Warmtepomp overdag draaien: tips, techniek en geluidshinder

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige context van energietransitie en duurzame woningbouw speelt de warmtepomp een steeds belangrijkere rol bij het verwarmen van huizen. Omdat ze energie uit de omgeving gebruiken om warmte te genereren, zijn warmtepompen een duurzame oplossing voor het verduurzamen van woningen. Echter, de toepassing van warmtepompen brengt ook bepaalde uitdagingen met zich mee, zoals geluidshinder, het geplaatst worden van de buitenunit en de keuze van het juiste type warmtepomp.

Deze artikel richt zich op een specifiek aspect: het draaien van warmtepompen overdag. Dit is niet alleen van betekenis voor de efficiëntie van het systeem, maar ook voor het verminderen van geluidsoverlast voor buren. Op basis van de voorliggende informatie uit betrouwbare bronnen wordt hierin ingegaan op de technische achtergronden, regelgeving, praktische tips en mogelijke oplossingen.

Hoe werkt een warmtepomp?

De technische werking

Een warmtepomp werkt met een koudemiddel dat in een gesloten kring loopt. Dit koudemiddel heeft een lage kookpunt temperatuur, waardoor het relatief makkelijk kan verdamperen en condenseren. De werking is als volgt:

Compressie: Het koudemiddel wordt samengeperst door een compressor, waardoor de druk en temperatuur stijgen.
Condensatie: Het gasvormige koudemiddel wordt door een platenwisselaar (condensor) gestuwd, waarbij warmte wordt afgegeven aan het systeemwater (bijvoorbeeld vloerverwarming).
Expansie: De vloeistof passeert een expansieventiel, waarbij de druk afneemt.
Verdamper: In de verdamper neemt het koudemiddel energie op uit de omgeving (zoals lucht of grondwater), waardoor het opnieuw verdampt.

Dit proces vormt een kringloop waarin energie wordt opgenomen uit de omgeving en afgegeven in het systeem. Het is dus geen energieproducerend systeem, maar een energietransportsysteem. Zo wordt warmte “verpompt” van een lage naar een hogere temperatuur.

Type warmtepompen

Er zijn verschillende soorten warmtepompen die op basis van de bron en het type warmtewisseling worden ingedeeld. De meest voorkomende variant is de lucht-water warmtepomp, die energie uit de lucht haalt en die omzet in warm water. Andere varianten zijn lucht-lucht en grond-water warmtepompen.

Een lucht-lucht warmtepomp (met een SPF-waarde van 4,0 zoals vermeld in de bron) haalt warmte uit de lucht en gebruikt deze om de lucht in het huis op te warmen of af te koelen.

Warmtepomp overdag draaien: waarom en hoe?

Energie-efficiëntie en duurzaamheid

Warmtepompen zijn het meest efficiënt wanneer ze op lagere temperaturen draaien. In de winter, wanneer het buiten koud is, moet de warmtepomp harder werken om warmte op te wekken, wat leidt tot een lagere SPF (Seasonal Performance Factor). In de zomer daarentegen, wanneer het minder warm is, werkt de warmtepomp efficiënter.

Overdag, vooral in de zomer, kunnen warmtepompen dus efficiënter draaien. Daarnaast is er een stijgende vraag naar koeling in woningen vanwege de stijgende temperaturen in Nederland. Lucht-water warmtepompen zijn daarmee ook geschikt om overdag de woning te koelen, bijvoorbeeld via vloer- of wandverwarming met koud water.

Een warmtepomp kan dus niet alleen verwarmen, maar ook koelen — zeker bij warme dagen. Dit maakt het systeem flexibel en toepasbaar voor meerdere seizoenen.

Geluidshinder: een belangrijk thema

Hoewel warmtepompen een duurzame oplossing bieden, is geluidshinder een bekend probleem. De buitenunit, die verantwoordelijk is voor de meeste geluiden, moet voldoen aan strikte normen om hinder voor buren te beperken. Sinds 1 april 2021 gelden voor nieuwe warmtepompen de volgende geluidsnormen:

Overdag (7:00 – 19:00): maximaal 45 decibel op de erfgrens.
* ’s nachts* (19:00 – 7:00): maximaal 40 decibel op de erfgrens.

In appartementen geldt een licht andere regel: het geluid wordt dan gemeten in ramen van buren die open kunnen.

Deze normen zijn bedoeld om geluidsoverlast te beperken. Het is echter belangrijk om te beseffen dat hoe groter de buitenunit, hoe duurder de installatie, maar ook hoe stiller de warmtepomp kan zijn.

Instelbare nachtmodus

Voor wie geluidsoverlast wil verminderen, bieden veel warmtepompen de mogelijkheid om een nachtmodus in te schakelen. In deze modus draait de warmtepomp op een lager vermogen, wat leidt tot minder geluid. Dit is vooral nuttig als de buitenunit dicht bij buren staat of in een woonwijk.

De nachtmodus helpt ook bij het voldoen aan de geluidsrichtlijnen. Aangezien warmtepompen overdag efficiënter draaien en minder gevoelig zijn voor geluidshinder, is het een logische keuze om overdag het systeem te laten draaien en ’s nachts de geluidshinder te verminderen.

Praktische tips voor het plaatsen van de buitenunit

Locatiekeuze en geluidsoverlast

De locatie van de buitenunit heeft een grote invloed op het geluidniveau. Hoe verder de warmtepomp van het huis en de buren staat, hoe kleiner de kans op geluidsoverlast. Echter, langere leidingen kunnen het rendement van de warmtepomp verminderen.

Voor het beperken van geluidsoverlast gelden ook de volgende tips:

Trillingsdemping: Als de buitenunit op een plat dak, balkon of gevel is gemonteerd, is trillingsdemping essentieel. Trillingen die via de leidingen in het huis terechtkomen, kunnen geluidsoverlast veroorzaken binnen het huis.
Beplanting in de tuin: Planten en struiken helpen bij het dempen van geluid. Tegels en stenen reflecteren juist geluid, dus is het verstandig om deze te vermijden in de directe omgeving van de buitenunit.
Vrijstaande installatie: Hoe vrijer de buitenunit staat, hoe minder geluid wordt weerkaatst. Zorg dus voor voldoende ruimte rondom de unit.

Ondergrond en stabiliteit

De buitenunit is zwaar en vereist een stabiele ondergrond. Bij installatie op een plat dak of gevel is het belangrijk om zorgvuldig te zorgen voor stevigheid en balans. Dit voorkomt overlast, maar ook schade aan de unit.

Warmtepomp en het huis: technische voorwaarden

Verwarmingssystemen

Hoewel vloerverwarming vaak wordt aangemerkt als een vereiste voor warmtepompen, is dit niet altijd nodig. Volgens enkele bronnen is het voldoende om enkele convectoren (zoals radiatoren) aan te sluiten op het warmtepompsysteem. Dit maakt de installatie sneller en minder ingrijpend.

Lage-temperatuurverwarming is echter wenselijk, omdat warmtepompen efficiënter werken op lagere temperaturen. Dit betekent dat het huis goed geïsoleerd moet zijn, zodat minder warmte verloren gaat en het systeem minder energie moet gebruiken.

Buffervat

Een buffervat helpt bij het optimaliseren van de werking van de warmtepomp. Het zorgt ervoor dat de warmtepomp langer op laag toerental kan draaien in plaats van constant op volle toeren. Hierdoor is het systeem stiller en efficiënter. Bovendien verlengt een buffervat de levensduur van de warmtepomp.

Samenwerking met zonnepanelen

Een warmtepomp kan efficiënter werken wanneer deze in combinatie wordt gebruikt met zonnepanelen. Zonnepanelen zorgen voor duurzame elektriciteit, die de warmtepomp kan gebruiken om het huis te verwarmen of af te koelen. Dit maakt het systeem zelfvoorzienend en vermindert de afhankelijkheid van het energienet.

In warme periodes kan de warmtepomp bijvoorbeeld het huis afkoelen, terwijl de zonnepanelen het energieverbruik dekken. Dit is een duurzame en efficiënte combinatie voor de toekomst.

Conclusie

Een warmtepomp is een efficiënte en duurzame oplossing voor het verwarmen en afkoelen van woningen. Het draaien van een warmtepomp overdag kan zowel het energieverbruik optimaliseren als geluidsoverlast beperken, vooral wanneer de nachtmodus wordt ingeschakeld.

Tijdens de installatie is het belangrijk om rekening te houden met de locatie van de buitenunit, isolatie van het huis, en de keuze van een geschikt verwarmingssysteem. Een goed geïsoleerd huis met vloerverwarming en een buffervat zorgt voor een efficiëntere werking van de warmtepomp.

Ondanks de technische uitdagingen en regelgeving, blijft de warmtepomp een veelbelovende oplossing voor de energietransitie in de woningbouw. Door slimme keuzes en professionele installatie kan het systeem zowel comfort als duurzaamheid bieden.