Water-water warmtepomp met oppervlaktewater: Efficiëntie, kosten en toepassingen

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige context van duurzame energie en energiebesparing speelt de water-water warmtepomp met oppervlaktewater een steeds belangrijkere rol in het verduurzamen van woningen. Deze warmtepompsystemen gebruiken de constante temperatuur van oppervlaktewater, zoals meren, sloten of rivieren, om woningen te verwarmen en te koelen. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de technische werking, de voordelen, de aandachtspunten en de kosten van dit systeem, gebaseerd op de meest relevante informatie uit betrouwbare bronnen.

Wat is een water-water warmtepomp met oppervlaktewater?

Een water-water warmtepomp met oppervlaktewater maakt gebruik van water dat zich op de aardoppervlakte bevindt, zoals meren, sloten of rivieren, als bron van warmte. Het systeem trekt warmte uit dit water via een warmtewisselaar en gebruikt deze om een woning te verwarmen. Tijdens de zomer kan het systeem ook gebruikt worden om een woning te koelen, waarbij warmte uit het huis wordt afgevoerd en teruggebracht naar de waterbron.

De werking van het systeem is vergelijkbaar met die van een koelkast, maar in omgekeerde richting. In plaats van warmte uit een koelruimte te verwijderen, haalt het systeem warmte uit het oppervlaktewater en brengt deze over naar de woning. Tijdens de winter wordt het water opgewarmd door de aarde en gebruikt voor verwarming, terwijl het in de zomer wordt afgekoeld voor het koelen van de woning.

Een belangrijk kenmerk van dit type warmtepomp is dat het water tijdens het proces niet in contact mag komen met de buitenlucht. Dit is vanwege het risico op oxidatie en kalkafzetting, die de efficiëntie van het systeem negatief kunnen beïnvloeden. Daarom worden de putten en leidingen vakkundig afgedicht om dit te voorkomen.

Werking van de water-water warmtepomp

De werking van een water-water warmtepomp met oppervlaktewater kan worden opgedeeld in drie belangrijke stappen:

Warmteonttrekking aan de waterbron: Het systeem trekt warmte uit het oppervlaktewater via een warmtewisselaar. Dit gebeurt meestal door middel van een gesloten of open systeem. In een open systeem wordt het water uit de bron opgepompt, de warmte wordt eruit gehaald, en het afgekoelde water wordt weer teruggelaten in de bron. Dit type is vaak gebruikt bij oppervlaktewater, aangezien het geen grondboringen vereist.
Warmtewisseling en compressie: De warmte die uit het water wordt gehaald, wordt overgedragen aan een koelmiddel via een warmtewisselaar. Dit koelmiddel wordt daarna gecomprimeerd, wat ervoor zorgt dat de temperatuur verder stijgt. De kompresie is een energieverbruikend proces, maar doordat de warmtepomp zo’n hoge efficiëntie heeft, is het eindresultaat een aanzienlijke energiebesparing.
Toepassing in de woning: De opgewarmde vloeistof wordt gebruikt om de woning te verwarmen via een lagetemperatuurverwarmingssysteem. Dit kan bestaan uit vloerverwarming, wandverwarming of speciaal ontworpen radiatoren. Daarnaast kan het systeem ook gebruikt worden voor het opwekken van warm tapwater via een boiler.

Voordelen van een water-water warmtepomp

De water-water warmtepomp met oppervlaktewater biedt verschillende voordelen in vergelijking met andere warmtepompsystemen en conventionele verwarmingssystemen.

1. Hoog rendement

Een van de belangrijkste voordelen van dit type warmtepomp is het hoge rendement. Het systeem kan een efficiëntie bereiken van tot 400%, wat betekent dat voor elke kWh elektriciteit die wordt verbruikt, er 4 kWh warmte wordt opgewekt. Dit is een aanzienlijke energiebesparing in vergelijking met een conventionele cv-ketel.

2. Verwarmen én koelen

Omdat de temperatuur van oppervlaktewater het hele jaar door relatief stabiel is, is het mogelijk om het systeem zowel in de winter te gebruiken voor verwarming als in de zomer voor het koelen van de woning. Dit biedt comfort in alle seizoenen en zorgt voor een betere energiebalans van het systeem.

3. Stille werking en ruimtebesparend

Aangezien het systeem geen buitenunit vereist, is er geen geluidsoverlast en is het ideaal voor woningen met beperkte buitenruimte. Dit maakt het systeem vooral geschikt voor woningen in bebouwde kom of voor personen die het geluidsniveau in de omgeving belangrijk vinden.

4. Duurzame energiebron

Door gebruik te maken van oppervlaktewater als energiebron, maakt de water-water warmtepomp gebruik van een onuitputtelijke en duurzame energiebron. Het vermindert zo het gebruik van fossiele brandstoffen en draagt bij aan een lagere CO₂-uitstoot.

Aandachtspunten bij de installatie

Hoewel de water-water warmtepomp met oppervlaktewater veel voordelen biedt, zijn er ook een aantal belangrijke aandachtspunten bij de installatie en werking van het systeem.

1. Vergunningen en regelgeving

De installatie van een water-water warmtepomp met oppervlaktewater vereist vaak een vergunning. Aangezien het water uit de omgeving wordt gebruikt, moeten de wettelijke regels in acht worden genomen. In sommige gevallen kan de installatie alleen worden uitgevoerd bij woningen die dichtbij een geschikte waterbron liggen.

Daarnaast is het belangrijk om te controleren of de waterbron geschikt is voor gebruik als warmtebron. Dit vereist vaak een bodemonderzoek of een hydrologisch onderzoek, wat extra kosten kan opleveren.

2. Investering en kosten

De installatie van een water-water warmtepomp met oppervlaktewater is relatief kostbaar. De kosten hangen af van verschillende factoren, zoals de energiebehoefte van het huishouden, de bodemsamenstelling en de afstand tot de waterbron. Gemiddeld ligt de investering tussen €18.000 en €24.000 voor een verticale boring, terwijl de totale kosten zonder subsidies tot €40.000 kunnen oplopen.

Hoewel het systeem op lange termijn kan leiden tot aanzienlijke energiebesparing, is de terugverdientijd meestal langer dan bij andere warmtepompsystemen. Het is daarom belangrijk om het systeem goed te dimensioneren en eventuele subsidies te overwegen om de kosten te verlagen.

3. Technische eisen

Om de water-water warmtepomp efficiënt te laten werken, is het nodig om een lagetemperatuurverwarmingssysteem aan te leggen. Dit betekent dat vloerverwarming of wandverwarming meestal het beste is. Radiatoren moeten dan geschikt zijn voor het werken met lagere temperaturen.

Daarnaast is het belangrijk om een goede isolatie te hebben. Aangezien de warmtepomp werkt met lagere temperaturen, is een goede isolatie essentieel om energieverlies te voorkomen.

Voor het leveren van warm tapwater is een boiler nodig. Dit kan een ingebouwde boiler zijn in een combiwarmtepomp of een losse boiler. Voor woningen met beperkte ruimte is een combiwarmtepomp meestal de beste keuze.

Subsidies en financiering

Om de hoge investeringskosten van een water-water warmtepomp met oppervlaktewater te verlagen, zijn er subsidies beschikbaar voor huishoudens die hun woning willen verduurzamen. Deze subsidies kunnen aanzienlijk zijn en afhankelijk van de regio en het type woning variëren. Het is daarom aan te raden om vooraf te controleren welke subsidies beschikbaar zijn en hoeveel het systeem uiteindelijk zal kosten.

Een mogelijke subsidie is bijvoorbeeld de warmtepompsubsidie, die bedoeld is om huishoudens te steunen bij de overgang naar duurzame verwarmingssystemen. Door deze subsidies te combineren met het hoge rendement van het systeem, kan de terugverdientijd aanzienlijk verkort worden.

Toepassing en geschiktheid

Een water-water warmtepomp met oppervlaktewater is niet geschikt voor elke woning. Het systeem vereist namelijk toegang tot een geschikte waterbron, zoals een meer, sloot of rivier. Daarnaast moet de afstand tot de waterbron redelijk klein zijn om de transportkosten van het water te beperken. Voor woningen die dichtbij een waterloop liggen kan het systeem echter een aantrekkelijke optie zijn.

Het systeem is vooral geschikt voor woningen met een hoge warmtevraag en waar koeling in de zomer nodig is. Door het koelen van de woning in de zomer kan warmte worden afgevoerd en opgeslagen in de waterbron voor gebruik in de winter. Dit zorgt voor een betere energiebalans en vermindert de belasting op het systeem.

Conclusie

De water-water warmtepomp met oppervlaktewater is een efficiënt en duurzaam systeem voor het verwarmen en koelen van woningen. Het maakt gebruik van de constante temperatuur van oppervlaktewater en biedt daarmee een betrouwbare energiebron. Het systeem is echter niet geschikt voor elke woning en vereist een aantal voorwaarden, zoals toegang tot een geschikte waterbron en een goed gedimensioneerde installatie.

Hoewel de investering in dit systeem relatief hoog is, levert het op lange termijn aanzienlijke energiebesparing op. Het is daarom belangrijk om het systeem goed te onderzoeken en eventuele subsidies te overwegen om de kosten te verlagen. Voor woningen die dichtbij een waterloop liggen en waar zowel verwarming als koeling nodig is, kan de water-water warmtepomp een uitstekende optie zijn.