Welke kabel is geschikt voor een warmtepomp? Kabelkeuze, dikte en aansluiting op basis van vermogen en toepassing

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Het aansluiten van een warmtepomp op het elektriciteitsnet is een kritieke stap in de installatiecyclus. De keuze van de juiste kabel bepaalt niet alleen de veiligheid en levensduur van de installatie, maar ook de efficiëntie en prestaties van de warmtepomp zelf. Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen, zoals technische handleidingen, adviezen van installateurs en productbeschrijvingen, is het mogelijk om concrete richtlijnen op te stellen voor de keuze van de kabeltype, dikte en aansluiting voor een warmtepomp.

In dit artikel worden de belangrijkste kabeltypen, aansluitingsopties, stroomvoorziening en veiligheidsmaatregelen besproken, met nadruk op de praktische toepassing in zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. De informatie is gericht op woningeigenaren, DIY-enthousiastelingen en constructieprofessionals die een warmtepomp willen aansluiten en hierbij een veilige en efficiënte keuze willen maken.

1. Kabeltypes voor warmtepompen

De keuze van de juiste kabeltype hangt af van de toepassing, de locatie (binnen of buiten) en de elektrische belasting die de kabel moet dragen. Uit de bronnen blijkt dat er twee hoofdcategorieën zijn: vaste installatiekabels en flexibele kabels. Daarnaast zijn er aansluitsnoeren voor de binnenunit van de warmtepomp.

1.1 Standaard installatiekabels (NYY en NYM)

De NYY-kabel en NYM-kabel zijn veelgebruikte typen installatiekabels voor vaste elektrische installaties. Beide kabels worden vaak gebruikt voor het aansluiten van warmtepompen vanaf de hoofdverdeler naar het apparaat.

Toepassing:
- NYM-kabel: Geschikt voor binneninstallaties.
- NYY-kabel: Geschikt voor zowel binnen- als buiteninstallaties, en daarom vaak gekozen voor het aansluiten van buitenunits.
Isolatie: Beide kabels hebben een PVC- of XLPE-isolatie, waarbij NYY-kabels extra bestand zijn tegen weersinvloeden.
Dikte: Bij warmtepompen is meestal een kabeldikte van 2,5 mm² tot 4 mm² voldoende, afhankelijk van het vermogen van het apparaat.

Voorbeeld: Bij een warmtepomp met een aansluitwaarde van 3 kW is een kabel van 2,5 mm² meestal voldoende. Bij hogere vermogens (bijvoorbeeld 6 kW of meer) wordt vaak geadviseerd om een diktere kabel van 4 mm² te gebruiken.

1.2 Flexibele kabels (H07RN-F en H05VV-F)

Flexibele kabels worden vaak gebruikt in situaties waar flexibiliteit nodig is, zoals bij verlengsnoeren of bij de aansluiting van een buitenunit. Deze kabels zijn geschikt voor zowel mobiele als vaste installaties.

Toepassing:
- H07RN-F: Bestand tegen mechanische belasting, oliën en chemicaliën. Geschikt voor buitenomstandigheden.
- H05VV-F: Flexibeler en geschikt voor binneninstallaties, maar minder robuust dan H07RN-F.
Dikte: Wordt meestal aangelegd in 2,5 mm² tot 4 mm², afhankelijk van het vermogen.

Voorbeeld: Bij het aansluiten van een warmtepomp op een verlengsnoer wordt vaak een H05VV-F kabel van 2,5 mm² gebruikt, mits het vermogen niet hoger is dan 2000 W.

1.3 Aansluitsnoeren voor binnenunits

Voor het aansluiten van de binnenunit van een warmtepomp op een stopcontact wordt meestal een kort aansluitsnoer gebruikt.

Kabeltype: Vaak H05VV-F.
Dikte: Tussen 1,5 mm² en 2,5 mm², afhankelijk van de stroomsterkte.
Toepassing: Voor lage belastingen, zoals het aansluiten van de binnenunit op een 230 V stopcontact.

Voorbeeld: Een binnenunit die 1000 W verbruikt, kan veilig worden aangesloten met een kabel van 1,5 mm².

2. Kabeldikte en stroomsterkte

De keuze van de kabeldikte hangt direct samen met de stroomsterkte (in ampère) die door de kabel moet lopen. De stroomsterkte wordt bepaald door het vermogen van de warmtepomp en de aangesloten apparatuur.

Uit de beschikbare gegevens is het mogelijk om richtlijnen op te stellen voor de kabeldikte in relatie tot stroomsterkte. Deze richtlijnen zijn voornamelijk afgeleid uit praktijkvoorbeelden en adviezen van elektriciteitsinstallateurs.

2.1 Richtlijnen voor kabeldikte bij 230 V en 400 V

Stroomsterkte (A)	Kabeldikte (mm²) voor losse verlengkabel (tot 25 m)	Kabeldikte (mm²) voor kabelhaspel (tot 50 m)
16 A	2,5 mm²	4 mm²
32 A	4 mm²	6 mm²
63 A	10 mm²	16 mm²
125 A	35 mm²	50 mm²

Toepassing: Deze richtlijnen zijn van toepassing op zowel 230 V als 400 V aansluitingen. De kabeldikte moet dus worden gekozen op basis van het totale vermogen dat over de kabel moet worden vervoerd.

2.2 Voorbeeldberekening

Stel dat je een warmtepomp hebt met een vermogen van 6 kW, aangesloten op een 400 V net. Dit betekent dat de stroomsterkte is:

$$ \text{Stroomsterkte} = \frac{\text{Vermogen}}{\text{Spanning}} = \frac{6000 \text{ W}}{400 \text{ V}} = 15 \text{ A} $$

Omdat de stroomsterkte lager is dan 16 A, is een kabel van 2,5 mm² voldoende voor de aansluiting, mits de lengte van de kabel minder dan 25 meter is.

2.3 Gevaren bij onvoldoende kabeldikte

Een te dunne kabel kan leiden tot oververhitting, kortsluiting of brandgevaar, vooral bij hoge stroomsterktes. Daarom is het van groot belang om de kabeldikte correct te berekenen op basis van het vermogen en de lengte van de aansluiting.

Voorbeeld: Bij een warmtepomp met een aansluitwaarde van 10 kW op 400 V is de stroomsterkte:

$$ \text{Stroomsterkte} = \frac{10000 \text{ W}}{400 \text{ V}} = 25 \text{ A} $$

In dat geval is een kabeldikte van minimaal 4 mm² nodig, mits de lengte onder 25 meter blijft.

3. Aansluitingsopties: 230 V versus 400 V

3.1 230 V aansluiting

Een 230 V aansluiting is de standaard voor huishoudelijke apparaten en is meestal voldoende voor kleinere warmtepompen (tot ongeveer 3 kW).

Voordelen:
- Eenvoudiger installatie.
- Geen driefasen aansluiting nodig.
Nadelen:
- Lijmt het gebruik van de warmtepomp in termen van vermogen.
- Niet geschikt voor grotere systemen of combinaties met verwarmingselementen.

Voorbeeld: Een lucht-water warmtepomp met een vermogen van 3 kW kan veilig worden aangesloten op een 230 V net.

3.2 400 V (driefasig) aansluiting

Een 400 V aansluiting is nodig voor grotere warmtepompen of systemen die ook een elektrisch verwarmingselement gebruiken. Deze aansluiting biedt meer vermogen en is beter geschikt voor zowel verwarming als koeling.

Voordelen:
- Meer vermogen beschikbaar.
- Betere efficiëntie bij grotere systemen.
Nadelen:
- Vereist een driefasen aansluiting, wat niet altijd voorhanden is.
- Complexere installatie.

Voorbeeld: Een warmtepomp met een vermogen van 6 kW en een elektrisch verwarmingselement van 6 kW vereist een 400 V aansluiting.

3.3 Veiligheidsmaatregelen bij driefasen aansluiting

Bij een driefasen aansluiting is het noodzakelijk om een differentieelschakelaar van 30 mA te installeren. Deze schakelaar zorgt voor extra beveiliging tegen elektrische schokken.

Voorbeeld: Bij een 400 V aansluiting wordt vaak een zekering van 25 A tot 32 A gebruikt, afhankelijk van het vermogen.

4. Veiligheidsoverwegingen bij kabellegging

Bij de installatie van een kabel voor een warmtepomp zijn er meerdere veiligheidsmaatregelen van belang:

4.1 Aarding en differentieelschakelaar

Aarding: Elke kabel voor een warmtepomp moet minimaal 3 aders bevatten (fase, nul en aarding). Dit zorgt voor veiligheid en voorkomt elektrische schokken.
Differentieelschakelaar: Bij 230 V en 400 V aansluitingen is een differentieelschakelaar van 30 mA verplicht. Deze schakelaar detecteert lekstroom en zorgt voor extra beveiliging.

Voorbeeld: Bij een warmtepomp met een aansluitwaarde van 6 kW is een differentieelschakelaar van 30 mA verplicht in de meterkast.

4.2 Kabelbescherming tegen weersinvloeden

Bij buiteninstallaties is het belangrijk om een weersbestendige kabel te kiezen, zoals H07RN-F of NYY-kabel. Deze kabels zijn bestand tegen regen, zon, vuil en mechanische belasting.

Voorbeeld: Bij het aansluiten van een buitenunit van een warmtepomp wordt vaak een NYY-kabel van 4 mm² gebruikt, omdat deze bestand is tegen weersinvloeden.

4.3 Verlengkabels en kabelhaspels

Bij het gebruik van verlengkabels of kabelhaspels voor tijdelijke aansluitingen moet rekening worden gehouden met de kabeldikte en lengte.

Voorbeeld: Een verlengkabel van 3G4 mm² is geschikt voor tijdelijke aansluitingen tot 32 A, mits de lengte niet te groot is.

5. Kabels voor sensoren en communicatie

Naast de hoofdkabels die het elektriciteitsnet met de warmtepomp verbinden, zijn er ook kabels voor sensoren, thermostaten en communicatie.

5.1 Zwakstroomkabels

Voor sensoren en communicatie worden vaak zwakstroomkabels met 2 of 4 aders gebruikt.

Type: Meestal 0,75 mm² tot 1,5 mm².
Aantal aders: 2 aders voor temperatuursensoren, 3 of 4 aders voor communicatie of remotebediening.

Voorbeeld: Een temperatuursensor vereist meestal 2 aders, terwijl een remotebediening 3 of 4 aders nodig heeft.

5.2 Verboden kabeltypes

Sommige fabrikanten van warmtepompen adviseren niet om CAD/UTP-kabel (computerkabel) te gebruiken voor sensoren of communicatie. Deze kabels zijn niet ontworpen voor elektromagnetische interferentie (EMI) en kunnen leiden tot storingen.

Voorbeeld: Bij het aansluiten van een temperatuursensor is een speciale zwakstroomkabel beter geschikt dan een standaard computerkabel.

6. Kabellegging in de grond

Bij grotere installaties of buitenunits die permanent in de grond worden gelegd, is het noodzakelijk om een kabel met aardscherm te gebruiken. Deze kabels zijn beter beschermd tegen mechanische schade en elektromagnetische storingen.

Type: XMvK of YMvK.
Verschil: YMvK-kabel heeft een iets dikkere isolatie dan XMvK-kabel, wat extra bescherming biedt.
Toepassing: Ideaal voor kabels die in de grond worden gelegd of ondergronds verloopt.

Voorbeeld: Bij een warmtepomp die permanent in de grond is aangesloten, wordt vaak een YMvK-kabel van 4 mm² gebruikt.

7. Aanvullende elektrische apparatuur

Een warmtepomp kan vaak worden uitgerust met aanvullende elektrische apparatuur, zoals een verwarmingselement, zwembadpomp of tuinverlichting. Deze apparaten kunnen op hetzelfde elektriciteitsnet worden aangesloten, mits het totale vermogen niet te hoog is.

7.1 Elektrisch verwarmingselement

Een elektrisch verwarmingselement vereist meestal een aparte zekering van 32 A tot 63 A, afhankelijk van het vermogen.

Voorbeeld: Een verwarmingselement van 6 kW vereist een aansluiting van 400 V en een zekering van 32 A.

7.2 Zwembadinstallatie

Bij een zwembadinstallatie met een warmtepomp, zwembadverlichting en pomp is een 3-fasenaansluiting van 3 x 380 V vaak de beste optie.

Voorbeeld: Een installatie met een warmtepomp van 6 kW, zwembadpomp van 2 kW en verlichting van 1 kW vereist een totaal vermogen van 9 kW. Dit betekent dat een aansluiting van 3 x 380 V en een kabel van 4G4 mm² is nodig.

8. Veiligheid en controle

Na de installatie van de kabels en elektrische componenten is het belangrijk om de installatie te controleren op:

Correcte aarding.
Afwezigheid van kortsluiting.
Volledige bescherming tegen weersinvloeden.
Correcte keuze van zekeringen en differentieelschakelaars.

Voorbeeld: Na de aansluiting van een warmtepomp moet de installateur een elektriciteitsmeter controleren om te zorgen dat de aansluiting binnen de toegestane stroomsterkte blijft.

9. Samenwerking met professionele installateurs

Hoewel er veel zelfinstallaties mogelijk zijn, is het aan te raden om bij complexe installaties een professionele elektriciteitsinstallateur in te schakelen. Dit zorgt voor extra beveiliging en voldoening aan de lokale stroomregelgeving.

Voorbeeld: Bij een 400 V aansluiting met een totaal vermogen van 10 kW is het verstandig om een ervaren installateur te betrekken om de kabellegging en aansluiting correct uit te voeren.

10. Conclusie

De keuze van de juiste kabel voor een warmtepomp is een essentieel onderdeel van een veilige en efficiënte installatie. De kabeltype, dikte en aansluiting moeten worden gekozen op basis van het vermogen van de warmtepomp, de stroomsterkte en de toepassing (binnen of buiten).

De volgende richtlijnen zijn van toepassing:

Voor binneninstallaties is een NYM-kabel van 2,5 mm² tot 4 mm² vaak voldoende.
Voor buiteninstallaties is een NYY-kabel of H07RN-F-kabel van 4 mm² beter geschikt.
Bij driefasen aansluitingen is een kabeldikte van 4 mm² tot 10 mm² aan te raden, afhankelijk van het vermogen.
Bij sensoren en communicatie wordt een zwakstroomkabel van 0,75 mm² tot 1,5 mm² gebruikt.
Bij kabellegging in de grond is een YMvK-kabel met aardscherm aan te raden.

Bij het aansluiten van een warmtepomp is het verplicht om een differentieelschakelaar van 30 mA te gebruiken. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de zekering, aansluitwaarde en elektrische belasting.

Een professionele installatie en controle zorgen voor een veilige en efficiënte werking van de warmtepomp. Door rekening te houden met de bovenstaande richtlijnen kan een woning eigenaar of installateur een juiste keuze maken voor de kabel en aansluiting van een warmtepomp.

11. Bronnen

kabel
en