Warmtepomp in combinatie met oude radiatoren: mogelijke oplossing of uitdaging?

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

De transitie naar een duurzamer verwarmingssysteem is voor veel huiseigenaren een belangrijke stap in de richting van energiebesparing en CO₂-reductie. Een warmtepomp is daarbij een populaire keuze. Echter, in veel gevallen zijn huizen nog voorzien van oude of traditionele radiatoren. De vraag die dan rijst is of het mogelijk is om een warmtepomp te combineren met deze bestaande radiatoren – en wat de voordelen, beperkingen en vereisten zijn van deze combinatie.

In dit artikel bespreken we op basis van relevante informatie uit betrouwbare bronnen de mogelijkheden en uitdagingen van het gebruik van een warmtepomp met oude radiatoren, de technische en thermische voorwaarden die daarbij van belang zijn, en mogelijke alternatieven.

Introductie

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de omgeving (lucht, grond of water) verwerkt en deze gebruikt voor het verwarmen van een woning. Tegenwoordig zijn er verschillende typen warmtepompen, zoals lucht-water, grond-water en water-water warmtepompen. De meest voorkomende in particuliere huishoudens is de lucht-water warmtepomp. Deze kan worden aangesloten op een verwarmingssysteem dat bestaat uit radiatoren of vloerverwarming.

Voor woningen met oude radiatoren is de vraag vaak of deze radiatoren geschikt zijn voor een warmtepomp. Uit de gegevens blijkt dat het technisch mogelijk is om een warmtepomp aan te sluiten op bestaande radiatoren, maar dat het succes van de installatie sterk afhankelijk is van de isolatie van de woning, de thermische eigenschappen van de radiatoren en de aanvoertemperatuur.

Warmtepomp en traditionele radiatoren

Traditionele radiatoren zijn ontworpen om warmte te leveren bij relatief hoge aanvoertemperaturen – tussen de 55 en 80°C. Een standaard warmtepomp werkt echter efficiënter bij lagere temperaturen, meestal tussen de 35 en 55°C. Dit maakt een directe aansluiting van een warmtepomp op bestaande radiatoren uitdagend, aangezien deze radiatoren minder warmte afgeven bij lagere aanvoertemperaturen.

50-graden-test

Een eenvoudige test, genoemd de 50-graden-test, kan helpen bepalen of oude radiatoren geschikt zijn om te werken met een warmtepomp. Hierbij stelt men de aanvoertemperatuur van de huidige verwarmingsinstallatie (bijvoorbeeld een gasketel) in op 50°C en observeert men of de woning op de gewenste temperatuur blijft, zelfs bij koud weer. Als dit het geval is, is het aannemelijk dat de radiatoren geschikt zijn voor een warmtepompinstallatie.

Hybride warmtepompen en radiatoren

Een hybride warmtepomp is een systeem dat zowel een warmtepomp als een gasketel bevat. Dit type warmtepomp kan worden aangesloten op bestaande radiatoren, inclusief oude of traditionele typen. De hybride oplossing biedt de voordelen van een warmtepomp (zoals energiebesparing en duurzaamheid), met de betrouwbaarheid van een gasketel bij extreme koudste.

Volgens Daikin, leverancier van hybride warmtepompen, kunnen deze systemen worden aangesloten op zowel oude als nieuwe radiatoren zonder dat de bestaande leidingen of radiatoren hoeven te worden vervangen. Dit maakt hybride warmtepompen een aantrekkelijke optie voor huizen die geïsoleerd zijn of waaromvullende renovatie niet mogelijk is.

Technische beperkingen van oude radiatoren

Oude radiatoren hebben vaak een groter volume water en een lagere warmteafgiftecapaciteit bij lagere temperaturen. Dit betekent dat ze minder efficiënt werken in combinatie met een warmtepomp dan modernere varianten, zoals lage temperatuur radiatoren. Lage temperatuur radiatoren zijn speciaal ontworpen om te werken met temperaturen rond de 45 tot 55°C, wat het rendement van een warmtepomp aanzienlijk verbetert.

Bij de installatie van een warmtepomp in combinatie met oude radiatoren is het daarom belangrijk om te beoordelen of de radiatoren voldoende warmte kunnen afgeven bij de lagere aanvoertemperaturen van de warmtepomp. Dit kan worden beoordeeld door een thermische audit uit te voeren of door gebruik te maken van de 50-graden-test.

Invloed van isolatie en thermische prestaties

Een van de belangrijkste factoren die bepalen of een warmtepomp met oude radiatoren efficiënt werkt, is de isolatie van de woning. Een warmtepomp is geen krachtige verwarmingssysteem zoals een gasketel. Het is een systeem dat efficiënt werkt bij lage warmteverliezen. In slecht geïsoleerde woningen is de kans groot dat de warmtepomp het niet aankan, ook al zijn de radiatoren technisch geschikt.

Thermische renovatie

Bij oude huizen is vaak sprake van een hoger warmteverlies door minder goede isolatie van muren, daken, ramen en vloeren. Voordat men overgaat tot een warmtepompinstallatie, wordt aangeraden om eerst een grondige thermische renovatie uit te voeren. Dit omvat het isoleren van de gevels, het dakraam, de vloeren en het verbeteren van de luchtdichtheid van het huis.

Een thermische audit is een essentiële stap in deze voorbereiding. Deze audit geeft inzicht in de huidige thermische staat van het huis en helpt bij het bepalen van de benodigde maatregelen. Zo kan men voorkomen dat een warmtepompinstallatie niet optimaal werkt of onnodig veel energie verbruikt.

Alternatieven voor oude radiatoren

Als blijkt dat oude radiatoren niet geschikt zijn voor een warmtepompinstallatie, zijn er alternatieven beschikbaar. Deze omvatten het vervangen van de radiatoren door lage temperatuur radiatoren, het installeren van vloerverwarming, of het gebruik van ventilo-convectoren.

1. Vloerverwarming

Vloerverwarming is een klassieke combinatie met warmtepompen. Het systeem bestaat uit buizen onder de vloer die warmte gelijkmatig verspreiden. Omdat de warmte vanuit de vloer wordt afgegeven, is er weinig warmteverlies en kan een warmtepomp efficiënt werken bij lage aanvoertemperaturen.

2. Ventilo-convectoren

Ventilo-convectoren zijn een hybride oplossing tussen radiatoren en vloerverwarming. Ze gebruiken lucht om warmte af te geven en zorgen voor een gelijkmatige warmteverdeling in het huis. Ze zijn geschikt voor gebruik in combinatie met een warmtepomp en vereisen minder hoge aanvoertemperaturen dan traditionele radiatoren.

3. Lucht-lucht warmtepomp

Een lucht-lucht warmtepomp is een eenvoudige en kostenefficiënte oplossing voor huizen waarin geen ingrepen in het verwarmingssysteem gewenst of mogelijk zijn. Deze warmtepomp verwerkt lucht en blazt warme lucht direct in de kamer. Het voordeel is dat er geen aanpassing van bestaande radiatoren nodig is.

Geluidsvermogen van warmtepompen

Een aspect dat vaak niet in het vooruitzicht staat bij het overwegen van een warmtepomp, is het geluidsvermogen van het systeem. Warmtepompen bestaan uit een buitendeel en een binnendeel, beide van welke geluid wordt geproduceerd.

De geluidsvermogens worden gemeten in dB(A), waarbij 0 dB(A) het absolute stilzwijgen is en 140 dB(A) gelijk staat aan het geluid van een explosie. De binnendelen van warmtepompen van merken zoals Daikin produceren meestal een geluidsdrukniveau van ongeveer 30 dB(A), vergelijkbaar met het geluid van een fluisterende persoon. Het buitendeel is luidere, maar doorgaans binnen de normen voor geluidsoverlast.

Conclusie

De installatie van een warmtepomp in combinatie met oude radiatoren is technisch mogelijk, maar vereist een zorgvuldige evaluatie van de thermische staat van de woning en de geschiktheid van het bestaande verwarmingssysteem. Oude radiatoren werken minder efficiënt bij de lagere aanvoertemperaturen van een warmtepomp en kunnen daardoor leiden tot een minder gunstig energieverbruik.

Een hybride warmtepomp biedt een betere oplossing in combinatie met oude radiatoren, omdat het systeem een gasketel kan gebruiken bij extreme koudste. Daarnaast zijn er alternatieven zoals vloerverwarming of ventilo-convectoren die beter aansluiten bij de thermische eigenschappen van een warmtepomp.

Voor een duurzame en efficiënte oplossing is het essentieel om eerst een grondige thermische renovatie uit te voeren, ongeacht of oude radiatoren worden behouden of vervangen. Een thermische audit is hierbij een waardevolle tool om de thermische prestaties van het huis in kaart te brengen en de meest geschikte verwarmingssysteem te kiezen.