Het bepalen van het juiste vermogen voor een warmtepomp: een uitgebreide gids voor energie-efficiëntie en comfort

Published by Redactie on september 27, 2025 | Category warmtepomp

Het kiezen van het juiste vermogen voor een warmtepomp is een essentiële stap bij de installatie van een duurzamere verwarmingsoplossing voor een woning. Een warmtepomp die te weinig of te veel vermogen levert, heeft gevolgen voor zowel het comfort van de bewoner als het energieverbruik en de levensduur van het systeem. In deze gids wordt uitgebreid ingegaan op hoe het benodigde vermogen van een warmtepomp bepaald kan worden, welke factoren hierin van invloed zijn, en hoe je tot een energie-efficiënte en comfortabele installatie kunt komen.

Inleiding

Een warmtepomp werkt door warmte uit de omgeving (zoals de lucht of de grond) op te nemen en deze te gebruiken om een woning te verwarmen. Het vermogen van zo’n systeem wordt uitgedrukt in kilowatt (kW) en geeft aan hoeveel warmte de warmtepomp per uur kan leveren. Het bepalen van het juiste vermogen houdt rekening met de thermische eigenschappen van de woning, het verwarmingssysteem, en het gewenste comfortniveau.

Een te klein vermogen zorgt er niet voor dat de woning voldoende wordt verwarmd, vooral in koude buitentemperaturen. Een te groot vermogen daarentegen kan leiden tot inefficiëntie, meer energieverbruik en een kortere levensduur van het systeem door te veel starts en stops. Het is daarom belangrijk om een nauwkeurige berekening te maken van het benodigde vermogen, waarbij een warmteverliesberekening centraal staat.

Wat is een warmteverliesberekening?

Een warmteverliesberekening is een objectieve methode om het benodigde vermogen van een warmtepomp te bepalen. Deze berekening geeft aan hoeveel warmte een woning per tijdseenheid verliest aan de omgeving. Dit verlies is afhankelijk van factoren zoals de grootte van de woning, de isolatiegraad, het type glas en de eventuele luchtlekkages.

Het resultaat van een warmteverliesberekening is een rapportage die het benodigde vermogen voor de verwarming van de woning bevat. Dit vermogen wordt vaak aangeduid als Aansluitvermogen of Vermogen opwekker. In dit rapportage worden ook de warmteverliezen per ruimte afzonderlijk weergegeven, waardoor duidelijk is hoeveel warmte elk deel van de woning nodig heeft bij een bepaalde buitentemperatuur.

De warmteverliesberekening is dus een essentieel gereedschap bij het bepalen van het vermogen van een warmtepomp, omdat het rekening houdt met de specifieke kenmerken van de woning en het gewenste comfortniveau. Het is de enige betrouwbare methode om het benodigde vermogen te bepalen, zoals benadrukt in de bronnen.

Factoren die het benodigde vermogen bepalen

Er zijn meerdere factoren die bepalen hoeveel vermogen een warmtepomp moet leveren om een woning efficiënt en comfortabel te verwarmen. Deze factoren zijn:

1. Grootte van de woning

Een algemene richtlijn is dat per vierkante meter woonoppervlak ongeveer 0,1 kW aan vermogen nodig is voor een goed geïsoleerde woning. Voor een woning van 150 m² zou dus een warmtepomp met een vermogen van 15 kW voldoende kunnen zijn. Echter, deze richtlijn geldt alleen als de woning goed geïsoleerd is. Bij een slechter geïsoleerde woning is meer vermogen nodig om hetzelfde comfortniveau te behalen.

2. Isolatiegraad

De isolatiegraad van de woning bepaalt hoeveel warmte er verloren gaat. Hoe beter de isolatie, hoe minder warmte verloren gaat en hoe minder vermogen nodig is. Isolatie is hierbij bepalend voor het rendement van de warmtepomp. Een woning met hoge isolatiegraad heeft minder energie nodig om de gewenste binnentemperatuur te behouden.

3. Type verwarmingssysteem

Het type verwarmingssysteem heeft ook invloed op het benodigde vermogen van de warmtepomp. Een warmtepomp die wordt gebruikt in combinatie met vloerverwarming vereist minder vermogen dan een warmtepomp die wordt gebruikt met traditionele radiatoren. Dit komt doordat vloerverwarming werkt met lagere temperaturen en dus efficiënter is.

4. Gewenst comfortniveau

Het comfortniveau dat je wilt bereiken speelt ook een rol. Bijvoorbeeld: als je een woning wil verwarmen tot een binnentemperatuur van 22°C bij buitentemperaturen van -10°C, is er meer vermogen nodig dan bij een binnentemperatuur van 20°C bij dezelfde buitentemperatuur. De warmteverliesberekening rekening houdt met deze situaties en berekent het benodigde vermogen op basis van deze parameters.

5. Gebruik van warm tapwater

Als de warmtepomp ook wordt gebruikt om warm tapwater te leveren, moet het vermogen van de installatie verhoogd worden. In de praktijk wordt dit gedaan door het vermogen te verhogen met 10 W per liter boilerinhoud. Dit is een aanvullende berekening die moet worden opgenomen in het totaalvermogen van de warmtepompinstallatie.

Het invullen van de warmteverliesberekening

De warmteverliesberekening kan worden uitgevoerd door een erkend energieadviseur of een ervaren installateur. Deze berekening is niet alleen een wiskundig model, maar ook een technisch proces dat rekening houdt met de thermische eigenschappen van de woning. Hieronder worden de belangrijkste stappen bij het uitvoeren van een warmteverliesberekening besproken.

1. Invoeren van basisgegevens

De basisgegevens van de woning worden ingevoerd in het berekeningsmodel. Dit omvat:

Oppervlakte van de woning
Aantal personen
Type glas
Type dakkapellen
Type vloerbedekking
Type radiatoren of vloerverwarming
Verwachting van luchtlekkages
Verwachting van isolatielagen

2. Bepalen van het warmteverlies per ruimte

De warmteverliesberekening rekent per ruimte uit hoeveel warmte er verloren gaat aan de omgeving. Deze berekening houdt rekening met de warmtegeleiding van de wanden, daken, vloeren en ramen. Ook worden luchtlekkages meegenomen in de berekening.

3. Aanpassen voor comfort en buitentemperatuur

Naast het warmteverlies wordt ook rekening gehouden met het gewenste comfortniveau en de buitentemperatuur. Dit is belangrijk omdat de warmtepomp in koude winters meer vermogen moet leveren om de gewenste binnentemperatuur te behouden.

Het kiezen van het juiste vermogen

Na het uitvoeren van een warmteverliesberekening kun je beginnen met het kiezen van de juiste warmtepomp. Het vermogen van een warmtepomp is variabel en hangt af van de buitentemperatuur en de temperatuur van het water in het afgiftesysteem. In de technische documentatie van warmtepompen wordt het vermogen meestal vermeld met standaardwaarden, bijvoorbeeld 7°C buitentemperatuur en 35°C watertemperatuur.

Het vermogen van een warmtepomp kan worden afgestemd op de situatie. Dit proces heet moduleren. Moduleren betekent dat de warmtepomp afhankelijk van de situatie meer of minder vermogen levert. Dit zorgt voor efficiënter werken van de warmtepomp en vermindert het energieverbruik.

Het kiezen van een warmtepomp met het juiste vermogen is dus belangrijk voor zowel het comfort als het energieverbruik. Een warmtepomp met een te groot vermogen zal te vaak starten en stoppen, wat slecht is voor de levensduur en het rendement. Een warmtepomp met een te klein vermogen daarentegen kan de woning niet voldoende verwarmen, vooral in koude buitentemperaturen.

Het gebruik van SCOP voor het bepalen van het verbruik

Om het energieverbruik van een warmtepomp te bepalen, wordt gebruik gemaakt van de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). De SCOP geeft aan hoe efficiënt een warmtepomp over het hele jaar werkt. Een hogere SCOP betekent dat de warmtepomp meer warmte levert per kWh aan elektriciteit.

De SCOP van een warmtepomp varieert afhankelijk van het klimaat en het type verwarmingssysteem. In Nederland is het klimaat relatief koel, waardoor de SCOP van een warmtepomp in dit klimaat iets lager is dan in warmere landen. Daarom is het belangrijk om een warmtepomp te kiezen die specifiek is ontworpen voor het Nederlandse klimaat en een hoge SCOP heeft.

Een voorbeeldberekening van het verbruik is als volgt:

$$ \text{Verbruik [kWu]} = \frac{[D] \cdot 9}{[A] + ([B] - [A]) \cdot \frac{(55 - [C])}{20}} $$

Waarbij: - [A] = SCOP bij 35°C - [B] = SCOP bij 55°C - [C] = stooklijn in °C - [D] = jaarlijks gasverbruik in m³

Deze formule helpt bij het bepalen van het jaarverbruik van de warmtepomp op basis van de technische specificaties en het energieverbruik van de woning.

Praktische stappen voor het bepalen van het vermogen

Als je als woningeigenaar of professioneel adviseur wilt bepalen hoeveel vermogen je warmtepomp moet leveren, kun je de volgende stappen volgen:

Laat een warmteverliesberekening maken door een erkend energieadviseur of ervaren installateur.
Bekijk de rapportage om te zien wat het benodigde vermogen is voor de verwarming van de woning.
Voeg eventueel het extra vermogen toe voor warm tapwater, indien van toepassing.
Kies een warmtepomp die het benodigde vermogen kan leveren, rekening houdend met de buitentemperatuur en het type verwarmingssysteem.
Controleer de SCOP van de gekozen warmtepomp om te bepalen hoe efficiënt deze is in het Nederlandse klimaat.
Koppel de warmtepomp aan het verwarmingssysteem en laat dit testen door een ervaren installateur.

Conclusie

Het bepalen van het juiste vermogen van een warmtepomp is een essentieel onderdeel van de installatie van een duurzame verwarmingsoplossing. Een warmteverliesberekening is de enige betrouwbare methode om het benodigde vermogen te bepalen, omdat deze rekening houdt met de thermische eigenschappen van de woning, het verwarmingssysteem en het gewenste comfortniveau.

Door het kiezen van een warmtepomp met het juiste vermogen zorg je voor een energie-efficiënte installatie die niet alleen comfortabele woningverwarming biedt, maar ook bijdraagt aan een lagere CO₂-uitstoot en een lagere energierekening. Het is daarom aan te raden om bij de aanschaf van een warmtepomp altijd te laten uitvoeren door een erkend professional en gebruik te maken van een warmteverliesberekening.

Bronnen

vermogen
en