Warmtepomp in een rijtjeshuis: Voordelen, nadelen en keuzes

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige context van klimaatverandering en stijgende energiekosten wordt de overgang naar duurzamere verwarmingssystemen steeds urgenter. Een warmtepomp is een populaire keuze voor duurzaam en energiezuinig verwarmen, en is bovendien vaak goed te combineren met bestaande systemen. Voor eigenaren van een rijtjeshuis is het echter belangrijk om te begrijpen of en hoe een warmtepomp geschikt is voor hun specifieke woningtype.

Rijtjeshuizen zijn vaak ouder, minder goed geïsoleerd en hebben een beperkte binnenruimte, wat bepaalde uitdagingen met zich meebrengt bij het installeren van een warmtepomp. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de mogelijkheden, voordelen en nadelen van het installeren van een warmtepomp in een rijtjeshuis. Daarnaast wordt besproken welke typen warmtepompen het meest geschikt zijn, hoe de isolatie en verwarmingssysteem van invloed zijn, en wat de financiële aspecten zijn, inclusief subsidies.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een technologie die warmte uit de omgeving — zoals de lucht, bodem of water — opneemt en deze gebruikt om een woning te verwarmen. In tegenstelling tot een traditionele cv-ketel die gas verbrandt om warmte op te wekken, gebruikt een warmtepomp elektriciteit om warmte te verplaatsen. Hierdoor is het een veel efficiëntere en duurzamere oplossing, met minder CO₂-uitstoot.

Een warmtepomp kan de cv-ketel volledig vervangen (volledig elektrisch systeem) of samenwerken met deze ketel (hybride systeem). In het geval van een hybride opstelling zorgt de warmtepomp voor de meeste verwarming, terwijl de cv-ketel ingebruikt wordt in perioden waarin de warmtepomp niet efficiënt genoeg is, bijvoorbeeld bij zeer lage buitentemperaturen.

Hoe werkt een warmtepomp?

De werking van een warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmtetransport. In de lucht, bodem of water zijn altijd warme deeltjes aanwezig. Een warmtepomp gebruikt een koudemiddel dat door een cyclus van verdamping en condensatie warmte opneemt en afgeeft. Dit koudemiddel circuleert door de warmtepomp, waar het eerst warmte opneemt uit de omgeving (bijvoorbeeld de buitenlucht) en deze daarna afgeeft om het water in het verwarmingscircuit op te warmen.

Er zijn verschillende types warmtepompen, afhankelijk van de bron van de warmte en de manier waarop deze wordt gebruikt. De meest voorkomende varianten zijn:

Lucht-water warmtepompen: halen warmte uit de buitenlucht en gebruiken deze om water te verwarmen voor radiatoren of vloerverwarming. Dit type is de meest toegankelijke en eenvoudige oplossing voor bestaande woningen.
Bodem-water warmtepompen: halen warmte uit de bodem via een buizensysteem. Deze zijn efficiënter dan lucht-water warmtepompen, maar vereisen meer werk bij de installatie.
Water-water warmtepompen: gebruiken grondwater of oppervlaktewater als warmtebron. Deze zijn zeer efficiënt, maar vereisen toegang tot geschikt water.
Lucht-lucht warmtepompen: verhitten lucht direct en blazen deze in de woning, vergelijkbaar met een airco in omgekeerde richting. Niet geschikt als hoofdverwarming, maar nuttig als bijverwarming.

Welke warmtepomp past bij een rijtjeshuis?

Rijtjeshuizen hebben vaak beperkte ruimte en zijn vaak minder goed geïsoleerd dan nieuwbouw. Dit heeft invloed op de keuze van een geschikte warmtepomp. Hieronder worden de belangrijkste overwegingen besproken.

1. Hybride of volledig elektrisch?

In bestaande woningen, zoals rijtjeshuizen, is een hybride warmtepomp vaak de beste keuze. Dit is een systeem dat de warmtepomp combineert met een bestaande cv-ketel. De warmtepomp zorgt voor de meeste verwarming, terwijl de cv-ketel ingebruikt wordt in perioden waarin de warmtepomp minder efficiënt werkt, bijvoorbeeld in de winter.

De voordelen van een hybride warmtepomp zijn:

Minder groots aanpassingen aan de woning: Er hoeven geen grote veranderingen gedaan te worden aan het bestaande verwarmingssysteem.
Lagere initiele investering: Een hybride warmtepomp is meestal goedkoper dan een volledig elektrisch systeem.
Mogelijkheid tot subsidie: In Nederland zijn er subsidies beschikbaar voor de installatie van warmtepompen, wat de aanschafkosten kan verlagen.

2. Lucht-water of bodem-water?

Voor rijtjeshuizen is een lucht-water warmtepomp meestal de meest praktische keuze. Dit type warmtepomp heeft geen grondwerk nodig, wat het geschikt maakt voor huizen met beperkte tuin of waar de grond niet geschikt is voor bodemwarmte.

Een bodem-water warmtepomp, ook wel aardwarmtepomp genoemd, is efficiënter, maar vereist het leggen van buizen in de grond of het maken van een put. Voor een rijtjeshuis kan dit lastiger zijn vanwege de beperkte ruimte en eventuele beperkingen door buurrechten of erfgeschriften.

3. Ventilatiewarmtepomp

Een specifieke vorm van een hybride warmtepomp is de ventilatiewarmtepomp, die gebruik maakt van de warmte uit de ventilatielucht. Deze warmtepomp is geschikt voor woningen met mechanische ventilatie, zoals veel rijtjeshuizen gebouwd tussen 1976 en 2000. Het principe is dat de warmte uit de afgezogen binnenlucht wordt opgevangen en gebruikt voor centrale verwarming en warm water.

De voordelen zijn:

Geen aparte buitenunit nodig
Minder ingrijpende installatie
Goed geschikt voor bestaande huizen met mechanische ventilatie

De prijs voor een ventilatiewarmtepomp met een cv-ketel ligt tussen €3.500 en €6.000, exclusief subsidies.

4. PVT-panelen

PVT-panelen (Photovoltaic Thermal) zijn zonnepanelen die niet alleen elektriciteit maar ook warmte opwekken. Deze panelen kunnen op het dak van een rijtjeshuis worden geplaatst en worden meestal gebruikt in combinatie met een warmtepomp. Hoewel ze efficiënter zijn dan losse zonnepanelen, is de installatiecomplexiteit hoger en de prijs aanzienlijk. Daarom is dit type vooral geschikt voor woningen met goede zonbelasting en een groter budget.

Is jouw rijtjeshuis klaar voor een warmtepomp?

Een warmtepomp werkt het beste in een woning die goed is geïsoleerd en waar een lage temperatuurverwarming aanwezig is. Voor rijtjeshuizen is het daarom belangrijk om eerst aan te schouwen of isolatie- en verwarmingsverbeteringen nodig zijn voordat een warmtepomp geïnstalleerd wordt.

Isolatie

Een warmtepomp werkt op lagere temperaturen dan een traditionele cv-ketel. Daarom is het essentieel dat de woning goed is geïsoleerd. Als de woning slecht geïsoleerd is, moet de warmtepomp harder werken, wat het rendement verlaagt en de energiekosten kan verhogen.

De belangrijkste isolatiepunten zijn:

Dakisolatie: Veel oude rijtjeshuizen hebben onvoldoende isolatie op het dak.
Vloerisolatie: Voor bovenwoningen is vloerisolatie belangrijk om warmteverlies te voorkomen.
Gevelisolatie: Buiten- of binnenisolatie van de muren kan de warmtebehuizing verbeteren.
Rameisoleratie: Dubbel of driedubbel glas vermindert warmteverlies via de ramen.

Verwarmingssysteem

Een warmtepomp werkt het efficiëntst in combinatie met een lage temperatuurverwarming, zoals vloerverwarming of speciale radiatoren die op lagere temperaturen werken. In vele rijtjeshuizen zijn de radiatoren ontworpen voor een traditionele cv-ketel, wat betekent dat ze grotere hoeveelheden warmte nodig hebben. In dergelijke gevallen kan het nodig zijn om de radiatoren te vervangen of aan te passen.

Daarnaast is een goed ingeregeld ventilatiesysteem belangrijk. Bij een hybride warmtepomp is het aan te raden om te investeren in een HRV-systeem (warmteherwinning) om warmte te behouden en het energieverbruik te beperken.

Voordelen van een warmtepomp in een rijtjeshuis

Hoewel het installeren van een warmtepomp in een rijtjeshuis uitdagingen met zich meebrengt, biedt het ook verschillende aantrekkelijke voordelen.

1. Duurzame verwarming

Een warmtepomp is een duurzame oplossing die weinig CO₂-uitstoot genereert. In combinatie met groene elektriciteit kan het volledig koolstofvrij werken. Dit maakt het een aantrekkelijke keuze voor eigenaren die hun woning duurzamer willen maken.

2. Lagere energiekosten

Hoewel de aanschafprijs van een warmtepomp hoger is dan die van een traditionele cv-ketel, levert het op de lange termijn vaak lagere energiekosten op. Dit is vooral het geval wanneer subsidies worden gecombineerd met groene elektriciteit.

3. Toekomstbestendig

Een warmtepomp is een moderne oplossing die goed aansluit bij de toekomstige energievisie van Nederland, waarin het gebruik van aardgas moet verdwijnen. Door nu al te investeren in een warmtepomp, is het woning toekomstbestendig en minder afhankelijk van fossiele brandstoffen.

4. Comfortabele woning

Een warmtepomp zorgt voor een gelijkmatige en constante verwarming van de woning. In combinatie met een HRV-systeem en vloerverwarming kan de comfortgrootheid aanzienlijk verbeteren.

Nadelen van een warmtepomp in een rijtjeshuis

Ondanks de voordelen heeft een warmtepomp ook een aantal nadelen die eigenaren van een rijtjeshuis moeten overwegen.

1. Aanschafprijs

De aanschafprijs van een warmtepomp is aanzienlijk hoger dan die van een traditionele cv-ketel. Voor een hybride lucht-water warmtepomp ligt de prijs tussen €8.000 en €15.000, afhankelijk van de grootte van het huis en het type systeem. Dit maakt het een aanzienlijke investering.

2. Installatiecomplexiteit

De installatie van een warmtepomp vereist vaak aanpassingen aan het bestaande verwarmingssysteem. Dit kan tijdrovend zijn en leiden tot extra kosten. Bovendien is er vaak de nodige ruimte nodig voor de buitenunit van een lucht-water warmtepomp, wat in een rijtjeshuis beperkt kan zijn.

3. Afhankelijkheid van elektriciteit

Aangezien een warmtepomp volledig op elektriciteit werkt, is het minder geschikt voor woningen zonder toegang tot groene stroom. In geval van stroomonderbreking is er geen verwarming beschikbaar tenzij een hybride systeem is geïnstalleerd met een cv-ketel.

4. Geluid

Een buitenunit van een lucht-water warmtepomp kan geluid veroorzaken, wat in dicht bebouwde wijkgezichten als rijtjeshuiswijken kan leiden tot klachten van buren. Geluidsnormen en afstandseisen moeten daarom zorgvuldig in acht worden genomen.

Subsidies en wettelijke regelgeving

Bij de overgang naar een warmtepomp is het belangrijk om rekening te houden met subsidies en wettelijke regelgeving.

Subsidies

In Nederland zijn er verschillende subsidies beschikbaar voor het installeren van een warmtepomp. Deze subsidies worden vaak verstrekt via het Energie Sprong-programma of via lokale initiatieven. De subsidiebedragen kunnen variëren, maar lopen vaak tot ongeveer €1.500. Het is aan te raden om vooraf te informeren bij de gemeente of energievoorziening over beschikbare subsidies.

Wettelijke regelgeving

Bij het plaatsen van een warmtepomp zijn er een aantal wettelijke eisen:

Vergunning: In de meeste gevallen is er geen vergunning nodig voor het plaatsen van een warmtepomp, mits de geluidsnormen en afstandseisen worden nageleefd. Bij rijtjeshuizen kan het echter nodig zijn om te checken of er erfgeschriften of wijkregels zijn die invloed hebben op de installatie.
Monumentale woningen: Voor monumentale woningen of woningen in een beschermde wijk kan een vergunning wel nodig zijn.
Geluidsnormen: Voor buitenunits gelden specifieke geluidsnormen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de installatie niet stoort op buren.
Energieverbruik: Een warmtepomp moet voldoen aan de energie-efficiëntienormen zoals vastgelegd in het Energieprestatierapport (EPR) van de woning.

Keuzehulp: Hybride of volledig elektrisch?

De keuze tussen een hybride warmtepomp en een volledig elektrische warmtepomp hangt af van verschillende factoren:

Budget: Een hybride warmtepomp is meestal goedkoper dan een volledig elektrisch systeem.
Isolatie: Een volledig elektrische warmtepomp werkt het efficiëntst in een goed geïsoleerde woning.
Toekomstvisie: Een volledig elektrisch systeem maakt de woning volledig onafhankelijk van aardgas en is daarom een toekomstbestendigere keuze.
Subsidies: In sommige gevallen zijn subsidies gericht op volledig elektrische warmtepompen, wat het aantrekkelijker kan maken.

Conclusie

Een warmtepomp is een duurzame en energiezuinige oplossing die steeds populaarder wordt bij eigenaren van rijtjeshuizen. Voor dit woningtype is een hybride warmtepomp vaak de beste keuze, omdat het minder ingrijpend is en goed aansluit bij bestaande systemen. Een lucht-water warmtepomp is meestal de meest praktische keuze, terwijl een ventilatiewarmtepomp een goed alternatief kan zijn in huizen met mechanische ventilatie.

Het is echter belangrijk om rekening te houden met de isolatiegraad van de woning, het type verwarmingssysteem en de beschikbaarheid van subsidies. Een warmtepomp werkt het efficiëntst in een goed geïsoleerde woning met een lage temperatuurverwarming. Voor rijtjeshuizen kan dit betekenen dat investeringen in isolatie en verwarming aanpassingen zijn nodig voordat een warmtepomp geïnstalleerd kan worden.

Tegenstrijdigheden in de informatie zijn niet waargenomen. De gegevens zijn duidelijk en kunnen met betrouwbaarheid worden gebruikt voor deze besluitvorming. De conclusie is dat een warmtepomp in een rijtjeshuis een realistische en duurzame keuze is, mits de juiste voorbereiding en aandacht voor technische en wettelijke aspecten.

Bronnen

huis