Wat is een goede COP waarde voor een warmtepomp? Een duidelijk overzicht

De keuze voor een warmtepomp is in de huidige tijd steeds belangrijker geworden, gezien de stijgende energiekosten en de groeiende aandacht voor duurzame energie. Het rendement van een warmtepomp speelt een centrale rol in deze keuze. Twee belangrijke parameters om het rendement van een warmtepomp te bepalen zijn de COP (Coefficient of Performance) en de SCOP (Seasonal Coefficient of Performance). In dit artikel leggen we uit wat deze waarden inhouden, welke factoren van invloed zijn op het rendement van een warmtepomp, en wat de richtlijnen zijn voor een goede COP waarde.

Wat is de COP van een warmtepomp?

De COP (Coefficient of Performance) is een maat voor het rendement van een warmtepomp. Het geeft aan hoeveel warmte een warmtepomp levert ten opzichte van het elektriciteitsverbruik. De COP wordt berekend door de hoeveelheid geproduceerde warmte te delen door de hoeveelheid elektriciteit die de warmtepomp verbruikt.

Bijvoorbeeld: Als een warmtepomp 5 kWh warmte levert en daarbij 1 kWh elektriciteit verbruikt, is de COP 5. Dit betekent dat de warmtepomp 5 keer zoveel warmte produceert als het elektriciteitsverbruik. De COP is dus geen percentage, maar een verhouding.

Een COP van 3 betekent bijvoorbeeld dat uit elke 3 eenheden warmte, 1 eenheid elektriciteit is verbruikt en 2 eenheden warmte zijn onttrokken aan de omgeving (lucht, bodem of water). Hoe hoger de COP, hoe efficiënter de warmtepomp werkt. Een hogere COP betekent minder elektriciteitsverbruik per geleverde hoeveelheid warmte en dus lage kosten.

COP en de situatie van de warmtepomp

De COP van een warmtepomp hangt af van een aantal factoren, zoals de buitentemperatuur, de afgiftetemperatuur van het warmtebronwater, en de technische specificaties van de warmtepomp. Omdat deze omstandigheden kunnen variëren, heeft een warmtepomp meerdere COP-waarden. Deze worden meestal onder standaardcondities gemeten, zoals bij een bepaalde buitentemperatuur en een bepaalde afgiftetemperatuur.

De COP is dus een theoretische waarde die het rendement in ideale omstandigheden beschrijft, maar niet het jaarlijks verbruik van de warmtepomp. Daarom is de COP niet geschikt als basis voor het kiezen van een warmtepomp. De COP is vooral nuttig om te begrijpen hoe een warmtepomp in theorie werkt.

Wat is een goede COP waarde?

Voor lucht-water warmtepompen is een COP vanaf 3 al als goed beschouwd. Een COP van 3 betekent dat een warmtepomp 3 kWh warmte produceert op 1 kWh elektriciteit. Onder gunstige omstandigheden, zoals een hoge COP van 5 of hoger, is het rendement van de warmtepomp aanzienlijk. In dit geval is het rendement zelfs hoger dan 500%.

Hoewel een hogere COP betekent dat de warmtepomp efficiënter werkt, is het belangrijk om te begrijpen dat de COP niet het volledige beeld geeft van het jaarlijks rendement. Daarom is de COP niet geschikt om de keuze van een warmtepomp op te baseren.

COP versus SCOP: waarom is SCOP beter?

De SCOP (Seasonal Coefficient of Performance) is een betere indicator voor het jaarlijks rendement van een warmtepomp. De SCOP berekent het totale aantal warmte-eenheden dat een warmtepomp gedurende het hele jaar levert, gedeeld door het totale elektriciteitsverbruik over datzelfde jaar. De SCOP rekening houdt dus met alle omstandigheden die gedurende het jaar kunnen voorkomen, zoals temperatuurschommelingen en de stooklijn van het huis.

De SCOP hangt niet alleen af van de warmtepomp zelf, maar ook van factoren zoals het klimaat in de regio, de isolatie van de woning, en het energieverbruik van de woning. Daarom is het aan te raden om de SCOP vooraf te berekenen op basis van jouw specifieke situatie. Een SCOP van 3,5 of hoger wordt vaak als gunstig beschouwd, omdat dit betekent dat de investering in de warmtepomp zich snel terugbetaalt.

Het is belangrijk op te merken dat de COP en SCOP verschillende doeleinden dienen. De COP is een theoretische waarde onder standaardcondities, terwijl de SCOP een praktisch gemiddelde is over het hele jaar. Bij het kiezen van een warmtepomp is het daarom verstandiger om de SCOP als uitgangspunt te nemen, omdat deze een betrouwbaarder beeld geeft van het jaarlijks rendement.

Factoren die het COP en SCOP van een warmtepomp beïnvloeden

De COP en SCOP van een warmtepomp worden beïnvloed door verschillende factoren. De belangrijkste factoren zijn:

1. Buitentemperatuur: Hoe hoger de buitentemperatuur, hoe hoger de COP. Bij lage temperaturen moet de warmtepomp harder werken om warmte op te tillen, wat het rendement verlaagt.
2. Afgiftetemperatuur van het warmtebronwater: Een lagere afgiftetemperatuur van het warmtebronwater zorgt voor een hoger rendement. Lucht-water warmtepompen die water leveren bij 35°C hebben bijvoorbeeld een hogere COP dan warmtepompen die water leveren bij 65°C.
3. Soort warmtepomp: Lucht-water warmtepompen zijn meestal minder efficiënt dan bodem-water warmtepompen. Lucht-water warmtepompen zijn gevoeliger voor klimatologische omstandigheden, terwijl bodem-water warmtepompen profiteren van de constante bodemtemperatuur.
4. Isolatie van de woning: Een goed geïsoleerde woning vereist minder warmte, wat het rendement van de warmtepomp verhoogt. De SCOP is daardoor ook hoger in een goed geïsoleerde woning.
5. Zonnepanelen: Als een warmtepomp wordt aangedreven door zonnepanelen, kan het elektriciteitsverbruik grotendeels zelf worden opgewekt. Dit verlaagt de kosten en verhoogt het rendement van de warmtepomp.

COP en SCOP-waarden per type warmtepomp

De efficiëntie van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de gemiddelde COP- en SCOP-waarden per type warmtepomp:

Deze waarden zijn gemiddelden en kunnen in de praktijk afwijken. Het is daarom belangrijk om de SCOP vooraf te berekenen op basis van jouw situatie.

Integrated value versus peak load value

Niet alle COP-waarden zijn even betrouwbaar. De peak load value is de maximale capaciteit die een warmtepomp kan leveren onder ideale omstandigheden. Deze waarde geeft geen rekening met het werkelijke gebruik, zoals warmteverlies bij ontdooien of deelbelasting.

De integrated value (of gewogen waarde) is daarentegen een waarde die rekening houdt met alle omstandigheden die zich gedurende het jaar kunnen voordoen. Deze waarde geeft een eerlijker beeld van het werkelijke rendement van de warmtepomp. Helaas geven niet alle fabrikanten deze waarde op.

Bij het vergelijken van warmtepompen is het daarom verstandig om rekening te houden met de integrated value. Deze waarde geeft een betrouwbaarder beeld van het daadwerkelijke verbruik en rendement van de warmtepomp.

COP, SCOP of SPF?

Naast COP en SCOP zijn er ook andere maatstaven om het rendement van een warmtepomp te bepalen. De SPF (Seasonal Performance Factor) is een waarde die alleen bekend is als de warmtepomp al is geïnstalleerd. Het is dus geen waarde die je kunt gebruiken bij het kiezen van een warmtepomp.

De Etha-factor is een maat die wordt gebruikt om het rendement van verschillende verwarmingssystemen te vergelijken. Deze factor houdt rekening met het primair verbruik en maakt het mogelijk om een warmtepomp te vergelijken met een gascondensatieketel of een elektrische verwarmingsinstallatie.

COP en de terugverdientijd van een warmtepomp

De COP van een warmtepomp heeft een directe invloed op de terugverdientijd van de investering. Een warmtepomp met een hogere COP verbruikt minder elektriciteit en draagt zich daardoor sneller terug. De terugverdientijd wordt beïnvloed door factoren zoals de prijs van elektriciteit, de isolatie van de woning, en het gebruik van zonnepanelen.

Een warmtepomp met een COP van 5,2 kan bijvoorbeeld aanzienlijk besparen op de energierekening. Dit maakt de investering in een warmtepomp aantrekkelijk, vooral bij goed geïsoleerde woningen en in combinatie met zonnepanelen.

COP en de besparing op gas

Hoewel gas goedkoper is per kWh dan elektriciteit, is een warmtepomp in veel gevallen toch goedkoper in verbruik. Dit komt doordat een warmtepomp veel efficiënter werkt dan een gascv-ketel. Bij een COP van 2,83 of hoger is een warmtepomp goedkoper dan een gascv-ketel. De betere warmtepompen hebben een SCOP van 5,2 of hoger, wat aanzienlijke besparingen oplevert.

COP, SCOP en het kiezen van de juiste warmtepomp

Het kiezen van de juiste warmtepomp vereist een grondige analyse van de COP en SCOP-waarden. Aangezien de COP alleen geldt onder standaardcondities, is het verstandig om de SCOP als uitgangspunt te nemen. Deze waarde geeft een betrouwbaarder beeld van het jaarlijks rendement en helpt bij het kiezen van de meest efficiënte warmtepomp.

Voor lucht-water warmtepompen is een COP vanaf 3 al als goed beschouwd, maar het is belangrijk om ook de SCOP te berekenen. Voor bodem-water warmtepompen is de COP doorgaans hoger, omdat de bodem een constante temperatuur heeft.

Conclusie

De COP van een warmtepomp is een belangrijke maat voor het rendement, maar geeft niet het volledige beeld van het jaarlijks verbruik. Bij het kiezen van een warmtepomp is het daarom verstandiger om rekening te houden met de SCOP-waarde, die het rendement over het hele jaar weergeeft. Een COP vanaf 3 is al als goed beschouwd, maar het is belangrijk om ook rekening te houden met factoren zoals de buitentemperatuur, de isolatie van de woning, en het gebruik van zonnepanelen.

Bij het kiezen van een warmtepomp is het verstandig om vooraf de SCOP-waarde te berekenen op basis van jouw situatie. Dit zorgt voor een betere afweging van de investering en leidt tot een warmtepomp die efficiënt werkt en aanzienlijke besparingen oplevert.

Bronnen

1. warmtepompberekenen.nl – COP en SCOP
2. bobex.nl – Rendement van warmtepompen
3. klimaatexpert.com – COP, SCOP en rendement
4. engie.nl – Rendement warmtepomp
5. warmtepompenadvies.nl – Warmtepomp rendement