Waterzak in de kruipruimte: duurzaam opslagmedium voor warmtepomp- en regenwatersystemen

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

In de huidige tijd waarin duurzaamheid en energie-efficiëntie centrale aandachtspunten zijn in de bouw- en renovatiebranche, spelen opslagtechnologieën zoals de waterzak in de kruipruimte een steeds belangrijker rol. Deze oplossing biedt een slimme en praktische manier om thermische energie op te slaan en op te wekken, of regenwater te verzamelen en verwerken voor bruikbaar gebruik. Door gebruik te maken van de kruipruimte, een onderliggende ruimte die vaak onbenut blijft, kan men zowel functionele als ecologische voordelen behalen.

In dit artikel wordt ingegaan op de technische toepassingen, voordelen en installatieaspecten van waterzakken in de kruipruimte, met een focus op hun rol binnen warmtepomp- en regenwatersystemen. Op basis van recente voorbeelden en technische uitwerkingen uit betrouwbare bronnen wordt een duidelijk overzicht gegeven van hoe deze opslagmethoden in de praktijk worden toegepast.

Inleiding: Waarom een waterzak in de kruipruimte?

Een waterzak in de kruipruimte is een constructie die steeds meer aandacht krijgt vanwege zijn meervoudige toepassingen. Het is niet alleen een opslagmedium voor regenwater, maar ook een essentieel onderdeel in thermische energie-opslag, bijvoorbeeld voor warmtepomp-systemen.

De kruipruimte, vaak ook wel kruipruimte onder het huis genoemd, is een ideale plek voor dergelijke systemen. De ruimte is meestal droog, goed bereikbaar voor installatie en onderhoud, en heeft een constante temperatuur die gunstig is voor de opslag van water en energie. Daarnaast neemt een waterzak geen woon- of tuinruimte in beslag, wat een belangrijk voordeel is in vergelijking met systemen die in de woonruimte of buiten worden geïnstalleerd.

Binnen de context van warmtepomp-systemen wordt een waterzak gebruikt als bufferzak voor thermische energie. Hiermee is het mogelijk om warmte op te slaan en later op te wekken, bijvoorbeeld tijdens koude periodes. Voor regenwater-opslag daarentegen fungeert de zak als een verzameling en opslagmedium voor regenwater, dat vervolgens gebruikt kan worden voor toepassingen zoals toiletspoeling, tuinirrigatie of wasmachines.

Thermische energie-opslag: Waterzak als bufferzak voor warmtepomp

Bij warmtepomp-systemen wordt vaak gebruikgemaakt van een water/water-warmtepomp. Deze pomp haalt warmte op uit een waterbron, zoals grondwater of een gesloten watersysteem in de grond. In het geval van de SolarFreezer, zoals beschreven in de bronnen, is er een alternatieve oplossing gekozen: een waterzak van 12.000 liter in de kruipruimte.

Werking van de SolarFreezer

De SolarFreezer is een innovatief systeem ontworpen door een bedrijf uit Hengelo. Het bestaat uit een waterzak die als thermische opslag fungeert. Tijdens warme periodes wordt warmte opgenomen, die vervolgens gebruikt kan worden tijdens koude dagen. De temperatuur in de bufferzak blijft maximaal op 18 tot 20 °C, wat een belangrijk voordeel is: deze temperatuur is laag genoeg om legionella te voorkomen, maar voldoende om energie op te slaan.

In de zomermaanden kan het water uit de bufferzak ook gebruikt worden voor vloerkoeling, waardoor het systeem niet alleen in de wintermaanden nuttig is. Tijdens koude periodes maakt de warmtepomp gebruik van zonnethermische collectoren en de bufferzak om warmte te genereren voor verwarming en warm water. Bij zonneschijnsperiodes wordt energie opgenomen, en bij donkere dagen wordt deze opgeslagen energie gebruikt.

Een uniek aspect van de SolarFreezer is de kristallisatie-eigenschap van water. Wanneer het water in de bufferzak bevriest, wordt extra energie vrijgegeven, vergelijkbaar met de warmte die vrijkomt bij afkoeling van 80 °C naar 0 °C. Deze eigenschap maakt het systeem efficiënter in koude tijden, omdat het opgeslagen ijs extra warmte levert.

Voordelen van een bufferzak in de kruipruimte

Geen boringen nodig: In tegenstelling tot traditionele grondwater- of grondboringssystemen, hoeft er bij de SolarFreezer niet in de grond geboord te worden. Dit bespaart kosten en voorkomt mogelijke problemen met grondverzet of bronvergunningen.
Zachte warmtepomp: De water/water-warmtepomp die wordt gebruikt in combinatie met de bufferzak is stille en eenvoudiger in onderhoud dan lucht/water-warmtepompen. Dit maakt het systeem geschikt voor woningen waar geluidshinder een probleem kan zijn.
Seizoensafhankelijke efficiëntie: Het systeem is zo ontworpen dat het het hele jaar door efficiënt werkt. Zowel in de winter (verwarming) als in de zomer (koeling) kan thermische energie worden opgeslagen en gebruikt.
Duurzaamheid: Door zonne-energie en thermische opslag te combineren, draagt de SolarFreezer bij aan een lagere CO₂-uitstoot en een hogere energieautonomie.

Regenwater-opslag: Waterzak als duurzaam opslagmedium

Naast thermische energie-opslag, is de waterzak in de kruipruimte ook een essentieel onderdeel van regenwater-opslagsystemen. Deze toepassing is vooral relevant in de context van duurzame woningbouw en renovatie, waarbij het gebruik van drinkwater moet worden verminderd en het gebruik van regenwater moet worden vergroot.

Werking van regenwater-opslag in de kruipruimte

Het JustNimbus regenwatersysteem, zoals beschreven in de bronnen, is een voorbeeld van hoe een waterzak in de kruipruimte geïntegreerd kan worden in een regenwater-opslagsysteem. Het systeem bestaat uit een waterzak van 3.000 tot 4.500 liter, die geplaatst wordt in de kruipruimte. Het regenwater stroomt via een regenpijp naar een zelfreinigend filter, waarna het opgeslagen wordt in de zak.

Vanuit de zak wordt het regenwater automatisch verdeeld naar toepassingen zoals toiletspoeling, de wasmachine en de buitenkraan. Het systeem is uitgerust met een elektronisch geregeld vlotter en een pomp die ervoor zorgt dat het water onder druk beschikbaar komt. Als de voorraad regenwater bijna op is, schakelt het systeem automatisch over op leidingwater.

Voordelen van regenwater-opslag in de kruipruimte

Drinkwaterbesparing: Door regenwater te gebruiken voor niet-gezondheidskritische toepassingen, zoals toiletspoeling en tuinirrigatie, kan het gebruik van drinkwater aanzienlijk worden verlaagd. Dit heeft directe voordelen voor het budget van de huishouding en voor het milieu.
Duurzaamheid en CO₂-reductie: Het verminderen van het gebruik van drinkwater betekent minder energie voor het zuiveren, transporteren en opslaan van water. Hierdoor wordt de CO₂-uitstoot verlaagd.
Geen ingrijpende aanpassingen: Het systeem is ontworpen voor snelle plaatsing in de kruipruimte, zonder ingrijpende aanpassingen aan de woning. In de meeste gevallen is de installatie binnen één tot twee dagen afgerond.
Onderhoudsvriendelijk: Het systeem is eenvoudig in onderhoud. De waterzak is uit het zicht geplaatst, maar toch goed bereikbaar. Het zelfreinigend filter zorgt voor minder onderhoud.
Online monitoring: Het systeem is uitgerust met een online dashboard, waarmee de gebruiker inzicht heeft in de huidige watervoorraad, het verbruik en de hoeveelheid bespaard water. Ook is het mogelijk om instellingen aan te passen via afstandsbediening.

Technische specificaties van het regenwatersysteem

Waterzak: 3.000 tot 4.500 liter, plat op de bodem van de kruipruimte.
Filter: Zelfreinigend filter met RVS-zeef van 0,28 mm.
Pomp: Elektrische pomp die de druk op 2 bar houdt.
Vlotter: Elektronisch geregeld vlotter om de waterniveau te monitoren.
Dashboard: Online monitoring en afstandsbeheer mogelijk.

Kruipruimte als ideale locatie voor waterzakken

Zowel voor thermische energie-opslag als voor regenwater-opslag is de kruipruimte een ideale locatie. Deze ruimte heeft meerdere voordelen die het geschikt maken voor het installeren van waterzakken:

Constante temperatuur: De temperatuur in de kruipruimte blijft het hele jaar door vrij gelijk, wat gunstig is voor het opslaan van water en thermische energie. Dit helpt bijvoorbeeld bij de voorkoming van legionella in regenwaterzakken.
Goede bereikbaarheid: De kruipruimte is meestal makkelijk toegankelijk voor installatie en onderhoud. Dit is belangrijk, aangezien zowel de warmtepomp als het regenwatersysteem onderhoud vereisen.
Ruimtebesparing: Het plaatsen van de waterzak in de kruipruimte betekent dat geen woon- of tuinruimte in beslag wordt genomen. Dit is een groot voordeel in vergelijking met systemen die in de woonruimte of buiten geïnstalleerd moeten worden.
Droge omgeving: Bij een goed ontworpen kruipruimte is de kans op vocht- of schimmelproblemen gering. Dit is belangrijk voor de levensduur van de waterzak en de technische componenten.
Eenvoudige installatie: Omdat de kruipruimte meestal al voorzien is van elektriciteit en leidingen, is het installeren van een waterzak relatief eenvoudig. In de meeste gevallen is er geen noodzaak voor grote bouwwerkzaamheden.

Installatieaspecten en kosten

Installatie in nieuwbouw versus bestaande woningen

Zowel in nieuwbouwprojecten als in bestaande woningen kan een waterzak in de kruipruimte worden geïnstalleerd. In nieuwbouwprojecten is het systeem vaak beter geïntegreerd in de bouwplannen, wat leidt tot lagere kosten en minder ingrijpende werkzaamheden. In bestaande woningen is de installatie mogelijk, mits de kruipruimte voldoende hoog en droog is.

Benodigde voorwaarden

Minimale hoogte: In de meeste gevallen is minimaal 50 cm hoogte in de kruipruimte nodig voor het plaatsen van de waterzak en de unit. Dit maakt het mogelijk om de installatie zonder problemen uit te voeren.
Droge kruipruimte: Het is belangrijk dat de kruipruimte droog is, zowel tijdens de installatie als in de toekomst. Dit voorkomt schimmelvorming en vermindert het risico op schade aan de technische componenten.
Toegankelijkheid: De kruipruimte moet goed bereikbaar zijn voor installatie en onderhoud. Dit is belangrijk, aangezien zowel de warmtepomp als het regenwatersysteem periodiek onderhoud vereisen.
Leidingen: Het systeem moet aangesloten worden op de juiste leidingen, bijvoorbeeld een regenpijp in het geval van een regenwatersysteem. Het is verstandig om bij voorkeur een regenpijp van het hoofddak te gebruiken, omdat deze een groter水量 levert dan bijvoorbeeld een balkonpijp.

Kostenoverzicht

De kosten variëren afhankelijk van het type systeem en de omvang van de installatie. Voor thermische energie-opslag kan een bufferzak van 10 kuub (10.000 liter) geïnstalleerd worden voor ongeveer € 5.000 tot € 10.000, afhankelijk van de merknaam en de technische specificaties. Voor regenwater-opslag ligt de prijs van het JustNimbus systeem rond de € 3.000 tot € 5.000, inclusief installatie.

Het is belangrijk om te overwegen dat de investering vaak wordt terugverdiend door het verminderen van energie- en waterkosten. Daarnaast kan een dergelijk systeem ook een waarde toevoegen aan de woning, aangezien het aansluit bij duurzame bouwprincipes en de kwaliteit van het huis verhoogt.

Conclusie

De installatie van een waterzak in de kruipruimte biedt een slimme en duurzame oplossing voor zowel thermische energie-opslag als regenwater-opslag. In combinatie met een warmtepomp of regenwaterfilteringssysteem, kan een waterzak aanzienlijke voordelen bieden in termen van energie-efficiëntie, drinkwaterbesparing en ecologische impact.

Bij thermische energie-opslag helpt de bufferzak bij het opslaan en gebruiken van warmte, zowel in de winter als in de zomer. Het systeem is ontworpen om energie te besparen en te gebruiken wanneer nodig, zonder ingrijpende aardboringen of groene elektriciteit. Bij regenwater-opslag helpt de waterzak om regenwater te verzamelen en te gebruiken voor toepassingen zoals toiletspoeling en tuinirrigatie, wat leidt tot minder verbruik van drinkwater en een lagere CO₂-uitstoot.

De kruipruimte is een ideale locatie voor de installatie van dergelijke systemen, aangezien het een droge, stabiele en goed bereikbare ruimte is. De installatie is relatief eenvoudig en kan in de meeste gevallen binnen één tot twee dagen worden uitgevoerd. Dit maakt het systeem geschikt voor zowel nieuwbouw als bestaande woningen.

In het kader van duurzame renovatie en energie-efficiëntie kan een waterzak in de kruipruimte dus een waardevolle toevoeging zijn aan het woningontwerp. Of het nu gaat om een warmtepomp of een regenwatersysteem, het gebruik van een waterzak brengt zowel functionele als ecologische voordelen met zich mee.