Overzicht van warmtepompen: soorten, toepassingen en voor- en nadelen

Een warmtepomp is een duurzame oplossing voor verwarming, koeling en warm water in woningen en bedrijven. Deze systemen halen warmte uit de omgeving en gebruiken deze efficiënt om de ruimte te verwarmen of koud water op te warmen. Het keuzekader van warmtepompen is breed en afhankelijk van diverse factoren zoals de beschikbare bronnen, het type woning, het benodigde vermogen en de gewenste duurzaamheid. In dit artikel geven we een overzicht van de meest voorkomende soorten warmtepompen, hun werking, toepassingen en voor- en nadelen.

Inleiding

De opkomst van duurzame verwarmingsoplossingen heeft geleid tot een toename in het gebruik van warmtepompen. Deze systemen zijn een efficiënte manier om energie te besparen en afhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen. Er zijn verschillende typen warmtepompen, elk met een andere manier van werking en toepassing. Voor een verstandige keuze is het belangrijk om te begrijpen welke soort warmtepomp het beste aansluit bij de specifieke situatie van de woning of het bedrijf.

De informatie in dit artikel is gebaseerd op meerdere betrouwbare bronnen, waaronder experts in energiebesparing, bouwmaatschappijen en overheden die beleid voeren op het gebied van duurzaam wonen.

Soorten warmtepompen

1. Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp is een combinatie van een warmtepomp en een cv-ketel of hr-ketel. Deze oplossing is ideaal voor bestaande woningen, vooral die die vóór de jaren negentig zijn gebouwd. De hybride warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht of de binnenlucht en gebruikt deze voor de verwarming van de woning. Wanneer de buitentemperatuur te laag is (meestal onder 0°C), neemt de cv-ketel het over. Daarnaast zorgt de cv-ketel ook voor het opwekken van warm tapwater.

Werking

De warmtepomp bestaat uit een buitenunit die warmte uit de lucht haalt en deze omzet in warm water. Dit water wordt vervolgens gebruikt voor de verwarming van de woning. Wanneer de warmtepomp niet voldoende vermogen heeft, zoals bij zeer koude temperaturen, neemt de cv-ketel het over.

Toepassingen

De hybride warmtepomp is vooral geschikt voor bestaande woningen die niet volledig geïsoleerd zijn. Voor nieuwbouw kan deze oplossing minder efficiënt zijn, tenzij er extra isolatie is aangebracht.

Voor- en nadelen

• Voordeel: Minder gasverbruik, vooral voor verwarming.
• Nadeel: Bij koude buitentemperaturen is er nog steeds afhankelijkheid van gas.
• Voordeel: Relatief lage aanschafkosten vergeleken met all-electric systemen.
• Nadeel: De cv-ketel moet nog worden aangesloten en onderhouden.

Kosten

De aanschafkosten van een hybride warmtepomp liggen tussen € 5.000 en € 7.000. Aanvullende kosten kunnen ontstaan bij de aansluiting van het buffervat en de cv-ketel.

2. All-electric warmtepomp

Een all-electric warmtepomp is een volledig elektrische oplossing zonder gebruik van gas. Deze warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht of de bodem en gebruikt deze om het huis te verwarmen en het kraanwater op te warmen. All-electric warmtepompen zijn ideaal voor woningen die volledig duurzaam willen zijn.

Werking

De all-electric warmtepomp bestaat uit een buitenunit en een binnenunit. De buitenunit trekt warme lucht of grondwarmte aan en zet deze om in warm water. De binnenunit verspreidt de warmte via een verwarmingssysteem, zoals vloerverwarming of radiatoren.

Toepassingen

De all-electric warmtepomp is het meest geschikt voor nieuwbouw of woningen met goede isolatie. Voor bestaande woningen kan extra isolatie nodig zijn om het systeem efficiënt te laten werken.

Voor- en nadelen

• Voordeel: Volledig gasvrij.
• Voordeel: Minder CO2-uitstoot, tot wel 50-65% minder volgens Milieu Centraal.
• Nadeel: Hoog elektriciteitsverbruik bij koude temperaturen.
• Voordeel: Subsidies beschikbaar via de RVO.

Kosten

De aanschafkosten van een all-electric warmtepomp liggen hoger dan die van een hybride warmtepomp, meestal tussen € 10.000 en € 20.000, afhankelijk van de technische specificaties.

3. Bodem-water warmtepomp (geothermische warmtepomp)

Een bodem-water warmtepomp, ook wel geothermische warmtepomp genoemd, haalt warmte uit de bodem via een buizennetwerk. Deze warmtepomp is zeer efficiënt, omdat de temperatuur in de bodem het hele jaar door vrij stabiel blijft.

Werking

Er zijn twee manieren om warmte uit de bodem te halen: - Horizontale captatie: Buizen worden gelegd op een diepte van ongeveer 1,5 meter. Dit vereist een groot stuk grond zonder verhardingen of beplanting. - Verticale captatie: Diepe putten worden geboord en in deze putten worden grondsondes en buizen geplaatst. De warmtepomp haalt energie uit de diepe grond, waar de temperatuur het hele jaar stabiel blijft.

Toepassingen

De bodem-water warmtepomp is geschikt voor zowel nieuwbouw als bestaande woningen, zolang er voldoende grondruimte beschikbaar is. Voor bestaande woningen kan deze oplossing een uitstekende keuze zijn als er geen directe toegang tot elektriciteit of gas is.

Voor- en nadelen

• Voordeel: Zeer hoge efficiëntie, minder elektriciteit nodig.
• Nadeel: Hoge installatiekosten door de boring van putten en leggen van buizen.
• Voordeel: Goed voor de omgeving door het gebruik van grondwarmte.
• Nadeel: De installatie vereist een groot stuk grond of diepe boringen.

Kosten

De aanschaf en installatiekosten van een bodem-water warmtepomp liggen tussen € 15.000 en € 25.000. Deze kosten zijn afhankelijk van de grootte van het systeem en de complexiteit van de installatie.

4. Lucht-water warmtepomp

Een lucht-water warmtepomp haalt warmte uit de buitenlucht en gebruikt deze voor verwarming en warm water. Deze warmtepomp is makkelijker en goedkoper te installeren dan geothermische oplossingen, maar minder efficiënt bij zeer lage temperaturen.

Werking

De warmtepomp bestaat uit een buitenunit die warmte uit de lucht haalt en deze omzet in warm water. Dit water wordt gebruikt voor de verwarming van het huis en voor het opwekken van warm water.

Toepassingen

De lucht-water warmtepomp is geschikt voor woningen met voldoende buitenruimte voor de installatie van een buitenunit. Voor koude winters kan deze warmtepomp ondersteund worden door een extra bron, zoals een cv-ketel of een elektrische boiler.

Voor- en nadelen

• Voordeel: Eenvoudige en goedkope installatie.
• Nadeel: Minder efficiënt bij koude temperaturen.
• Voordeel: Ideaal voor nieuwbouw en woningen met goede isolatie.
• Nadeel: Extra warmtebron nodig bij koud weer.

Kosten

De aanschafkosten van een lucht-water warmtepomp liggen tussen € 8.000 en € 15.000. Aanvullende kosten kunnen ontstaan bij de aansluiting van een extra warmtebron of een buffervat.

5. Water-water warmtepomp

Een water-water warmtepomp haalt warmte uit grondwater. Deze warmtepomp is ideaal voor woningen met toegang tot grondwater, zoals in regio’s met veel regen of hoge grondwaterstanden.

Werking

De warmtepomp trekt grondwater aan, haalt warmte uit het water en stuurt het terug naar een retourput. Het warme water kan worden gebruikt voor verwarming en warm water in de woning.

Toepassingen

De water-water warmtepomp is geschikt voor nieuwbouw en woningen in regio’s met voldoende grondwater. Voor bestaande woningen kan deze oplossing interessant zijn als er geen directe toegang tot elektriciteit of gas is.

Voor- en nadelen

• Voordeel: Efficiënter dan lucht-water warmtepompen, omdat het grondwater minder koud is.
• Nadeel: Vereist toegang tot grondwater.
• Voordeel: Minder afhankelijk van buitentemperaturen.
• Nadeel: Voor een goede werking moet het water vrij van stof en bacteriën zijn.

Kosten

De aanschafkosten van een water-water warmtepomp liggen tussen € 15.000 en € 25.000, afhankelijk van de grootte van het systeem en de complexiteit van de installatie.

6. Pvt-warmtepomp

Een Pvt-warmtepomp haalt warmte uit de onderkant van zonnepanelen. Deze warmtepomp combineert warmteopwekking en stroomopwekking in één systeem, wat het een interessante oplossing maakt voor duurzame woningen.

Werking

De PvT-warmtepomp gebruikt leidingen met water om warmte op te nemen van de onderkant van de zonnepanelen. Deze warmte wordt gebruikt voor verwarming en warm water, terwijl de zonnepanelen ook elektriciteit opwekken.

Toepassingen

De PvT-warmtepomp is ideaal voor nieuwbouw en woningen met voldoende zonlicht. Deze warmtepomp is minder geschikt voor bestaande woningen met beperkte dakenruimte of ongunstige oriëntatie.

Voor- en nadelen

• Voordeel: Kombinatie van warmte- en stroomopwekking in één systeem.
• Nadeel: Vereist voldoende zonlicht en dakenruimte.
• Voordeel: Minder afhankelijk van buitentemperaturen.
• Nadeel: Hoge aanschafkosten.

Kosten

De aanschafkosten van een PvT-warmtepomp liggen hoger dan die van andere warmtepompen, meestal tussen € 20.000 en € 30.000, afhankelijk van de grootte van het systeem en de aansluiting.

Keuzes en overwegingen

De keuze van de juiste warmtepomp hangt af van verschillende factoren. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste overwegingen bij het kiezen van een warmtepomp.

1. Beschikbare bronnen

Welke bronnen zijn beschikbaar voor de warmtepomp? Is er toegang tot grondwater, een groot stuk grond voor horizontale captatie of voldoende zonlicht voor een PvT-warmtepomp?

2. Type woning

Is het een nieuwbouw of een bestaande woning? Voor nieuwbouw zijn all-electric en geothermische warmtepompen vaak beter geschikt. Voor bestaande woningen is een hybride warmtepomp vaak een realistische keuze.

3. Benodigd vermogen

Welk vermogen is nodig voor het verwarmen van de woning? Dit hangt af van de grootte van de woning, de isolatie en het gewenste comfortniveau.

4. Duurzaamheid

Is volledige duurzaamheid een doel? Dan is een all-electric of geothermische warmtepomp de beste keuze. Voor een tussendoel kan een hybride warmtepomp een goede oplossing zijn.

5. Kosten

Welke budgettaire ruimte is er beschikbaar? De aanschafkosten van warmtepompen variëren sterk per type en installatie.

Conclusie

De keuze van de juiste warmtepomp is van groot belang voor een efficiënte en duurzame verwarming van een woning of bedrijf. Elke soort warmtepomp heeft zijn eigen voordelen en nadelen, afhankelijk van de beschikbare bronnen, het type woning, het benodigde vermogen en de gewenste duurzaamheid. Een hybride warmtepomp is vaak de beste keuze voor bestaande woningen, terwijl all-electric en geothermische warmtepompen geschikt zijn voor nieuwbouw of woningen met goede isolatie. Voor woningen met toegang tot grondwater kan een water-water warmtepomp een efficiënte oplossing zijn. De PvT-warmtepomp biedt een unieke combinatie van warmte- en stroomopwekking, maar vereist voldoende zonlicht en dakenruimte.

Voor een verstandige keuze is het aan te raden om een professionele adviesdienst te raadplegen of een energieadviesdienst in te schakelen. Deze experts kunnen helpen om de beste oplossing te kiezen op basis van de specifieke situatie en doelen van de woning of het bedrijf.

Bronnen

1. Soorten warmtepompen – Warmtepompen Advies
2. Soorten warmtepomp – Pure Energie
3. Industriële warmtepompen – RVO
4. Soorten warmtepompen voor centrale verwarming – Verwarming Info
5. Soorten warmtepompen – NVKL
6. Soorten warmtepompen – Eigenhuis
7. Welke warmtepomp past bij jou – ANWB