Wetgeving en geluidsnormen voor warmtepompen: wat elke eigenaar moet weten

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Sinds de opkomst van duurzame verwarmingsoplossingen zoals warmtepompen, speelt geluidsoverlast een steeds grotere rol in het debat rondom hun toepassing. Eigenaren zijn vaak geïnteresseerd in de vraag: maakt een warmtepomp veel lawaai en is dat legaal? Buitenuniten van warmtepompen produceren geluid, net als bijvoorbeeld een cv-ketel of een koelkast. Dit geluid ontstaat door de werking van de ventilator en de compressor, en kan variëren afhankelijk van het type en het vermogen van de installatie.

In Nederland zijn er strikte wet- en regelgevingen opgesteld om geluidsoverlast van warmtepompen te beperken, zowel voor de eigenaar als voor de buren. Deze regels zijn van toepassing op zowel nieuwbouw als renovatieprojecten en vormen een essentieel onderdeil van elke installatie.

Dit artikel biedt een gedetailleerde uitleg van de huidige geluidsnormen voor warmtepompen in Nederland, inclusief de wetgeving, de technische specificaties en mogelijke oplossingen om geluidsoverlast te beperken. Het richt zich op zowel particuliere woningeigenaren als professionals in de bouw- en renovatiebranche.

Geluidsproductie van warmtepompen

Hoe werkt een warmtepomp?

De buitenunit van een warmtepomp maakt geluid als onderdeel van haar werking. De ventilator trekt lucht aan, terwijl de compressor het koudemiddel onder hoge druk zet. Dit proces leidt tot geluidsproductie, die onvermijdelijk is, maar wel kan variëren afhankelijk van het model en de werkomstandigheden.

In de winter werkt de warmtepomp harder en produceert daardoor meer geluid, terwijl in de zomer de werking stabieler en stiller verloopt. In dit kader is het belangrijk om te begrijpen dat het geluidsniveau niet constant is, maar afhankelijk is van de omgevingstemperatuur, de belasting van het systeem en de kwaliteit van de installatie.

Decibel als maatstaf

Het geluidsniveau van een warmtepomp wordt uitgedrukt in decibel (dB). Dit is een logaritmische maat, wat betekent dat een kleine toename in dB een grote toename in waargenomen geluid kan betekenen.

Volgens de verstrekte bronnen varieert het geluidsniveau van een warmtepomp meestal tussen 35 en 55 dB op één meter afstand. Ter vergelijking: 35 dB is gelijk aan zacht geritsel, terwijl 55 dB het gelijk staat aan een normaal gesprek.

Moderne warmtepompen zijn ontworpen om zo stil mogelijk te werken. Sommige modellen zijn zelfs speciaal ontworpen voor fluisterstil gebruik, waardoor de impact op de omgeving verder wordt verminderd.

Wetgeving en geluidsnormen

Europese richtlijnen

De Ecodesign-richtlijn stelt duidelijke grenzen voor het geluidsvermogen van warmtepompen. Deze richtlijn geldt voor alle warmtepompen die binnen de Europese Unie worden geïnstalleerd. De belangrijkste regels zijn als volgt:

Warmtepompen met een vermogen tot 6 kW mogen maximaal 65 dB(A) geluidsvermogen produceren.
Voor warmtepompen met een vermogen tussen 6 kW en 12 kW is de grens 70 dB(A).

Deze normen gelden voor het geluidsvermogen, gemeten direct bij de warmtepomp. Deze grenswaarden zijn bedoeld om ervoor te zorgen dat warmtepompen niet extreem lawaai veroorzaken, terwijl ze toch efficiënt kunnen functioneren.

Nederlandse regelgeving

In Nederland zijn de regels iets strikter. Sinds 1 januari 2021 gelden nieuwe regels die ook geluidsdruk op de erfgrens met buren bepalen. Dit betekent dat het geluid niet alleen in de buurt van de warmtepomp, maar ook op de grens tussen twee huizen, wordt gereguleerd.

De regels zijn als volgt:

Overdag (7:00 – 19:00): Maximaal 45 dB(A) op de erfgrens.
* ’s Nachts (19:00 – 7:00):* Maximaal 40 dB(A) op de erfgrens.
Appartementen: In dit geval wordt het geluid niet gemeten op de erfgrens, maar in de open ramen van de buren.

Deze regels zijn vooral gericht op geluidsoverlast voor buren. Zij zorgen ervoor dat de warmtepomp niet hinderlijk is, ook als het apparaat dicht bij een buurhuis of raam staat.

Nieuwe regels in de praktijk

De nieuwe regels zijn een reactie op klachten over geluidsoverlast. In veel gevallen wordt de warmtepomp geplaatst in de tuin of op het erf, dichtbij het buurhuis. Zonder regelgeving voor geluidsdruk kon het zo gebeuren dat de warmtepomp aan de geluidsvermogensnorm voldoet, maar toch hinderlijk is voor buren. De nieuwe regels voorkomen dit door het geluidsniveau op de erfgrens vast te leggen.

Factoren die het geluidsniveau beïnvloeden

Het geluidsniveau van een warmtepomp is afhankelijk van meerdere factoren. Deze omvatten zowel technische eigenschappen van de installatie als omgevingsfactoren:

1. Type en vermogen van de warmtepomp

Lucht-lucht: Meestal stiller dan lucht-water of bodemgebonden modellen.
Vermogen: Hoe hoger het vermogen, hoe luidere de warmtepomp. Voor een woning met een vermogen van 6 kW of meer gelden hogere geluidsnormen.

2. Locatie van de installatie

Afstand tot buren: Een warmtepomp die ver van de erfgrens staat, veroorzaakt minder geluidsoverlast.
Plaatsing: Een warmtepomp die dicht bij een muur of gevel staat, kan galmen, wat het geluid verder verspreidt.
Ondergrond: Plaatsing op een trillingsdempende ondergrond kan trillingen verminderen en het geluidsniveau beïnvloeden.

3. Onderhoud en slijtage

Vermoeide componenten: Een warmtepomp die niet goed wordt onderhouden, kan luidere werken vanwege slijtage en vuil.
Filters en ventilatoren: Verzegelde filters en defecte ventilatoren leiden vaak tot onnodige geluidsoverlast.

4. Omgevingscondities

Tijd van dag: In de winter werkt de warmtepomp harder en produceert daardoor meer geluid.
Weersomstandigheden: Wind en luchtstromen kunnen het geluid verder transporteren.

Oplossingen voor geluidsoverlast

Hoewel moderne warmtepompen in principe voldoen aan de geluidsnormen, zijn er situaties waarin het geluidsniveau toch hinderlijk kan zijn. Gelukkig zijn er een aantal oplossingen beschikbaar om geluidsoverlast te beperken.

1. Optimalisatie van de plaatsing

De plaatsing van de warmtepomp speelt een grote rol in het geluidsniveau. Volgende richtlijnen kunnen helpen:

Minimale afstand: Een warmtepomp moet minimaal 4 tot 5 meter van de erfgrens worden geplaatst om het geluidsniveau te beperken.
Strategische locatie: Plaats de warmtepomp op een plek waar het geluid snel kan worden geabsorbeerd, zoals in een tuin of op een verhoogd platform.
Vermijd galmen: Vermijd het plaatsen van de warmtepomp direct tegen een muur of gevel, omdat dit het geluid kan versterken.

2. Gebruik van geluidsisolatie

Er zijn verschillende manieren om geluid te isoleren of te dempen. Deze omvatten:

Geluidskappen: Speciaal ontworpen kappen kunnen het geluid met 5 tot 10 dB verlagen.
Trillingsdempers: Installatie van trillingsdempers onder de warmtepomp vermindert de trillingen en daarmee ook het geluid.
Bodemisolatie: Het gebruik van dempende materialen onder de warmtepomp voorkomt trillingen die via de vloer worden doorgegeven.

3. Regelmatig onderhoud

Een goed onderhouden warmtepomp werkt stiller dan een verwaarloosde. De volgende maatregelen zijn aan te bevelen:

Reinigen van filters en ventilatoren: Vastzittend stof en vuil verhogen de werkdruk van de ventilator en leiden tot meer lawaai.
Controle op slijtage: Versleten onderdelen moeten worden vervangen om geluidsoverlast te voorkomen.
Vermijd verstopte luchtkanalen: Een vloeiend luchtstroom zorgt voor stillere werking.

4. Overstap op een nieuwere warmtepomp

Oudere warmtepompen zijn vaak luider dan hun moderne tegenhangers. Aangezien de technologie zich snel ontwikkelt, zijn er nu modellen beschikbaar die extreem stil werken.

Een overweging voor de aankoop van een nieuwere warmtepomp kan dus niet alleen leiden tot een lagere energieconsumptie, maar ook tot minder geluidsoverlast.

Praktische stappen bij installatie

Bij de installatie van een warmtepomp zijn er een aantal praktische stappen die je kunt ondernemen om geluidsoverlast van tevoren te voorkomen:

Bepaal de minimale afstand tot buren. Zorg dat de warmtepomp voldoende ver van de erfgrens staat.
Kies een model dat voldoet aan de geluidsnormen. Controleer het CE-label en het geluidslabel van het apparaat.
Vraag om een geluidstest. Sommige installateurs bieden de mogelijkheid om een geluidsprofiel op te nemen en te vergelijken met de normen.
Bepaal of geluidsisolatie nodig is. Afhankelijk van de locatie en het model kan het nodig zijn om geluidskappen of trillingsdempers aan te brengen.
Laat de installatie uitvoeren door een gecertificeerde installateur. Dit zorgt voor naleving van de wetgeving en een optimale werking van de warmtepomp.

Conclusie

Warmtepompen zijn een duurzame en energie-efficiënte oplossing voor het verwarmen van woningen, maar hun geluidsproductie kan een uitdaging zijn. Gelukkig zijn er duidelijke wetgevingen en normen opgesteld om geluidsoverlast te beperken. Deze regels zijn van toepassing op zowel de eigenaar als de buren en gelden voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

De wetgeving in Nederland is gericht op het bepalen van het geluidsvermogen en de geluidsdruk op de erfgrens. Deze normen zorgen ervoor dat de warmtepomp niet hinderlijk is, ook als de installatie dicht bij een buurhuis staat. Daarnaast zijn er technische en praktische oplossingen beschikbaar om geluidsoverlast verder te beperken, zoals het gebruik van geluidskappen, trillingsdempers en een strategische plaatsing.

Voor woningeigenaren is het belangrijk om de wetgeving en de beschikbare technologie te begrijpen om ervoor te zorgen dat hun warmtepomp efficiënt én stil werkt. Voor professionals in de bouw- en renovatiebranche is het eveneens essentieel om rekening te houden met deze regels bij de installatie en het onderhoud van warmtepompen.