Welk Energielabel Is Noodzakelijk voor een Warmtepomp in Nederland?

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

De keuze van een warmtepomp speelt een steeds grotere rol in de energiezuinige toekomst van het woningbouwsektor in Nederland. Tegen deze achtergrond is het belangrijk om zowel kopers als installateurs te informeren over de eisen en standaarden die gelden voor warmtepompen, met name inzake het energielabel. Het energielabel van een warmtepomp is niet alleen een verplichte specificatie bij aankoop en installatie, maar heeft ook invloed op subsidies en de energie-efficiëntie van het toestel in de praktijk.

De Europese Unie heeft sinds 26 september 2015 een labelplicht ingevoerd voor warmtepompen. Dit label, ook wel het productlabel genoemd, bevat gedetailleerde informatie over de prestaties, energie-efficiëntie, geluidsniveaus en andere relevante kenmerken van de warmtepomp. Het doel van deze verplichting is om kopers te ondersteunen bij het maken van een energiebewuste keuze en om minimum eisen inzake energieverbruik vast te leggen.

In dit artikel wordt ingegaan op de vraag: welk energielabel is nodig voor een warmtepomp, wat dit label bevat, welke invloed het heeft op subsidieaanspraken en hoe het in vergelijking staat tot andere keurmerken en labels in de markt. De informatie is gebaseerd op betrouwbare bronnen en de actuele regelgeving.

Wat is een energielabel voor warmtepompen?

Definitie en doel

Het energielabel voor warmtepompen is een Europees productlabel dat verplicht is bij de levering van een warmtepomp. Het label geeft een overzicht van de energie-efficiëntie, functies en prestaties van het toestel. Het label maakt het mogelijk voor consumenten om verschillende warmtepompen te vergelijken op basis van objectieve, standaardparameters.

Het doel van het energielabel is tweeledig:

Het ondersteunen van energiebewuste keuzes door consumenten met duidelijke informatie over efficiëntie en prestaties.
Het stellen van minimum eisen voor energieverbruik van warmtepompen in de Europese Unie.

Deze verplichting is onderdeel van bredere inspanningen om het energieverbruik in de woningbouw te verminderen en het klimaatbeleid te versterken.

Opbouw van het energielabel

Het energielabel voor warmtepompen bevat de volgende essentiële informatie:

Naam van de fabrikant: Dit geeft duidelijkheid over de leverancier van het toestel.
Referentienummer of modelnaam: Voor het identificeren van het specifieke product.
Functie van het toestel: Of het toestel ruimteverwarming, warm water of beide levert.
SCOP-waarde: Het seizoensgebonden rendement voor verwarming.
SEER-waarde: Het seizoensgebonden rendement voor koeling.
Energieklasse: Deze loopt van A+++ (meest efficiënt) tot G (minst efficiënt).
Jaarlijks energieverbruik: In kWh, wat het jaarlijkse energieverbruik weergeeft.
Geluidsniveaus: Beide binnendeel en buitendeel van de warmtepomp worden vermeld in decibel (dB).
Klimaatzone: Het label geeft aan voor welke klimaatzone de gegevens gelden.
Afgiftetemperatuur: Of het toestel werkt op lage (35°C) of middentemperaturen (55°C).
Maximaal vermogen: De warmteafgifte in kW, inclusief eventueel ingebouwde elektrische bijverwarming.

Het energielabel verschilt per functie van de warmtepomp. Zo heeft een warmtepomp die alleen ruimteverwarming levert, een ander label dan een toestel die ook voor warm water zorgt. Daarnaast zijn er aparte labels voor hybride warmtepompen, airco’s en warmtepompboilers.

Energieklasse en efficiëntie

De energieklasse op het label loopt van A+++ tot G. De meest efficiënte warmtepompen krijgen een label A+++, wat aangeeft dat ze het laagst mogelijke energieverbruik hebben. De klasse G betekent dat het toestel relatief weinig energie-efficiënt is.

A+++ (donkergroen): Meest energie-efficiënt.
A++ tot A: Zeer efficiënt.
B tot E: Gemiddeld tot matig efficiënt.
F en G (donkerrood): Minst efficiënt.

De energieklasse is direct verbonden met het seizoensgebonden rendement (SCOP/SPF). Hoe hoger de klasse, hoe beter het rendement van de warmtepomp over het hele jaar. Dit rendement wordt berekend op basis van gemiddelde klimaatvoorwaarden en het gebruiksgewoonteprofiel van het toestel.

Het energielabel is dus een essentieel instrument voor het inschatten van de werkelijke prestaties van een warmtepomp in de praktijk. Het helpt kopers om een energiezuinig toestel te kiezen dat goed functioneert binnen de eigen klimaat- en gebruiksgewoontes.

Invloed van het energielabel op subsidies

Subsidievoorwaarden

Het energielabel heeft ook directe invloed op de aansprakelijkheid van subsidies voor warmtepompen. In Nederland is de ISDE-subsidie een veelvoorkomende financiering voor het plaatsen van warmtepompen. Deze subsidie is echter alleen toegankelijk voor warmtepompen die aan bepaalde eisen voldoen, waaronder het energielabel.

De eisen zijn als volgt:

Hybride warmtepompen (3-6 kW): Het toestel moet minimaal een energielabel A+ of beter hebben. In dat geval is er een subsidiebedrag van €1.950 tot €3.000 beschikbaar.
Volledige lucht/water-warmtepomp: Minimaal energielabel A+ of beter. Subsidiebedrag is €1.950 tot €3.750.
Bodem-warmtepomp: Minimaal energielabel A+ of beter. Subsidiebedrag varieert van €3.750 tot €5.100.

Een warmtepomp met een energielabel onder A+ voldoet niet aan de eisen voor de ISDE-subsidie. Hierdoor wordt het energielabel niet alleen een informatief gereedschap, maar ook een juridisch en financieel vereist element in de aankoop en installatie.

Subsidie en duurzaamheid

De verplichting van een energielabel bij warmtepompen heeft ook een directe invloed op de duurzaamheid van het project. Een warmtepomp met een hogere energieklasse zal in de praktijk minder energie verbruiken, wat zowel financieel als milieu-voordeel oplevert. Deze efficiëntie wordt dus gecombineerd met subsidiebeleid om het aannemelijk en betaalbaar te maken voor kopers om over te stappen op een warmtepomp.

Het label is dus niet alleen een technische specificatie, maar ook een sleutel tot financiële ondersteuning en duurzame woningbouw.

Energieklasse en klimaatzones

Invloed van klimaat op efficiëntie

Het energielabel voor warmtepompen geeft ook aan voor welke klimaatzone de gegevens gelden. In Nederland worden drie klimaatzones onderscheiden, die elk verschillende gemiddelde buitentemperaturen hebben. Dit heeft een directe invloed op het energieverbruik en rendement van de warmtepomp.

De klimaatzones zijn als volgt gedefinieerd:

Zone I: Warme winters (meest zuidelijke regio’s).
Zone II: Gematigde winters (het grootste deel van Nederland).
Zone III: Koele winters (noordelijke en oostelijke regio’s).

Het energielabel geeft aan voor welke klimaatzone de SCOP- en SEER-waarden zijn berekend. Dit is belangrijk, omdat een warmtepomp die in een warme klimaatzone efficiënt is, mogelijk minder goed werkt in een koele klimaatzone. De keuze voor een warmtepomp moet daarom ook rekening houden met de lokale klimaatvoorwaarden.

Afgiftetemperatuur en efficiëntie

Naast de klimaatzone speelt ook de afgiftetemperatuur een rol in de efficiëntie van de warmtepomp. Warmtepompen die werken op lage temperaturen (35°C) zijn meestal efficiënter dan die op middentemperaturen (55°C). Dit komt doordat de warmtepomp minder energie nodig heeft om het warmtetransport te realiseren bij lage temperaturen.

Het energielabel geeft duidelijk aan of het toestel werkt op lage of middentemperaturen. Voor warmtepompen die zowel ruimteverwarming als warm water leveren, wordt standaard de efficiëntie bij middentemperaturen opgegeven.

Maximale warmteafgifte

Het energielabel vermeldt ook de maximale warmteafgifte van de warmtepomp in kW. Deze waarde is afhankelijk van de klimaatzone en bevat eventueel ingebouwde elektrische bijverwarming. Bij vriestemperaturen kan deze elektrische bijverwarming ingeschakeld worden om de verwarmingscapaciteit te verhogen.

Het vermogen is dus een essentieel criterium bij de selectie van een warmtepomp. Het moet aansluiten bij de warmtebehoeften van de woning en de verwachtingen in termen van comfort en efficiëntie.

Geluidsniveaus

Belang van geluidsniveaus

Het energielabel bevat ook informatie over het geluidsvermogensniveau van het binnendeel en buitendeel van de warmtepomp. Dit is vermeld in decibel (dB) en geeft een maatstaf voor het geluidsniveau dat het toestel produceert tijdens het werkende. Het is een belangrijke factor, vooral in woningen waar geluidsscherm of nabijheid met buren een rol speelt.

De fabrikant is verantwoordelijk voor het bepalen van deze geluidsgetallen, en deze worden gecontroleerd door de overheid. Het energielabel geeft hiermee objectieve informatie die kopers kunnen gebruiken om te bepalen of het toestel past binnen hun persoonlijke geluidsvoel.

Aanvullende keurmerken en labels

Europese en buitenlandse keurmerken

Naast het Europese energielabel zijn er ook andere keurmerken en labels die relevant kunnen zijn bij de aankoop van een warmtepomp. Deze keurmerken zijn vaak een aanvulling op het energielabel en geven aanvullende informatie over kwaliteit, duurzaamheid en prestaties.

Energy Star

Energy Star is een Amerikaans keurmerk dat aangeeft dat een warmtepomp een gegarandeerd rendement heeft. Het is niet verplicht in Nederland, maar kan wel als aanvullende garantie dienen voor kopers die op zoek zijn naar een efficiënte warmtepomp.

Ecolabel

Het Ecolabel is een Europees keurmerk dat een uitgebreidere duurzaamheidseis stelt dan het energielabel. Het vermeldt niet alleen het energieverbruik en rendement, maar ook milieuimpacten zoals CO2-uitstoot, gebruik van schadelijke stoffen en duurzaamheid van productieprocessen.

TCO

TCO is een Zweeds keurmerk dat vergelijkbare eisen stelt als Ecolabel en Energy Star. Het is gericht op milieuvriendelijke elektronica en apparatuur en kan als extra keurmerk dienen voor kopers die extra milieuvriendelijke producten zoeken.

Vergelijking met het energielabel

Hoewel deze keurmerken aanvullend zijn op het energielabel, kunnen ze niet volledig vervangen worden. Het energielabel is de verplichte en standaardisatie in de Europese Unie en biedt de meest essentiële informatie voor de keuze van een warmtepomp. De keurmerken kunnen als extra garantie dienen, maar zijn geen alternatief voor het energielabel.

Conclusie

Het energielabel is een essentieel onderdeel bij de aankoop en installatie van een warmtepomp. Het bevat gedetailleerde informatie over de prestaties, energie-efficiëntie, geluidsniveaus en klimaatzones van het toestel. Het label is niet alleen een informatief gereedschap voor consumenten, maar ook een juridische eis bij subsidies en financiële ondersteuning.

De energieklasse op het label loopt van A+++ tot G en geeft aan hoe efficiënt het toestel is. De keuze van een warmtepomp met een hogere energieklasse leidt tot minder energieverbruik en lagere kosten op de lange termijn. Daarnaast heeft het energielabel ook directe invloed op de aansprakelijkheid van subsidies, zoals de ISDE-subsidie.

Het energielabel is daarom niet alleen een technische specificatie, maar ook een sleutel tot duurzame woningbouw en financiële ondersteuning. Voor kopers, installateurs en woningeigenaren is het energielabel een onmisbaar instrument om een energiezuinige en efficiënte warmtepomp te kiezen die past bij hun klimaat, gebruiksgewoontes en financiële doelen.