Passieve koeling met warmtepomp: Duurzaam en energiezuinig comfort in de zomer

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Passieve koeling met een warmtepomp is een innovatieve en duurzame manier om in de zomermaanden een aangenaam binnentemperatuur te behouden. In tegenstelling tot klassieke airconditioningssystemen, maakt een warmtepomp gebruik van geothermische energie, oftewel de natuurlijke koelte van de bodem of grondwater. Dit maakt het mogelijk om een woning te koelen zonder een hoge elektriciteitsrekening of schadelijke emissies. Passieve koeling is een onderdeel van het brede spectrum van warmtepomptechnologieën, waarbij de warmtepomp zowel verwarmt in de winter als koelt in de zomer. Deze artikel verschaft een overzicht van passieve koeling met een warmtepomp, inclusief de werking, voordelen, nadelen en toepassingsmogelijkheden. Alle informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen en technische beschrijvingen uit de branche.

Hoe werkt passieve koeling met een warmtepomp?

Passieve koeling maakt gebruik van de natuurlijke temperatuur van de bodem of het grondwater, die in de zomer lager is dan de binnentemperatuur. In dit geval is de warmtepomp niet actief in het koelproces, wat betekent dat de compressor niet nodig is. In plaats daarvan wordt de warmte uit de binnenruimte via een circulatiepomp afgevoerd naar de bodem of het grondwater, waar het geabsorbeerd wordt. De enige energie die nodig is, is voor de circulatiepomp, wat resulteert in een zeer energiezuinig systeem.

Een passieve koelingssysteem werkt meestal via geothermische sondes of collectoren die in de bodem zijn aangebracht. Deze sondes zijn verbonden aan het verwarmings- of koelsysteem van de woning. Tijdens de zomermaanden onttrekt het systeem warmte uit de woning en leidt het af naar de ondergrond. Hierbij blijft de warmtepomp zelf uitgeschakeld, waardoor er geen stroom nodig is voor de compressor.

Passieve koeling is vooral geschikt voor woningen met een geothermische warmtepomp, zoals grond-water- of water-water warmtepompen. Een geschikt afgiftesysteem, zoals vloerverwarming, is ook vereist om passieve koeling effectief te kunnen realiseren.

Voordelen van passieve koeling met een warmtepomp

Passieve koeling biedt verschillende aantrekkelijke voordelen, vooral voor milieuvriendelijke en energiezuinige woningen:

1. Milieuvriendelijk

Passieve koeling is een ecologische manier van koelen. Er wordt geen gebruik gemaakt van fossiele brandstoffen of koelmiddelen die schadelijk zijn voor de ozonlaag. Het systeem stoot geen CO2 uit en draagt dus bij aan de vermindering van schadelijke emissies. In combinatie met groene stroom, zoals zonnepanelen, is passieve koeling een duurzame keuze die bijdraagt aan duurzaam wonen en het verminderen van de klimaatverandering.

2. Energiezuinig

Omdat passieve koeling geen compressor nodig heeft, is het elektriciteitsverbruik zeer laag. Het enige energiegebruik is voor de circulatiepomp, wat slechts enkele tientallen watt per uur inhoudt. Dit maakt passieve koeling een veel efficiëntere optie dan klassieke airconditioning, die vaak veel stroom verbruikt.

3. Geringe geluidsoverlast

Passieve koeling is bijna geluidsloos in vergelijking met actieve koeling of airconditioning. Omdat de compressor niet draait, is er geen vervelend geluid dat kan storen in het binnentimmer. Dit maakt het een comfortabele keuze voor woningen waar een rustige sfeer belangrijk is.

4. Extra rendement bij verwarming

Een van de meest opvallende voordelen van passieve koeling is het extra rendement bij verwarming. Gedurende het koelproces slaat de warmtepomp de opgenomen warmte op in de bodem. In de winter kan deze opgeslagen warmte weer worden gebruikt voor het verwarmen van de woning. Dit resulteert in een efficiëntere en energiebesparende verwarmingscyclus.

5. Verbeterd binnenklimaat

Passieve koeling maakt het mogelijk om de binnenlucht te koelen zonder dat deze te koud of te droog wordt. In tegenstelling tot airconditioning, waarbij de lucht vaak uitgedroogd wordt, behoudt passieve koeling een aangenaam luchtvochtgehalte. Dit draagt bij aan een gezonder en comfortabeler binnenklimaat.

6. Lage onderhoudskosten

Omdat passieve koeling geen actieve componenten nodig heeft, zoals een compressor, vereist het systeem weinig onderhoud. Dit maakt het een betrouwbaar en duurzame investering voor de lange termijn.

Nadelen van passieve koeling met een warmtepomp

Ondanks de voordelen zijn er ook enkele nadelen aan passieve koeling die in overweging genomen moeten worden:

1. Duurde investering

De initiële investering voor passieve koeling is hoger dan voor warmtepompen die alleen voor actieve koeling worden gebruikt. Geothermische warmtepompen, zoals grond-water- of water-water warmtepompen, vereisen complexe installaties, waaronder geothermische sondes of collectoren die in de bodem worden aangebracht. De kosten van deze installatie kunnen behoorlijk hoog zijn, afhankelijk van de grootte en het type woning.

2. Minder snelle en efficiënte koeling

Passieve koeling biedt minder controle over het koelproces in vergelijking met actieve koeling. Hierdoor kan het langer duren voordat de gewenste binnentemperatuur is bereikt. Hoewel het nog steeds effectief is in het koelen van de woning, kan het iets minder snel zijn dan actieve koelingssystemen.

3. Niet geschikt voor alle woningen

Passieve koeling is vooral mogelijk met een bodemwarmtepomp en een geschikt afgiftesysteem, zoals vloerverwarming. Niet alle woningen zijn uitgerust met deze systemen. In woningen met een lucht-water warmtepomp of een traditionele verwarmingsinstallatie is passieve koeling niet mogelijk.

4. Beperkt temperatuurverschil

Bij passieve koeling is een temperatuurverschil tot circa 6 °C met de buitentemperatuur mogelijk, meer niet. Dit betekent dat de koeling niet zo krachtig is als bij actieve koeling. Voor woningen die in extreem warme regio’s liggen, kan passieve koeling dus niet voldoende zijn om een comfortabele binnentemperatuur te bereiken.

Actieve vs. passieve koeling: Wat is het verschil?

Naast passieve koeling bieden warmtepompen ook de mogelijkheid tot actieve koeling. Het verschil tussen deze twee manieren van koelen is belangrijk om te begrijpen, zodat de juiste keuze kan worden gemaakt op basis van de behoeften van de woning en de gebruiker.

Actieve koeling

Bij actieve koeling draait de warmtepomp het koelproces om. De compressor wordt gebruikt om warmte uit de binnenruimte te onttrekken en af te voeren naar de buitenomgeving. Dit vraagt wel wat elektriciteit, maar is veel efficiënter dan een klassieke airco. Actieve koeling is geschikt voor woningen waar een snelle en krachtige koeling nodig is. Het is ook flexibel in het aansluiten op verschillende afgiftesystemen, zoals vloerverwarming, wandkoeling of fan coil units.

Passieve koeling

Passieve koeling maakt gebruik van de natuurlijke temperatuur van de bodem of het grondwater om de woning te koelen. De compressor werkt hierbij niet, wat het elektriciteitsverbruik dramatisch vermindert. Passieve koeling is echter beperkt in de mate van temperatuurverlaging en vereist een geothermische warmtepomp met een geschikt afgiftesysteem. Het is een ideale keuze voor woningen die milieuvriendelijke en energiezuinige oplossingen zoeken, maar minder geschikt voor woningen die in extreem warme regio’s liggen.

Voor welke woningen is passieve koeling interessant?

Passieve koeling is vooral geschikt voor woningen die al uitgerust zijn met een geothermische warmtepomp, zoals grond-water- of water-water warmtepompen. De aanwezigheid van een geschikt afgiftesysteem, zoals vloerverwarming, is een voorwaarde voor het succesvol toepassen van passieve koeling. Dit type koeling is ideaal voor woningen in koele of gematigde regio’s, waar de buitentemperatuur in de zomermaanden niet extreem hoog is.

In woningen die in warmer klimaat liggen, kan passieve koeling eventueel aanvullend gebruikt worden met actieve koeling. Dit biedt het voordeel van een duurzame en energiezuinige basisinstallatie, met de mogelijkheid tot extra koeling in extreme situaties.

Conclusie

Passieve koeling met een warmtepomp biedt een duurzame, energiezuinige en comfortabele manier om de zomermaanden te doorbrengen. Het maakt gebruik van de natuurlijke temperatuur van de bodem of het grondwater om de woning te koelen, zonder de nodige elektriciteitsverbruik van een compressor. Dit maakt het een aantrekkelijke optie voor milieuvriendelijke en energiezuinige woningen. De voordelen van passieve koeling omvatten een geringe impact op het milieu, lage energiekosten, geringe geluidsoverlast, verbeterd binnenklimaat en extra rendement bij verwarming.

Echter, passieve koeling vereist een aanzienlijke initiële investering en is niet geschikt voor alle woningen. Het is vooral toepasbaar in woningen met een geothermische warmtepomp en een geschikt afgiftesysteem. Voor woningen die in extreem warme regio’s liggen, kan passieve koeling aanvullend gebruikt worden met actieve koeling. Het is dus belangrijk om de voor- en nadelen goed in overweging te nemen voordat een beslissing wordt genomen.

Bronnen

koel
passief