Warmtepomp in plaats van gas: een duurzame keuze voor de toekomst

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

De overgang van een gasgestookte cv-ketel naar een warmtepomp is een steeds populaire keuze bij huiseigenaren die hun woning willen verduurzamen. In de huidige context van stijgende energiekosten en groeiende klimaatdoelstellingen is het gebruik van een warmtepomp een betere oplossing voor zowel het milieu als de energierekening. Deze artikel behandelt de voordelen, werking, kosten, en haalbaarheid van het installeren van een warmtepomp in plaats van een gasinstallatie.

Wat is een warmtepomp en hoe werkt het?

Een warmtepomp is een technologie die warmte uit de omgeving – zoals de buitenlucht, bodem of grondwater – haalt en deze omzet in bruikbare warmte voor verwarming en warm water in huizen. In tegenstelling tot een traditionele cv-ketel die fossiele brandstoffen gebruikt, maakt een warmtepomp gebruik van elektriciteit om warmte op te wekken. De kern van de warmtepomp is het principe van thermodynamica: warmte kan worden overgedragen van een koele naar een warme omgeving met behulp van een koudemiddel en compressie.

Een warmtepomp kan ongeveer 3 tot 5 keer zoveel warmte genereren als de hoeveelheid elektriciteit die het verbruikt. Dit rendement wordt vaak uitgedrukt in de SCOP-waarde (Seasonal Coefficient of Performance). Hoe hoger deze waarde, hoe efficiënter de warmtepomp werkt. Voor een warmtepomp is een SCOP-waarde van minimaal 2,8 aangeraden om rendabeler te zijn dan een gasketel.

Voordelen van een warmtepomp in plaats van gas

1. Milieuvriendelijk

Een warmtepomp is een duurzame keuze omdat het geen fossiele brandstoffen gebruikt. De CO₂-uitstoot is aanzienlijk lager vergeleken met een traditionele gasgestookte cv-ketel. Onderzoek geeft aan dat de CO₂-uitstoot met 30% tot 65% kan dalen, afhankelijk van de isolatie van de woning en de elektriciteitsbron. Bovendien is de warmtepomp in staat om energie op te slaan in een warmtebuffer, waardoor het efficiënter werkt bij variabel verbruik.

2. Lagere energiekosten op de lange termijn

Hoewel een warmtepomp meer elektriciteit verbruikt dan een gasketel, is het rendement veel hoger. Dit betekent dat een warmtepomp minder primaire energie nodig heeft om dezelfde hoeveelheid warmte op te wekken. In goed geïsoleerde huizen kan een warmtepomp op de lange termijn goedkoper zijn dan gasverwarming, vooral als de woning is uitgerust met zonnepanelen.

3. Geen afhankelijkheid van fossiele brandstoffen

Gas is een eindige bron die onderhevig is aan marktprijzen en geopolitieke spanningen. Door over te stappen op een warmtepomp ben je volledig afhankelijk van elektriciteit, die op termijn steeds meer duurzaam wordt opgewekt. Dit zorgt voor meer energieonafhankelijkheid en een lagere risicoprofiel.

4. Dubbele functie: verwarmen en koelen

Veel warmtepompen kunnen zowel verwarmen als koelen, waardoor ze het hele jaar door bruikbaar zijn. Dit is een voordeel ten opzichte van een traditionele cv-ketel die alleen verwarmt en een aparte airco nodig heeft voor koeling in de zomer.

5. Toekomstbestendig

In Nederland zijn er ambities om in 2026 de norm voor verwarmingssystemen te veranderen. Minister Rob Jetten heeft aangekondigd dat de hybride warmtepomp vanaf 2026 de standaard wordt voor woningen die niet op een warmtenet zijn aangesloten. Dit maakt duidelijk dat investeren in een warmtepomp een toekomstbestendige keuze is.

Soorten warmtepompen

Er zijn verschillende soorten warmtepompen beschikbaar, afhankelijk van de situatie van de woning en de voorkeuren van de huiseigenaar.

1. All-electric warmtepomp

Een all-electric warmtepomp vervangt volledig de cv-ketel. Het zorgt voor zowel verwarming als warm water met uitsluitend elektriciteit. Dit type is ideaal voor goed geïsoleerde woningen.

2. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp combineert een warmtepomp met een cv-ketel. De warmtepomp zorgt voor de basisverwarming, en de cv-ketel bijspringt bij extreme kou of hoge vraag naar warm water. Dit maakt de hybride warmtepomp geschikt voor woningen met een relatief nieuwe cv-ketel. Op korte termijn levert dit een gasbesparing op, en op lange termijn kan het systeem worden afgesteld op duurzaam gas of volledige elektrische verwarming.

3. Lucht-lucht warmtepomp

Een lucht-lucht warmtepomp verwarmt of koelt lucht rechtstreeks, zonder via water. Deze warmtepomp heeft een hoge SCOP-waarde en is dus altijd rendabeler dan een gasketel. Het is vooral geschikt voor woningen met luchtradiatoren of gevelverwarming.

4. Lucht-water warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en zet die om in warm water, dat vervolgens wordt gebruikt voor verwarming via vloerverwarming of radiatoren. De SCOP-waarde van deze warmtepomp hangt af van de watertemperatuur. Hoe lager de watertemperatuur, hoe hoger de efficiëntie.

Kostenevaluatie: warmtepomp versus gasketel

1. Aankoop- en installatiekosten

De aankoop- en installatiekosten van een warmtepomp zijn aanzienlijk hoger dan die van een gasketel. Een all-electric warmtepomp kost gemiddeld tussen de €10.000 en €15.000, afhankelijk van de grootte van de woning en de gekozen technologie. Een hybride warmtepomp is iets goedkoper, met kosten tussen de €7.000 en €12.000.

2. Energiekosten

Hoewel een warmtepomp meer elektriciteit verbruikt dan een gasketel, zijn de energiekosten op de lange termijn lager. In een goed geïsoleerde woning kan een warmtepomp tot 60% minder aardgas gebruiken dan een gasketel. De maandelijkse stroomkosten voor een warmtepomp liggen gemiddeld tussen de €50 en €100 per maand, afhankelijk van het type woning en het verbruik.

3. Rendement

Het rendement van een warmtepomp wordt beïnvloed door de SCOP-waarde en de isolatie van de woning. In goed geïsoleerde huizen is de SCOP-waarde hoger, wat betekent dat de warmtepomp efficiënter werkt. Met huidige energieprijzen is een warmtepomp met een SCOP-waarde van 2,8 of hoger al rendabeler dan een gasketel.

Voorwaarden voor een warmtepomp

De installatie van een warmtepomp vereist bepaalde voorwaarden om rendabel en efficiënt te zijn.

1. Goede isolatie

Een warmtepomp werkt efficiënter in een goed geïsoleerde woning. Zonder voldoende isolatie moet de pomp intensief werken om de gewenste temperatuur te behouden, wat het rendement verlaagt en de kosten verhoogt.

2. Vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren

Voor het gebruik van een warmtepomp zijn vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren aan te raden. Deze systemen werken efficiënter bij de lagere temperatuur van de warmte die een warmtepomp levert.

3. Aanwezigheid van een warmtebuffer

Een warmtebuffer kan overtollige warmte opslaan en gebruiken wanneer de vraag hoger is. Dit zorgt voor een gelijkmatige warmteverdeling en verhoogt de efficiëntie van de warmtepomp.

4. Toegang tot duurzame elektriciteit

De duurzaamheid van een warmtepomp is afhankelijk van de bron van de elektriciteit. Door zonnepanelen te installeren, kan een woning haar eigen stroom opwekken en afhankelijk worden van duurzame energie.

Overwegingen bij de keuze

1. Is een all-electric warmtepomp of hybride warmtepomp beter?

De keuze tussen een all-electric en een hybride warmtepomp hangt af van de situatie van de woning en de voorkeuren van de huiseigenaar. Een all-electric warmtepomp is de duurzamere keuze voor wie volledig van het gas af wil. Een hybride warmtepomp is een tussenoplossing voor wie een relatief nieuwe cv-ketel heeft en wil profiteren van de voordelen van een warmtepomp op korte termijn.

2. Hoeveel zonnepanelen zijn nodig?

Het aantal zonnepanelen dat nodig is om een warmtepomp volledig te voorzien van stroom, varieert afhankelijk van het jaarlijkse stroomverbruik en het rendement van de zonnepanelen. Gemiddeld worden 10 tot 15 zonnepanelen aangeraden voor een all-electric warmtepomp.

Conclusie

De overgang van een gasgestookte cv-ketel naar een warmtepomp is een logische keuze voor wie zijn woning wil verduurzamen en minder afhankelijk wil zijn van fossiele brandstoffen. Een warmtepomp is niet alleen beter voor het milieu, maar ook voor de energierekening, vooral op de lange termijn. De keuze tussen een all-electric en hybride warmtepomp hangt af van de situatie van de woning en de voorkeuren van de huiseigenaar. In combinatie met zonnepanelen en een goede isolatie is een warmtepomp een toekomstbestendige en rendabele investering.

Bronnen

gas
plate