Warmtepomp plaatsen: Wanneer een omgevingsvergunning nodig is

De installatie van een warmtepomp is tegenwoordig een veelgebruikte oplossing voor duurzame verwarming en airco. Echter, voordat u een warmtepomp op uw eigendom plaatst, is het belangrijk om rekening te houden met eventuele vergunningplichten. Afhankelijk van het type warmtepomp, de locatie en de afmetingen, kan het nodig zijn om een omgevingsvergunning aan te vragen bij de gemeente. In dit artikel worden de relevante regels en richtlijnen uitgebreid besproken, met aandacht voor de praktische situaties die het meest voorkomen. Het artikel is opgesteld op basis van actuele en betrouwbare informatie uit gemeentelijke en wettelijke bronnen.

Wanneer is een omgevingsvergunning nodig voor een warmtepomp?

In veel gevallen is het mogelijk om een warmtepomp vergunningsvrij te plaatsen. Echter, er zijn duidelijke regels die bepalen of een vergunning nodig is. De belangrijkste maatstaven zijn de hoogte, de oppervlakte en de locatie van de warmtepomp.

Hoogte en oppervlakte als maatstaf

Een warmtepomp wordt beschouwd als een losstaand bouwwerk, wat betekent dat deze niet automatisch onder de regulering van het bestemmingsplan valt. Echter, als de warmtepomp hoger is dan 1 meter of een oppervlakte heeft van meer dan 2 vierkante meter, dan is een omgevingsvergunning nodig. Dit geldt ook als de warmtepomp op 30 centimeter boven de grond is geplaatst en de totale hoogte daardoor 1 meter overschrijdt.

Bijvoorbeeld, als een warmtepomp in een geluiddempende kast is opgenomen, wordt de totale hoogte van het geheel berekend. In veel gevallen leidt dit ertoe dat de vergunningplicht ontstaat.

Locatie op het dak of gevel

Een warmtepomp op het dak of op de gevel kan ook vergunningplichtig zijn. Dit geldt met name als de warmtepomp of een ander type installatie (zoals een airco) op de gevel of op een daken van een aanbouw geplaatst wordt. Als de bovenkant van de installatie 30 centimeter of meer uitsteekt boven de vloer van de eerste verdieping, dan is een omgevingsvergunning nodig.

Op platte daken kan een warmtepomp ook vergunningplichtig zijn als deze tegen de rand van het dak is aangebracht. In tegenstelling thereto, is het meestal niet nodig om een vergunning aan te vragen voor PVT-panelen die op het dak zijn geplaatst, zolang deze in lijn met het dak zijn geïnstalleerd.

Installaties op de grond of in een carport

Als een warmtepomp op de grond is geplaatst en de bovenkant ervan 1 meter of meer uitsteekt boven het maaiveld, dan is een vergunning nodig. Deze regel geldt ook wanneer de oppervlakte van de warmtepomp groter is dan 2 vierkante meter.

Een warmtepomp die in een carport is geplaatst, wordt niet automatisch beschouwd als een uitbreiding van de carport. In dit geval is het een losstaand bouwwerk, wat betekent dat er een omgevingsvergunning nodig is. Dit is bevestigd door juridische uitspraken van relevante instanties.

Trillingen en geluid: Belangrijke aandachtspunten

Naast de fysieke afmetingen van een warmtepomp, zijn er ook andere factoren die een rol spelen bij de beoordeling of een vergunning nodig is. Zo kan een warmtepomp geluid en trillingen veroorzaken, wat overlast kan geven aan buren of zelfs juridische problemen kan opleveren.

Geluidsniveaus en geluidsverminderende maatregelen

De hoeveelheid geluid die een warmtepomp produceert, is een belangrijke factor bij het bepalen van de vergunningplicht. In het algemeen mag het geluidsniveau niet hoger zijn dan 40 decibel in de nacht en 45 decibel overdag op de erfgrens. Dit is vastgelegd in gemeentelijke richtlijnen.

Om het geluid van een warmtepomp te beperken, zijn er verschillende maatregelen beschikbaar. Het installeren van een geluiddempende kast is een veelgebruikte methode. Deze kast zorgt er niet alleen voor dat het geluid wordt verminderd, maar leidt ook tot een grotere totale afmeting van de warmtepomp. Dit kan op zijn beurt weer gevolgen hebben voor de vergunningplicht.

Een andere methode is het kiezen van een warmtepomp met een lager geluidsvermogen. Dit kan worden beoordeeld via het energielabel van de warmtepomp. Bovendien is het mogelijk om de warmtepomp op nachtmodus te zetten, waardoor het geluidsniveau in de nacht wordt verlaagd.

Trillingen en eventuele hinder

Naast geluid kan een warmtepomp ook trillingen veroorzaken. Deze trillingen kunnen zich vooral voelen in de directe omgeving van de installatie. In extreme gevallen kan dit leiden tot onrechtmatige hinder, wat juridische gevolgen kan hebben.

Trillingen kunnen worden beperkt door het gebruik van trillingsdempers. Deze zijn gemakkelijk te installeren en kunnen effectief helpen om de hinder te beperken. In gevallen waarin de trillingen toch onaanvaardbaar zijn, kan het nodig zijn om de warmtepomp op bepaalde momenten uit te schakelen. Dit is bevestigd door een arrest van het Gerechtshof Arnhem.

Warmtepomp op een balkon of in een bijgebouw

Het plaatsen van een warmtepomp op een balkon of in een bijgebouw zoals een schuur of carport vereist ook aandacht voor de vergunningplicht. De belangrijkste regel is dat de warmtepomp als een losstaand bouwwerk wordt beschouwd, wat betekent dat deze niet automatisch onder het bestemmingsplan valt.

Bijvoorbeeld, een warmtepomp die op een balkon is geplaatst, is volgens een uitspraak van de Afdeling geen uitbreiding van het balkon, maar een losstaand bouwwerk dat op het balkon staat. Dit betekent dat de regels voor losstaande bouwwerken van toepassing zijn. In dergelijke gevallen is het meestal nodig om een omgevingsvergunning aan te vragen.

Een warmtepomp die in een bijgebouw zoals een schuur is geplaatst, kan ook vergunningplichtig zijn. Dit geldt met name als de bovenkant van de installatie 3 meter of meer boven het maaiveld uitsteekt. In dat geval is een omgevingsvergunning nodig.

Het verschil tussen het bouwen en afwijken van het bestemmingsplan

Een omgevingsvergunning kan nodig zijn voor twee activiteiten: het bouwen of het afwijken van het bestemmingsplan.

Vergunning voor het bouwen

Een vergunning is nodig voor het bouwen als het gaat om een warmtepomp die hoger is dan 1 meter of groter dan 2 vierkante meter is. Dit is vaak het geval bij lucht-waterwarmtepompen of warmtepompen die in een geluiddempende kast zijn opgenomen. In dergelijke gevallen moet een vergunning worden aangevraagd bij de gemeente.

Vergunning voor het afwijken van het bestemmingsplan

Een vergunning is ook nodig voor het afwijken van het bestemmingsplan als de warmtepomp geplaatst wordt in een gebied waar de bouwregels bepalen dat de hoogte van bouwwerken lager moet zijn. Dit komt vaak voor in woongebieden waar de maximale hoogte van bouwwerken vastligt. Als de warmtepomp hoger is dan toegestaan, dan is een vergunning nodig om van het bestemmingsplan af te wijken.

Praktische tips voor het installeren van een warmtepomp

Het installeren van een warmtepomp is een complexe procedure die goed moet worden afgestemd op de juridische en technische eisen. Hier zijn enkele praktische tips voor eigenaren die overwegen om een warmtepomp te installeren.

Check vooraf bij de gemeente

Het is verstandig om vooraf te controleren bij de gemeente of een omgevingsvergunning nodig is. Dit kan via het Omgevingsloket of via de website van de gemeente. In sommige gevallen zijn er ook digitale tools beschikbaar die helpen bij het bepalen van de vergunningplicht.

Kies de juiste locatie

Het is belangrijk om de warmtepomp zo te plaatsen dat er geen overlast ontstaat voor buren. Dit geldt met name voor de buitenunit van de warmtepomp, die geluid en trillingen kan veroorzaken. Kies een locatie waar het geluidsniveau niet te hoog is en waar trillingen beperkt worden.

Kies de juiste warmtepomp

De keuze van de juiste warmtepomp is cruciaal voor het succes van de installatie. Overweeg het kiezen van een warmtepomp met een lager geluidsvermogen en een vermogen dat past bij de behoeften van uw woning. Een installateur kan u helpen bij deze keuze.

Kies voor isolatie

Een goed geïsoleerde woning zorgt ervoor dat de warmtepomp efficiënter werkt en minder geluid produceert. Dit is een aanbevolen maatregel om de prestaties van de warmtepomp te verbeteren.

Duurzaam wonen en financiële hulp

Het installeren van een warmtepomp is een duurzame keuze die ook financieel kan worden gesteund. In sommige gemeenten zijn er speciale leningen beschikbaar voor duurzame verbouwingen. In Nijkerk bijvoorbeeld is de Toekomstbestendig Wonen Lening beschikbaar, waarbij geld kan worden geleend tegen een lage rente. Dit is een betrouwbare optie voor eigenaren die financiële hulp nodig hebben.

Conclusie

Het plaatsen van een warmtepomp kan een vergunningsvrije activiteit zijn, maar in veel gevallen is een omgevingsvergunning nodig. De vergunningplicht wordt bepaald door de afmetingen, de locatie en de impact van de warmtepomp op de omgeving. Het is belangrijk om vooraf te controleren bij de gemeente of een vergunning nodig is en om rekening te houden met de juridische en technische eisen. Door dit te doen, kunt u ervoor zorgen dat uw warmtepomp legaal is geïnstalleerd en dat er geen overlast of juridische problemen ontstaan. Het installeren van een warmtepomp is een duurzame keuze die ook financieel kan worden gesteund, waardoor het een aantrekkelijke optie is voor eigenaren die hun woning duurzaam willen maken.

Bronnen

1. Catch Legal: Warmtepomp plaatsen: goed idee, maar let wel goed op
2. Amersfoort: Airco, warmtepomp of andere technische installatie plaatsen
3. Duurzaam Nijkerk: Warmtepomp plaatsen