Ventilatiesystemen met warmtepomp: Duurzame oplossingen voor energiezuinig binnenklimaat

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

In de huidige context van energiezuinig bouwen en renoveren spelen ventilatiesystemen met warmtepomp een steeds belangrijkere rol. Deze systemen combineren ventilatie met warmteherwinning en warmteproductie, waardoor ze efficiënter zijn dan traditionele ventilatiesystemen. In dit artikel worden de werking, de voordelen, en de verschillende types van ventilatiesystemen met warmtepomp besproken, met een nadruk op de informatie beschikbaar in de bronnen.

Deze systemen zijn vooral geschikt voor woningen die zich willen afzetten van fossiele brandstoffen en het gebruik van aardgas willen verminderen of volledig stoppen. Ze zijn daarnaast toepasbaar in zowel particuliere woningen als commerciële gebouwen, afhankelijk van de omvang en het type ventilatie.

Wat is een ventilatiesysteem met warmtepomp?

Een ventilatiesysteem met warmtepomp gebruikt de warmte uit afgevoerde lucht om het gebouw te verwarmen en eventueel ook warm water te bereiden. Dit systeem combineert dus twee functies: ventilatie en warmteproductie. De warmtepomp trekt energie uit de ventilatielucht of combinaties zoals lucht, grond of zon, en gebruikt deze voor de verwarming.

Volgens bron [1], is het meestal niet mogelijk volledig van gas af te komen met een ventilatiewarmtepomp. Vaak werkt het systeem dan in combinatie met een cv-ketel. Pas bij bepaalde gecombineerde systemen die zowel bodem- of buitenlucht gebruiken én ventilatielucht, is het mogelijk om het gasgebruik volledig te elimineren.

Bron [2] legt uit dat ventilatiesystemen met warmtepomp ook condensatie uit de ventilatielucht kunnen gebruiken. Hierdoor is het rendement van dit type systeem hoger dan bij een traditionele WTW-unit (warmte-terugwinning). De warmtepomp kan namelijk de afgevoerde lucht verder afkoelen en daardoor extra energie uit deze lucht halen.

Deze systemen zijn daarom niet alleen energiezuiniger, maar ook efficiënter in het benutten van alle beschikbare warmtebronnen in het huis.

Ventilatietype C versus ventilatietype D

Er zijn twee belangrijke ventilatietypes die worden onderscheiden bij systemen met warmtepomp: ventilatietype C en ventilatietype D. Het verschil tussen deze types ligt in de manier waarop verse lucht in het huis wordt gebracht.

Ventilatietype C: natuurlijke toevoer en mechanische afvoer

Ventilatietype C werkt met een mechanische afvoer van lucht, voornamelijk in ruimtes zoals de badkamer, de keuken en de toiletten. Deze mechanische afvoer leidt tot onderdruk in het huis, waardoor verse lucht automatisch binnenkomt via roosters boven de ramen of in de buitenmuren. Deze luchttoevoer gebeurt zonder ventilator, wat betekent dat het systeem relatief eenvoudig en goedkoop is in aanschaf en installatie.

Het voordeel van ventilatietype C is dat de toevoer van verse lucht direct uit de buitenlucht komt, wat gezond is voor het binnenklimaat. Echter, in de winter kan de toevoerlucht wat fris aanvoelen, wat comfortniveau kan beïnvloeden.

Deze opzet is geschikt voor woningen waarbij een eenvoudig ventilatiesysteem voldoende is. Het is bijzonder geschikt voor situaties waarbij de afvoer van vocht en geurtjes belangrijk is, zoals in badkamers en keukens.

Ventilatietype D: mechanische toevoer en mechanische afvoer

Ventilatietype D werkt met zowel mechanische toevoer als mechanische afvoer van lucht. Dit betekent dat zowel verse lucht naar binnen als vervuilde lucht naar buiten wordt geblazen met behulp van ventilatoren. Hierdoor is het systeem wat complexer, maar het biedt ook meer mogelijkheden in termen van comfort en energiebesparing.

Bij ventilatietype D is er sprake van balansventilatie, waarbij de hoeveelheid toegevoerde lucht gelijk is aan de hoeveelheid afgevoerde lucht. Dit zorgt voor een betere balans in het luchtdrukverschil in het huis, wat comfortabeler is voor de bewoners.

De warmte die uit de afgevoerde lucht wordt teruggewonnen, kan worden gebruikt voor het verwarmen van het huis en het bereiden van warm water. Dit gebeurt met behulp van een warmtepomp die is geïntegreerd in het ventilatiesysteem.

Het nadeel van ventilatietype D is dat het in aanschaf duurder is dan ventilatietype C. Hierbij zijn namelijk twee ventilatoren nodig, en moet er ook een luchttoevoersysteem worden aangelegd. De investering wordt echter vaak gecompenseerd door de energiebesparing die het systeem oplevert.

Ventilatietype D is vooral geschikt voor woningen waarbij een hoog comfortniveau en energiezuinigheid belangrijk zijn. Het is een goede keuze voor woningen die zijn aangesloten op een warmtenet of waarbij het gebruik van een warmtepompboiler kan worden ingezet.

Werking van ventilatiesystemen met warmtepomp

De werking van ventilatiesystemen met warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmteoverdracht. De warmtepomp haalt warmte uit de afgevoerde lucht en gebruikt deze voor het verwarmen van het huis of het bereiden van warm water. Dit proces is efficiënter dan het verbranden van aardgas, omdat het gebruik maakt van de warmte die anders verloren zou gaan.

Bron [2] geeft aan dat ventilatiesystemen met warmtepomp ook condensatie uit de ventilatielucht kunnen gebruiken. Hierdoor is het rendement van het systeem hoger dan bij een traditionele WTW-unit. De warmtepomp kan de afgevoerde lucht verder afkoelen, waardoor er nog meer energie kan worden uitgehaald.

In combinatie met het gebruik van buitenlucht of grond kan het systeem nog efficiënter worden. Dit is vooral geschikt voor woningen met goede isolatie en een laag energieverbruik.

Voordelen van ventilatiesystemen met warmtepomp

Er zijn verschillende voordelen van ventilatiesystemen met warmtepomp die belangrijk zijn voor zowel particuliere woningen als commerciële gebouwen.

1. Energiezuinigheid

Een van de grootste voordelen van ventilatiesystemen met warmtepomp is de energiezuinigheid. Door de warmte uit de afgevoerde lucht te gebruiken, wordt er minder energie nodig om het huis te verwarmen of warm water te maken. Dit leidt tot lagere energiekosten en een vermindering van het CO₂-uitstootniveau.

Bron [1] benadrukt dat het gebruik van een ventilatiewarmtepomp in combinatie met een cv-ketel kan leiden tot een behoorlijke energiebesparing. In bepaalde gevallen is het zelfs mogelijk om volledig van gas af te komen, mits het systeem is afgestemd op een zeer zuinig huis en eventueel een zonneboiler.

2. Verbetering van het binnenklimaat

Ventilatiesystemen met warmtepomp zorgen voor een beter binnenklimaat door het continu toevoeren van verse lucht. Dit voorkomt stilstaande lucht, vermindert het risico op schimmelvorming en zorgt voor een gezonder omgeving voor de bewoners.

Ventilatietype D, bijvoorbeeld, garandeert een betere circulatie van lucht door het gebruik van mechanische toevoer en afvoer. Dit zorgt voor een betere balans in het luchtdrukverschil en voorkomt de opstapeling van vocht en geurtjes.

3. Flexibiliteit in toepassing

Ventilatiesystemen met warmtepomp zijn geschikt voor verschillende toepassingen. Ze kunnen worden gebruikt in zowel particuliere woningen als commerciële gebouwen, afhankelijk van de omvang en de behoeften.

Bijvoorbeeld, bron [4] beschrijft het Rinnova Vertical 30-systeem van Innova, dat geschikt is voor ruimtes met hoge ventilatiebehoeften zoals kantoren, klaslokalen en vergaderruimtes. Dit systeem combineert ventilatie, verwarming en koeling in één apparaat en is eenvoudig te installeren.

4. Verminderde afhankelijkheid van fossiele brandstoffen

Door de gebruikte energie te halen uit de ventilatielucht of andere duurzame bronnen, is het mogelijk om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen of volledig te stoppen. Dit maakt ventilatiesystemen met warmtepomp een belangrijke bouwsteen in de overgang naar duurzame energie.

Aandachtspunten bij de keuze van een ventilatiesysteem met warmtepomp

Bij de keuze van een ventilatiesysteem met warmtepomp zijn er verschillende aandachtspunten die moeten worden gehanteerd om ervoor te zorgen dat het systeem optimaal werkt en aan de eisen van de woning voldoet.

1. Type ventilatie kiezen

De keuze tussen ventilatietype C en D is afhankelijk van de behoeften van de woning. Voor een eenvoudig en goedkoper systeem is ventilatietype C vaak voldoende. Voor een hoger comfortniveau en meer energiebesparing is ventilatietype D een betere keuze.

Bron [2] geeft aan dat ventilatietype D duurder is in aanschaf, maar dat de energiebesparing vaak deze kosten compenseert. Het is daarom belangrijk om te overwegen wat de prioriteit is: investering of langdurige besparing.

2. Aanpassing aan het energieverbruik van de woning

Het rendement van een ventilatiesysteem met warmtepomp hangt ook af van het energieverbruik van de woning. Een woning met een hoge isolatiegraad en een laag energieverbruik is ideaal voor deze systemen. In minder goed geïsoleerde woningen kan het systeem minder efficiënt werken, wat kan leiden tot een minder gunstige terugverdientijd.

Bron [1] benadrukt dat het gebruik van een ventilatiewarmtepomp in combinatie met een cv-ketel het gasgebruik kan verminderen, maar dat het meestal niet volledig van gas afkomt. Pas bij bepaalde gecombineerde systemen is het mogelijk om volledig van gas af te komen.

3. Kwaliteit van de installatie

De kwaliteit van de installatie is een belangrijk aspect bij de werking van een ventilatiesysteem met warmtepomp. Een foute installatie kan leiden tot verlies van warmte, onvoldoende ventilatie of technische problemen met het systeem.

Het is daarom belangrijk om de installatie uit te voeren door een geaccrediteerde monteur of bouwprofessional met ervaring in ventilatiesystemen. Dit zorgt ervoor dat het systeem optimaal werkt en aan de verwachtingen voldoet.

Toepassing in particuliere woningen en commerciële gebouwen

Ventilatiesystemen met warmtepomp zijn toepasbaar in zowel particuliere woningen als commerciële gebouwen, afhankelijk van de omvang en het type ventilatie.

Particuliere woningen

In particuliere woningen worden ventilatiesystemen met warmtepomp vaak gebruikt in combinatie met een cv-ketel of een warmtepompboiler. Het is mogelijk om het systeem aan te sluiten op een warmtenet, waarbij de warmte uit ventilatielucht wordt gebruikt voor het bereiden van warm water.

Bron [1] geeft aan dat het mogelijk is om volledig van gas af te komen mits het systeem is afgestemd op een zeer zuinig huis en eventueel een zonneboiler. Dit maakt ventilatiesystemen met warmtepomp een interessante optie voor huiseigenaren die zich willen afzetten van fossiele brandstoffen.

Commerciële gebouwen

In commerciële gebouwen worden ventilatiesystemen met warmtepomp vaak gebruikt in combinatie met koel- en verwarmingssystemen. Het Rinnova Vertical 30-systeem van Innova, bijvoorbeeld, is ontworpen voor professionele toepassingen zoals kantoren, klaslokalen en vergaderruimtes. Dit systeem combineert ventilatie, verwarming en koeling in één apparaat en is eenvoudig te installeren.

Bron [4] benadrukt dat de inverter warmtepomp technologie efficiënt is in het opwekken van warmte en koelte. Hierdoor is het systeem geschikt voor ruimtes met hoge ventilatiebehoeften en is het mogelijk om het binnenklimaat optimaal te reguleren.

Conclusie

Ventilatiesystemen met warmtepomp bieden een duurzame en energiezuinige oplossing voor het verhogen van het comfortniveau en het verbeteren van het binnenklimaat in zowel particuliere woningen als commerciële gebouwen. Deze systemen combineren ventilatie met warmteherwinning en warmteproductie, waardoor ze efficiënter zijn dan traditionele ventilatiesystemen.

De keuze tussen ventilatietype C en D hangt af van de behoeften van de woning en de prioriteiten van de eigenaar. Voor een eenvoudig en goedkoper systeem is ventilatietype C vaak voldoende. Voor een hoger comfortniveau en meer energiebesparing is ventilatietype D een betere keuze.

De werking van ventilatiesystemen met warmtepomp is gebaseerd op het principe van warmteoverdracht. Door de warmte uit de afgevoerde lucht te gebruiken, wordt er minder energie nodig om het huis te verwarmen of warm water te maken. Dit leidt tot lagere energiekosten en een vermindering van het CO₂-uitstootniveau.

Het is belangrijk om bij de keuze van een ventilatiesysteem met warmtepomp rekening te houden met de kwaliteit van de installatie, de isolatiegraad van de woning en de behoeften van de gebruikers. Door deze aandachtspunten goed te hanteren, is het mogelijk om een systeem te kiezen dat optimaal werkt en aan de verwachtingen voldoet.

Ventilatiesystemen met warmtepomp vormen een belangrijke bouwsteen in de overgang naar duurzame energie en kunnen daardoor een waardevolle bijdrage leveren aan de energiezuinigheid van woningen en gebouwen.

Bronnen

ventilatie