Het juiste vermogen van je warmtepomp: een expertgids voor woninghouders

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is tegenwoordig een populaire keuze voor de verwarming van woningen. Het kiezen van het juiste vermogen van een warmtepomp is echter essentieel voor het comfort van de woning, de energieprestaties en de rendabiliteit van het systeem. Dit artikel biedt een gedetailleerde en expertgids voor woninghouders, handwerkers en professionele bouwbedrijven om te begrijpen hoe het juiste vermogen voor een warmtepomp wordt bepaald.

Het vermogen van een warmtepomp wordt uitgedrukt in kilowattuur (kWh) of kilowatt (kW), afhankelijk van het type systeem en de context. Het vermogen bepaalt hoeveel warmte de warmtepomp kan genereren om een woning voldoende te verwarmen. Te weinig vermogen zorgt ervoor dat de warmtepomp niet voldoende presteert, terwijl te veel vermogen onnodige kosten en inefficiëntie kan opleveren.

In dit artikel zullen we de volgende onderwerpen behandelen:

Het begrip vermogen van een warmtepomp
Factoren die bepalen hoeveel vermogen nodig is
Vuistregels per woningtype en isolatiegraad
Invloed van buitentemperatuur op thermisch vermogen
De rol van warmtapwater in het berekenen van het benodigde vermogen
De gevolgen van een onjuist gekozen vermogen
Aanbevolen oplossingen per situatie

Wat is het vermogen van een warmtepomp?

Het vermogen van een warmtepomp verwijst naar de hoeveelheid warmteenergie die het systeem in staat is te genereren in een bepaalde tijd. Het wordt meestal uitgedrukt in kilowatt (kW). Dit vermogen bepaalt hoe snel en hoe efficiënt een warmtepomp een woning kan verwarmen.

Een warmtepomp moet het vermogen leveren dat nodig is om de warmtebehoefte van de woning te dekken. Deze warmtebehoefte hangt af van verschillende factoren, zoals de grootte van de woning, de isolatiegraad, het type verwarmingssysteem en de buitentemperatuur.

Het vermogen van de warmtepomp is echter niet een vast getal. Het varieert afhankelijk van de omstandigheden. Zo kan het thermisch vermogen van een lucht-water warmtepomp bij een buitentemperatuur van 7 °C hoger zijn dan bij een buitentemperatuur van -7 °C. Dit verschil is een belangrijk aspect bij het bepalen van het benodigde vermogen.

Factoren die bepalen hoeveel vermogen nodig is

Het benodigde vermogen van een warmtepomp wordt bepaald door meerdere variabelen. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste factoren:

1. Grootte en isolatiegraad van de woning

De grootte van de woning is een eerste aandachtspunt, maar het is niet het enige. De isolatiegraad speelt een nog belangrijkere rol. Een woning met een slechte isolatie verliest meer warmte dan een goed geïsoleerde woning. Daardoor is een warmtepomp met een hoger vermogen nodig om de woning te verwarmen.

2. Type verwarmingssysteem

Het type verwarmingssysteem beïnvloedt ook het benodigde vermogen. Voorbeelden zijn lucht/lucht, lucht/water, bodem/water en water/water warmtepompen. Elke technologie heeft zijn eigen efficiëntie en vermogen. Lucht/water warmtepompen zijn bijvoorbeeld geschikt voor woningen met een lage warmtebehoefte, terwijl geothermische warmtepompen beter presteren in woningen met een hoge warmtebehoefte.

3. Buitentemperatuur en extreme weersomstandigheden

De buitentemperatuur heeft een directe invloed op het thermisch vermogen van een warmtepomp. Bij lage buitentemperaturen (zoals -5 °C of lager) moet de warmtepomp in staat zijn om nog steeds voldoende warmte te genereren. Dit betekent dat het benodigde vermogen bij de koudste buitentemperatuur in de regio een belangrijke rol speelt.

4. Warmtapwaterbehoefte

Het opwarmen van tapwater vereist ook warmte. Bij het bepalen van het benodigde vermogen van de warmtepomp is het daarom verstandig om ook rekening te houden met de warmtebehoefte voor warmtapwater. Deze extra vereiste kan het totaal benodigde vermogen verhogen.

Vuistregels per woningtype en isolatiegraad

Op basis van de informatie uit de bronnen kunnen we vuistregels opstellen voor het benodigde vermogen per woningtype. Deze vuistregels zijn afgeleid van de isolatiegraad en de gemiddelde warmtevraag per vierkante meter.

1. Oudere woningen (vóór 1975)

Oudere woningen hebben vaak een slechte isolatie en verbruiken daardoor meer energie voor verwarming. Dit type woning vereist dus een warmtepomp met een hoger vermogen. Het is verstandig om eerst isolatiemaatregelen te treffen voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd. Denk hierbij aan spouwmuurisolatie, dakisolatie en HR++-glas.

Warmtevraag: Gemiddeld 100-150 W per m²
Voorbeeld: Een woning van 100 m² vraagt ongeveer 10-15 kW vermogen
Aanbevolen warmtepomp: Hybride warmtepomp of volledig elektrische warmtepomp met hoog vermogen

2. Gemoderniseerde woningen (1975-2000)

Woningen die in de jaren 70 tot 2000 zijn gebouwd, hebben vaak matige tot redelijke isolatie. Als deze woningen al enkele energiebesparende maatregelen hebben ondergaan, zoals HR-glas of vloerisolatie, is de warmtevraag lager.

Warmtevraag: Gemiddeld 70-100 W per m²
Voorbeeld: Een woning van 120 m² vraagt ongeveer 8-12 kW vermogen
Aanbevolen warmtepomp: Volledig elektrische warmtepomp of hybride warmtepomp

3. Nieuwbouwwoningen (na 2000)

Nieuwbouwwoningen zijn vaak goed geïsoleerd volgens de huidige bouwvoorschriften. Daardoor is de warmtevraag aanzienlijk lager. In deze woningen wordt vaak ook gebruik gemaakt van lage-temperatuurverwarming (LTV), zoals vloerverwarming, wat het benodigde vermogen verder kan verminderen.

Warmtevraag: Gemiddeld 30-50 W per m²
Voorbeeld: Een woning van 150 m² vraagt ongeveer 4,5-7,5 kW vermogen
Aanbevolen warmtepomp: Volledig elektrische warmtepomp of lucht/lucht warmtepomp

Invloed van buitentemperatuur op thermisch vermogen

Een veelvoorkomend probleem bij het bepalen van het vermogen van een warmtepomp is dat het thermisch vermogen varieert afhankelijk van de buitentemperatuur. De meeste warmtepompen zijn ontworpen om hun volledige vermogen te leveren bij een buitentemperatuur van 7 °C. Bij lagere temperaturen (zoals -5 °C of -10 °C) daalt het thermisch vermogen van de warmtepomp.

Bij het bepalen van het benodigde vermogen is het daarom belangrijk om rekening te houden met de koudste buitentemperatuur die in de regio kan voorkomen. In deze extreme omstandigheden moet de warmtepomp nog steeds in staat zijn om voldoende warmte te genereren om de woning comfortabel te houden.

De rol van warmtapwater in het berekenen van het benodigde vermogen

Het opwarmen van tapwater is een belangrijk onderdeel van de warmtebehoefte van een woning. Bij het bepalen van het benodigde vermogen van de warmtepomp is het verstandig om ook rekening te houden met de warmtebehoefte voor warmtapwater.

Een mogelijke methode om het extra vermogen voor warmtapwater te berekenen is:

$$ \text{Vermogen warmtapwater (kW)} = \frac{4,2 \times \Delta T \times V}{t} $$

ΔT = temperatuurverschil tussen koud water (10 °C) en warmtapwater (55 °C)
V = volume boiler (in liters)
t = tijdsduur voor opwarmen (in seconden)

Voorbeeldberekening: Een woning heeft een berekend warmteverlies van 5,5 kW. Er wonen 4 personen. De boilergrootte is bepaald op 96 liter.

$$ \text{Vermogen warmtapwater} = \frac{4,2 \times 45 \times 96}{3600 \times 12} = 0,42 \text{ kW} $$

$$ \text{Totaal benodigd vermogen} = 5,5 + 0,42 = 5,92 \text{ kW} $$

Gevolgen van een onjuist gekozen vermogen

Het kiezen van het verkeerde vermogen voor een warmtepomp heeft verschillende negatieve gevolgen.

1. Te lage capaciteit

Wanneer de warmtepomp te weinig vermogen heeft, kan het systeem de woning niet voldoende verwarmen. In het geval van een hybride opstelling (warmtepomp + cv-ketel) betekent dit dat de cv-ketel continu moet aanspringen, wat de energiebesparing negatief beïnvloedt. De warmtepomp is dan niet rendabel, en het doel van energiebesparing wordt niet bereikt.

2. Te hoge capaciteit

Een warmtepomp met een te hoog vermogen is over het algemeen niet rendabel. Dit komt doordat het systeem duurder is en dat het in de meeste gevallen niet nodig is. Daarnaast kan een warmtepomp met te veel vermogen ook problemen geven met het opslagvermogen. Warmtepompen hebben namelijk geen opslagcapaciteit zoals een batterij, en moeten dus direct genoeg warmte leveren.

Aanbevolen oplossingen per situatie

Afhankelijk van de situatie van de woning zijn er verschillende aanbevolen oplossingen om het juiste vermogen van de warmtepomp te bepalen.

1. Voor woningen met slechte isolatie

Voor woningen met een slechte isolatie is het verstandig om eerst isolatiemaatregelen te treffen voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd. Denk aan spouwmuurisolatie, HR++-glas en vloerisolatie. Na deze maatregelen is het gemiddeld benodigde vermogen lager.

Aanbevolen warmtepomp: Hybride warmtepomp of volledig elektrische warmtepomp met hoog vermogen

2. Voor gemoderniseerde woningen

Voor woningen met matige tot goede isolatie is een volledig elektrische warmtepomp meestal voldoende. Het is verstandig om een warmtepomp te kiezen die in staat is om ook bij lage buitentemperaturen voldoende vermogen te leveren.

Aanbevolen warmtepomp: Volledig elektrische warmtepomp of hybride warmtepomp

3. Voor nieuwbouwwoningen

Nieuwbouwwoningen zijn vaak goed geïsoleerd en gebruiken lage-temperatuurverwarming. Dit betekent dat het benodigde vermogen aanzienlijk lager is. In deze gevallen is een lucht/lucht of lucht/water warmtepomp vaak voldoende.

Aanbevolen warmtepomp: Volledig elektrische warmtepomp of lucht/lucht warmtepomp

Conclusie

Het kiezen van het juiste vermogen van een warmtepomp is een essentieel aspect van een efficiënt verwarmingsysteem. Het benodigde vermogen wordt bepaald door de grootte van de woning, de isolatiegraad, het type verwarmingssysteem, de buitentemperatuur en de warmtebehoefte voor warmtapwater.

Door deze factoren in overweging te nemen, is het mogelijk om een warmtepomp te kiezen die niet alleen voldoet aan de warmtebehoefte van de woning, maar ook efficiënt en rendabel is. Het vermijden van een te lage of te hoge capaciteit is cruciaal voor de prestaties, het comfort en de energiebesparing van het systeem.

Bronnen

vermogen
en