteverdeling en hogere comfortniveau garandeert. De instelling van de thermostaat – zowel overdag als ’s nachts – speelt hierin een cruciale rol. De meeste warmtepompen zijn namelijk in staat om de binnenkamer te verwarmen tot een ingestelde temperatuur, maar het energieverbruik varieert sterk afhankelijk van de gewenste temperatuur en de buitentemperatuur.

Bij het instellen van de thermostaat is het belangrijk om rekening te houden met de thermische traagheid van het verwarmingssysteem. Vloerverwarming heeft bijvoorbeeld een langere reactietijd dan radiatoren, wat betekent dat temperatuurveranderingen geleidelijk plaatsvinden. Dit heeft invloed op de optimale instellingen voor dag- en nachtverlaging, en op de timing van de verwarmingscycli.

Aanbevolen temperatuurinstellingen bij vloerverwarming

Dagtemperatuur bij afwezigheid: 18 °C

Bij vloerverwarming is het aan te raden om de temperatuur overdag constant te houden. Een ingestelde temperatuur van 18 °C is voldoende om energie te besparen zonder in te boeten aan comfort. Deze temperatuur is ook geschikt voor situaties waarin de woning leeg is. De thermische traagheid van vloerverwarming zorgt ervoor dat het binnenklimaat langzaam verandert, waardoor het mogelijk is om de temperatuur niet langer dan 2 graden Celcius te verlagen, om eventuele ongemak te voorkomen.

Ochtendtemperatuur: 20 °C

Om comfort te garanderen bij het opstaan, is een ochtendtemperatuur van 20 °C aan te raden. Het is verstandig om de thermostaat 2 uur voor het opstaan in te stellen op deze temperatuur, zodat de warmtepomp op tijd kan beginnen met verwarmen. Aangezien vloerverwarming warmer aanvoelt dan radiatoren, is een temperatuur van 20 °C voldoende om een aangenaam binnenklimaat te creëren.

Avondtemperatuur: 20 °C

Bij thuiskomst is het aan te raden om de thermostaat te verhogen naar 20 °C. Het is verstandig om de verwarming 30 minuten voor thuiskomst aan te zetten, zodat de woning op temperatuur is voor het moment dat men thuiskomt. Aangezien de vloer goed geïsoleerd is, blijft de warmte behouden, en kan men de verwarming uitschakelen 30 minuten voor vertrek of slapengaan.

Nachttemperatuur: 18 °C

Bij vloerverwarming is het aan te raden om de nachttemperatuur op 18 °C in te stellen. Omdat vloerverwarming traag werkt, is het belangrijk om temperatuurschommelingen beperkt te houden. Een verlaging van 2 graden Celcius is in dit geval aanvaardbaar, zonder dat het comfort zichtbaar wordt aangetast. Dit zorgt bovendien voor energiebesparing, terwijl het binnenklimaat stabiel blijft.

Temperatuur tijdens vakantie: 12 °C

Bij langdurige afwezigheid, zoals tijdens vakantie, is een temperatuur van 12 °C aan te raden. Deze temperatuur voorkomt condensvorming in de woning en zorgt voor energiebesparing. Het nadeel is dat het enige tijd kan duren voordat de woning opnieuw op temperatuur is bij thuiskomst. Toch is dit een efficiënte en veilige instelling.

Aanbevolen temperatuurinstellingen bij radiatoren

Nachttemperatuur: 16 °C

Bij radiatoren is een nachttemperatuur van 16 °C aan te raden. Deze temperatuur zorgt voor energiebesparing, terwijl het binnenklimaat nog steeds comfortabel blijft. In goed geïsoleerde nieuwbouwwoningen is deze temperatuur meestal voldoende, omdat de woning zich langzaam afkoelt. Hierdoor is het meestal niet nodig dat de warmtepomp of cv-ketel ’s nachts aanslaat.

Ochtendtemperatuur: 21 °C

Om comfort te garanderen bij het opstaan, is een ochtendtemperatuur van 21 °C aan te raden. Het is verstandig om de thermostaat 30 minuten voor het opstaan in te stellen op deze temperatuur, zodat de woning aangenaam warm is bij het ontbijt. Ongeveer 15 minuten voordat men vertrekt, kan de temperatuur worden verlaagd naar de afwezigheidstemperatuur.

Dagtemperatuur bij afwezigheid: 16 °C

Bij afwezigheid overdag is een temperatuur van 16 °C aan te raden. Deze instelling zorgt voor energiebesparing, terwijl het binnenklimaat nog steeds comfortabel blijft. Bij werken vanuit huis is een temperatuur van 19 à 20 °C ideaal. Deze verlaging zorgt bovendien voor een aanzienlijke besparing op de stookkosten.

Avondtemperatuur: 21 °C

Bij thuiskomst is het aan te raden om de thermostaat in te stellen op 21 °C. Het is verstandig om de verwarming 30 minuten voor thuiskomst aan te zetten, zodat de woning op temperatuur is voor het moment dat men thuiskomt. Deze temperatuur is comfortabel en zorgt voor een aangenaam binnenklimaat.

Temperatuur tijdens vakantie: 12 °C

Bij langdurige afwezigheid is een temperatuur van 12 °C aan te raden. Deze instelling zorgt voor energiebesparing en voorkomt condensvorming in de woning. Het nadeel is dat het enige tijd kan duren voordat de woning opnieuw op temperatuur is bij thuiskomst. Toch is dit een efficiënte en veilige instelling.

Technische werking van warmtepompen

Werking van lage-temperatuurwarmtepompen (tot 55°C)

Een warmtepomp onttrekt warmte van een bron en geeft deze warmte af aan de binnenlucht. Dit proces werkt middels een cyclus die bestaat uit meerdere stappen:

1. Een vorstvrije vloeistof stroomt door een buizensysteem dat blootgesteld wordt aan lucht, water of zon. De vloeistof in de buizen is kouder dan de omgevingstemperatuur, waardoor de vloeistof opwarmt (zelfs bij lage temperaturen).
2. De gewonnen warmte wordt door een warmtewisselaar of verdamper opgenomen. In de verdamper zit een koelvloeistof met een kookpunt lager dan 0°C. Deze koelvloeistof absorbeert de warmte, gaat koken en vormt veel damp.
3. Met behulp van een compressor wordt de druk van de damp verhoogd, waardoor de temperatuur en de warmte snel stijgen naar ongeveer 55°C.
4. De hete damp geeft zijn warmte af aan de condensor en condenseert. De warme condensor geeft zijn warmte af aan het verwarmingssysteem, zoals een cv-systeem. De druk op de condensatie van het gebruikte koelvloeistof wordt door middel van een expansieventiel verlaagd. Hierdoor zakt de temperatuur van het koelvloeistof snel en kan de cyclus herhaald worden.

Werking van hoge-temperatuurwarmtepompen (tot 70°C)

Bij hoge-temperatuurwarmtepompen is het systeem in staat om temperaturen tot 70°C te bereiken. Dit wordt meestal bereikt via een tweestapsproces:

1. In de eerste trap (of cyclus) gebruikt men een koudemiddel dat de bron van bijvoorbeeld 5°C naar 35°C brengt.
2. In de tweede trap verhoogt men de temperatuur, met behulp van een 2e compressor en een ander type koudemiddel, van 35°C naar 70°C.

Dit proces is haalbaar met een COP van 2,7, wat aangeeft dat het systeem relatief efficiënt is. Toch is het rendement lager dan bij lage-temperatuurwarmtepompen.

Invloed van de bron op het rendement

De efficiëntie van een warmtepomp hangt sterk af van de bronwaaruit de warmte wordt onttrokken. Hieronder worden enkele belangrijke bronnen besproken:

• Lucht-water warmtepomp: Deze warmtepomp onttrekt warmte uit de buitenlucht. Het nadeel is dat de temperatuur van de buitenlucht in de winter laag is, wat leidt tot een hoger energieverbruik.
• Water-water warmtepomp: Deze warmtepomp onttrekt warmte uit water in de grond of een waterreservoir. Het voordeel is dat de bron meestal een hogere temperatuur heeft dan lucht, wat resulteert in een hoger rendement.
• Zon-water warmtepomp: Deze warmtepomp maakt gebruik van de warmte van zonlicht. Het nadeel is dat de beschikbaarheid van zonlicht afhankelijk is van het tijdstip van het jaar.

De keuze van de bron heeft invloed op het energieverbruik en de efficiëntie van de warmtepomp. Bij lage-temperatuurwarmtepompen is het aan te raden om een bron met een hogere temperatuur te kiezen, zoals water of zon, om het rendement te optimaliseren.

Aanbevolen vloerafwerking bij vloerverwarming

Bij vloerverwarming is het belangrijk om de juiste vloerafwerking te kiezen. Sommige materialen, zoals hout of linoleum, kunnen de warmteverdeling beïnvloeden. Het is aan te raden om contact op te nemen met de vloerleverancier om advies te krijgen over de meest geschikte afwerking. Dit zorgt voor een optimaal comfortniveau en een efficiënt verwarmingssysteem.

Conclusie

De instelling van de thermostaat bij warmtepompen speelt een cruciale rol in het optimaliseren van energieverbruik en comfort. Aanbevolen temperatuurinstellingen variëren afhankelijk van het verwarmingssysteem – vloerverwarming of radiatoren – en de situatie – dag- of nachttemperatuur. Bij vloerverwarming is het aan te raden om temperatuurschommelingen beperkt te houden, terwijl bij radiatoren een iets groter temperatuurverschil aanvaardbaar is.

Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de technische werking van de warmtepomp. De keuze van een lage-temperatuurwarmtepomp is in de meeste gevallen het efficiëntst, vooral wanneer het verwarmingssysteem is afgestemd op lage aanvoertemperaturen. De bronwaaruit de warmte wordt onttrokken heeft eveneens invloed op het rendement en het energieverbruik.

Met de juiste instellingen en technische voorbereiding kan een warmtepomp een duurzame, comfortabele en energiezuinige oplossing bieden voor het verwarmen van een woning.

Bronnen

1. Warmtepomp – Technische Info
2. Thermostaat instellen
3. Warmtepomp – Algemeen
4. Warmtepomp