Warmtepompen op gas of elektriciteit: een vergelijking van efficiëntie, kosten en duurzaamheid

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

De overstap van traditionele cv-ketels naar warmtepompen is momenteel een van de meest relevante ontwikkelingen in de bouw- en renovatiebranche. Voor zowel woningbouw als particuliere renovatieprojecten is het belangrijk om goed te begrijpen welke opties beschikbaar zijn en hoe deze zich onderscheiden in termen van efficiëntie, kosten en duurzaamheid. In dit artikel bespreken we de twee hoofdcategorieën van warmtepompen — warmtepompen op gas en warmtepompen op elektriciteit — en vergelijken we deze op basis van technische werking, energieverbruik, kosten en milieueffecten. Alles is gebaseerd op de actueelste en betrouwbaarste informatie uit de beschikbare bronnen.

Inleiding

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de omgeving (zoals lucht of bodem) onttrekt en gebruikt om een woning te verwarmen en sanitair warm water te leveren. Tegenwoordig zijn er twee hoofdtypen: gasgestookte warmtepompen en volledig elektrische warmtepompen. De keuze tussen deze varianten heeft gevolgen voor de efficiëntie, kosten, energieafhankelijkheid en milieuimpact. In dit artikel leggen we deze systemen gedetailleerd uit, inclusief de voor- en nadelen, en geven we richtlijnen voor de keuze die het beste aansluit bij jouw woning en situatie.

Wat is een gaswarmtepomp?

Een gaswarmtepomp (Gas Heat Pump, GHP) is een verwarmingsinstallatie die op gas werkt in plaats van op elektriciteit. Deze warmtepomp gebruikt het gas om thermische processen op te starten, waardoor warmte kan worden onttrokken aan de buitenlucht of bodem. Het systeem bestaat uit twee hoofdtypen: de gasabsorptiewarmtepomp en de gasmotor-gevoerde warmtepomp.

1. Gasabsorptiewarmtepomp

De gasabsorptiewarmtepomp maakt gebruik van een absorptieproces. Hierbij wordt een gasbrander gebruikt om druk te genereren, waardoor de vloeistof in het systeem verdampt en warmte onttrekt uit de omgeving. De warmte wordt vervolgens gebruikt om de woning te verwarmen of om sanitair warm water te genereren. Deze warmtepomp is efficiënter in het gebruik van energie in vergelijking met een klassieke cv-ketel.

2. Gasmotor-gevoerde warmtepomp

De gasmotor-gevoerde warmtepomp werkt vergelijkbaar met een elektrische warmtepomp, maar wordt aangedreven door een gasmotor in plaats van elektriciteit. De motor zorgt ervoor dat de warmtepomp draait en warmte uit de omgeving kan onttrekken. Deze oplossing is vooral geschikt voor woningen met hoge verwarmingstemperaturen, zoals systemen die werken op 70 °C tot 90 °C.

Werking van een elektrische warmtepomp

Een volledig elektrische warmtepomp (all-electric heat pump) is een warmtepomp die volledig op elektriciteit werkt. Het principe is hetzelfde als bij een gaswarmtepomp: de warmtepomp onttrekt warmte uit de omgeving (meestal lucht) en gebruikt deze om de woning te verwarmen en warm water te leveren. De enige verschil zit in de aandrijving van het systeem.

Elektrische warmtepompen zijn vaak beter aansluitbaar bij woningen met goede isolatie, waarbij lage temperatuurverwarmingssystemen (zoals vloerverwarming) worden gebruikt. Ze zijn ook ideaal voor nieuwbouwprojecten of diepe renovaties waarbij het doel is om volledig van het aardgas af te gaan.

Technische kenmerken en efficiëntie

1. Efficiëntie

De efficiëntie van een warmtepomp wordt vaak uitgedrukt in de coëfficiënt van prestatie (COP), die aangeeft hoeveel warmte de warmtepomp produceert per eenheid energie-invoer. Bij elektrische warmtepompen ligt deze COP meestal tussen 3 en 5, wat betekent dat de warmtepomp 3 tot 5 kWh warmte produceert per 1 kWh elektriciteit. Bij gaswarmtepompen is de efficiëntie iets anders te meten, maar ze worden doorgaans als aanzienlijk efficiënter beschouwd bij lage buitentemperaturen.

Gaswarmtepompen verliezen bijvoorbeeld geen efficiëntie bij lage temperaturen, zoals elektrische warmtepompen wel doen. Bij temperaturen van -10 °C blijft een gaswarmtepomp ongeveer even efficiënt werken, terwijl elektrische warmtepompen hun rendement kunnen verliezen.

2. Verbruik

Bij elektrische warmtepompen is het elektriciteitsverbruik groter dan bij traditionele gasgestookte cv-ketels, maar het energieverbruik is vaak lager gezien de efficiëntie. Gaswarmtepompen daarentegen gebruiken aardgas, maar omdat het systeem op gas werkt, kan het elektriciteitsverbruik van het systeem worden verminderd tot 90% in vergelijking met een elektrische warmtepomp. Dit is een belangrijk voordeel bij woningen die geen mogelijkheid bieden om het elektriciteitsnetwerk te verbeteren.

Kostenanalyse

1. Aanschafkosten

De aanschafkosten van zowel gas- als elektrische warmtepompen zijn vergelijkbaar. Een lucht-water gasabsorptiewarmtepomp kost gemiddeld € 8.000, terwijl een elektrische lucht-waterwarmtepomp start op € 7.500. De prijsvariaties kunnen afhangen van het merk, het type en de installatiekosten.

2. Gebruikskosten

De gebruikskosten hangen sterk af van de energieprijs en de efficiëntie van het systeem. Gaswarmtepompen hebben aanzienlijk lagere gebruikskosten in vergelijking met elektrische varianten. Dit komt doordat elektrische warmtepompen tot 2,5 keer meer primaire energie nodig hebben om 1 kWh op te wekken dan aardgas. Dit vertaalt zich in hogere stroomfacturen, maar kan worden gecompenseerd door subsidieopties of het gebruik van duurzame elektriciteit.

3. Subsidies

In Nederland zijn subsidies beschikbaar voor de aanschaf van warmtepompen, vooral als het gaat om elektrische varianten. Gaswarmtepompen zijn minder voorzien van subsidies, aangezien het doel is om in de toekomst volledig van het gas af te gaan.

Milieuwinst en duurzaamheid

1. CO2-uitstoot

Een elektrische warmtepomp zorgt voor een aanzienlijke reductie in CO2-uitstoot vergeleken met een gasgestookte cv-ketel. De uitstoot daalt met 30% tot 65%, afhankelijk van het type systeem. Als de elektriciteit uit duurzame bronnen komt, kan deze uitstoot nog verder worden verminderd.

Gaswarmtepompen hebben minder directe CO2-uitstoot dan elektrische varianten, omdat het systeem efficiënter werkt. Echter, aardgas is een fossiele brandstof, en er zijn milieu-impacten bij de productie en distributie van aardgas. Daarnaast is het gebruik van gas langere termijn gezien minder duurzaam in vergelijking met volledig elektrische systemen.

2. Grondstoffen en productie

Zowel gas- als elektrische warmtepompen vereisen grondstoffen zoals metaal, plastic en elektronica. De productie en het vervoer van deze apparaten zorgen ook voor milieu-impact. Bij elektrische warmtepompen is het gebruik van koudemiddelen een extra factor, aangezien deze stoffen onderling kunnen verschillen in milieueffect.

Keuze tussen gas- en elektrische warmtepomp

De keuze tussen een gaswarmtepomp en een elektrische warmtepomp hangt af van een aantal factoren:

Type woning: Een elektrische warmtepomp is ideaal voor woningen met goede isolatie en lage temperatuurverwarmingssystemen. Een gaswarmtepomp is beter geschikt voor woningen met traditionele verwarmingssystemen op hoge temperatuur.
Energieverbruik: Elektrische warmtepompen kunnen leiden tot hogere stroomfacturen, maar het energieverbruik is in vergelijking met traditionele systemen lager. Gaswarmtepompen verbruiken minder elektriciteit, maar gebruiken aardgas.
Duurzaamheid: Elektrische warmtepompen zijn langer-termijn gezien duurzamer, zeker als het systeem op duurzame elektriciteit draait. Gaswarmtepompen zijn tijdelijk efficiënter, maar vallen onder de groene transitie van het land.
Subsidies en voordelen: Elektrische warmtepompen zijn in Nederland voorzien van subsidies. Gaswarmtepompen zijn minder voorzien van financiële ondersteuning.

Voor- en nadelen op een rij

Elektrische warmtepomp

Voordeelen: - Zorgt voor minder CO2-uitstoot, vooral bij gebruik van duurzame elektriciteit. - Subsidiebeleid maakt het aantrekkelijker. - Efficiënt bij goede isolatie en lage temperatuurverwarming. - Volledig aardgasvrij, wat in de toekomst steeds belangrijker wordt.

Nadelen: - Hoger stroomverbruik in vergelijking met traditionele systemen. - Minder efficiënt bij lage buitentemperaturen. - Vereist soms aanzienlijke investeringen in isolatie en verwarmingssystemen.

Gaswarmtepomp

Voordeelen: - Werkt efficiënter bij lage temperaturen. - Vereist minder elektriciteit dan elektrische varianten. - Past goed in bestaande woningen met traditionele verwarmingssystemen. - Lijkt op korte termijn efficiënter en goedkoper in gebruikskosten.

Nadelen: - Gebruikt fossiele brandstof (aardgas), wat tegenwerkt aan de duurzame doelstellingen. - Minder subsidies beschikbaar. - Minder geschikt voor de langere termijn in het kader van de uitstap uit aardgas.

Toekomstvisie

In de toekomst is de trend duidelijk: Nederland wil volledig van het aardgas af. Het kabinet heeft aangekondigd dat alle huishoudens uiteindelijk aardgasvrij moeten worden. Dit betekent dat elektrische warmtepompen op lange termijn de meest logische keuze zullen zijn, zowel vanuit een milieu- als economische invalshoek.

Gaswarmtepompen zijn momenteel een tussentijdse oplossing, vooral voor woningen die op korte termijn niet kunnen overstappen op volledig elektrische systemen. Ze zijn tijdelijk efficiënter en goedkoper, maar vallen onder het groene transitiebeleid.

Conclusie

De keuze tussen een gaswarmtepomp en een elektrische warmtepomp hangt af van de situatie van jouw woning, jouw budget, je doelen op vlak van energiezuinigheid en duurzaamheid, en de beschikbaarheid van subsidies. Elektrische warmtepompen bieden op lange termijn de meeste voordelen, zeker in combinatie met duurzame elektriciteit en goede isolatie. Gaswarmtepompen zijn tijdelijk efficiënter en geschikt voor bestaande woningen, maar vallen onder de groene transitie.

Voor particuliere eigenaren, bouwers en renovateurs is het belangrijk om deze keuze goed te doorlichten en eventueel advies in te winnen bij erkende installateurs. Zo kun je ervoor zorgen dat jouw verwarmingsinstallatie niet alleen efficiënt werkt, maar ook aansluit bij de duurzame doelstellingen van de toekomst.

Bronnen

gas
electric