WTW vervangen door warmtepomp: Duurzaam verwarmen met ventilatielucht

In de huidige tijd waar duurzaamheid en energie-efficiëntie centraal staan, is het vervangen van een warmteterugwin (WTW)-unit door een warmtepomp een aantrekkelijke optie. Dit type systeem maakt het mogelijk om de warmte uit de ventilatielucht te recupereren en op een efficiënte manier te gebruiken voor verwarming. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van de voordelen, werking, technische eisen en praktische aandachtspunten bij het vervangen van een WTW-unit door een warmtepomp. Het richt zich specifiek op woningen die goed geïsoleerd zijn en waar sprake is van een mechanische ventilatie.

Wat is een WTW-unit en wat zijn de voordelen?

Een WTW-unit (warmteterugwin-unit) is een onderdeel van een mechanische ventilatiesysteem dat zorgt voor een gezond binnenklimaat. Het filtert de lucht en zorgt ervoor dat verontreinigde lucht wordt afgevoerd en frisse lucht wordt ingevoerd. Binnen het systeem zit een warmtewisselaar die de warmte uit de afgevoerde lucht recupereert en gebruikt om de binnenkomende frisse lucht te voorverwarmen.

Voordelen van een WTW-unit:

• Gezond binnenklimaat: Er is altijd frisse en gefilterde lucht in de woning.
• Warmtebesparing: Door de warmtewisselaar wordt ongeveer 70% tot 90% van de warmte uit de afgevoerde lucht teruggebracht.
• Minder energiekosten: De warmteterugwin zorgt voor een aanzienlijke vermindering van het energieverbruik.
• Geen koude tocht: De ingeblazen lucht is voorverwarmd, wat het comfort in de woning verhoogt.

WTW vervangen door warmtepomp: Wat betekent dat?

Een warmtepomp is een systeem dat warmte uit de omgeving (zoals lucht, grond of water) opneemt en gebruikt voor verwarming. In het geval van een ventilatielucht/water warmtepomp wordt de warmte die normaal via de WTW-unit naar buiten zou gaan, gebruikt om de woning te verwarmen of warm water te genereren. Dit zorgt voor een extra energiebesparing en maakt het mogelijk om volledig op elektriciteit te werken, wat bijdraagt aan de duurzaamheid van de woning.

Werking van de ventilatielucht/water warmtepomp:

1. Afvoerlucht: De warme ventilatielucht die normaal via de WTW-unit wordt afgevoerd, wordt in plaats daarvan gebruikt als bron voor de warmtepomp.
2. Warmte-afname: De warmtepomp haalt de warmte uit deze lucht en pompt deze via een koelmiddel naar een warmtewisselaar.
3. Verwarming: De opgewekte warmte wordt gebruikt om verwarmingswater op te wekken of direct in de woning te verwerpen.
4. Efficiëntie: Omdat de warmtepomp werkt met een COP (Coefficient of Performance) van 5.0 of hoger, wordt meer energie opgewekt dan verbruikt.

Voordelen van het vervangen van een WTW-unit door een warmtepomp

Het vervangen van een klassieke WTW-unit door een ventilatielucht/water warmtepomp biedt verschillende voordelen:

1. Extra energiebesparing

De warmtepomp maakt gebruik van een bron van warmte die normaal verloren zou gaan (de ventilatielucht), waardoor het energieverbruik verder kan worden verlaagd. Dit is vooral voordelig in goed geïsoleerde woningen, waar de verliezen door de buitenvoetage minimaal zijn.

2. Geen extra buitenunit

In tegenstelling tot conventionele warmtepompen die een buiteneenheid nodig hebben, is een ventilatielucht/water warmtepomp volledig binnen geïnstalleerd. Dit maakt het systeem ideaal voor woningen waar ruimte beperkt is of waar installatie van een buitenunit niet wenselijk is.

3. Volledig elektrisch verwarmen

Deze warmtepomp maakt het mogelijk om volledig op elektriciteit te werken, zonder afhankelijk te zijn van gas. Dit is een aantrekkelijke oplossing voor woningen die willen overstappen naar een gasloze opstelling.

4. Flexibiliteit in opstelling

De warmtepomp kan zowel in een gasloze opstelling als in een hybride opstelling gebruikt worden. In een hybride opstelling zorgt de CV-ketel voor warm water en springt in bij extreme koudte. Dit biedt extra flexibiliteit en zorgt voor een betere energiebalans.

Technische eisen en voorwaarden

Het vervangen van een WTW-unit door een ventilatielucht/water warmtepomp is niet voor alle woningen even geschikt. De volgende technische voorwaarden en eisen zijn van belang:

1. Goede isolatie

De woning moet goed geïsoleerd zijn. Slecht geïsoleerde woningen verliezen immers te veel warmte via de buitenvoetage, waardoor het rendement van de warmtepomp sterk daalt. De isolatie moet voldoen aan huidige bouwtechnische normen.

2. Lage temperatuur verwarming

De warmtepomp werkt efficiënter bij lagere aanvoertemperaturen. Daarom is het aan te raden om lage temperatuur verwarming toe te passen, zoals vloerverwarming of lage temperatuur radiatoren. Dit zorgt voor een hoger rendement en minder energieverbruik.

3. Mechanische ventilatie met WTW-unit

Het systeem is alleen toepasbaar op woningen met een bestaande mechanische ventilatie met WTW-unit. Het is niet geschikt voor woningen met een natuurlijke ventilatie of met een C-ventilatie zonder WTW.

4. Afvoerlucht beschikbaar

Er moet voldoende ventilatielucht beschikbaar zijn die kan worden gebruikt als bron voor de warmtepomp. De hoeveelheid ventilatielucht hangt af van de grootte van de woning en het aantal gebruikers.

Installatie en onderhoud

Het vervangen van een WTW-unit door een ventilatielucht/water warmtepomp vereist een professionele installatie. Het systeem moet correct worden aangesloten op het bestaande ventilatiesysteem en de verwarmingsinstallatie. Hieronder volgt een overzicht van de belangrijkste stappen bij de installatie en het onderhoud.

Installatie

1. Vervangen van de WTW-unit: De bestaande WTW-unit wordt vervangen door de warmtepomp. Dit gebeurt door de oude unit te demonteren en de warmtepomp te monteren op dezelfde plek.
2. Aansluiten op het ventilatiesysteem: De warmtepomp wordt aangesloten op het bestaande ventilatiesysteem, zodat de ventilatielucht via de warmtepomp loopt.
3. Aansluiten op de verwarmingsinstallatie: De warmtepomp wordt aangesloten op het verwarmingsnetwerk of het warmwater systeem. Dit kan direct of via een buffer gebeuren.
4. Elektrische aansluiting: De warmtepomp moet aangesloten worden op een elektriciteitsbron. Het vermogen van de installatie moet voldoen aan de eisen van de warmtepomp.

Onderhoud

Het onderhoud van een ventilatielucht/water warmtepomp is belangrijk voor het behouden van het rendement en de levensduur. Het onderhoud bestaat uit regelmatige inspecties en schoonmaak. Hieronder volgt een overzicht van de aanbevolen onderhoudsactiviteiten:

Naast deze reguliere onderhoudsactiviteiten is het ook belangrijk om de filters regelmatig te controleren. Als de filters zwart zijn van vuil, moeten ze direct worden vervangen. Het is verstandig om altijd meerdere filters op voorraad te hebben, zodat het onderhoudsniveau kan worden gehandhaafd.

Praktische aandachtspunten

Het vervangen van een WTW-unit door een warmtepomp vereist niet alleen technische kennis, maar ook overwegingen op praktisch en financieel vlak. Hieronder volgen enkele aandachtspunten die voorafgaand aan de installatie moeten worden bekeken.

1. Financiële evaluatie

Het investeren in een warmtepomp is geen kleine uitgave. Het is belangrijk om de kosten en opbrengsten van het systeem te evalueren. De opbrengsten in termen van energiebesparing en subsidies moeten de kosten kunnen omslag maken.

2. Subsidies en fiscale voordeeltjes

In Nederland zijn er subsidies beschikbaar voor duurzame verwarmingssystemen. Het is verstandig om te informeren bij de gemeente of een energieadviseur over de beschikbare subsidies en fiscale voordeeltjes.

3. Evaluatie van het huidige systeem

Voor het vervangen van de WTW-unit is het belangrijk om het huidige ventilatiesysteem en de verwarmingsinstallatie te beoordelen. Een energieadviseur of installateur kan helpen bij het maken van een energiebesparingssimulatie en het bepalen van de beste oplossing voor de woning.

4. Luchtdoorstroming en akoestiek

Het installeren van een warmtepomp kan invloed hebben op de luchtdoorstroming en de akoestiek van de woning. Het is belangrijk om te controleren of de luchtdoorstroming voldoet aan de eisen en of er klachten zijn over geluidshinder.

Conclusie

Het vervangen van een WTW-unit door een ventilatielucht/water warmtepomp is een efficiënte en duurzame manier om de woning te verwarmen. Het systeem maakt gebruik van de warmte uit de ventilatielucht en zorgt voor een extra energiebesparing. Het is vooral geschikt voor goed geïsoleerde woningen met een mechanische ventilatie met WTW-unit. Het onderhoud is belangrijk om het rendement en de levensduur van het systeem te behouden. Door het systeem te installeren, is het mogelijk om volledig op elektriciteit te werken en bij te dragen aan een duurzamere woning.

Bronnen

1. Mensonides.nl – Ventilatielucht/water warmtepomp
2. Eigenhuis.nl – WTW retrofit
3. Sankomij.nl – WTW-unit
4. Ventilatieland.nl – Is een WTW-unit iets voor mij?
5. Econvice.nl – Luchtverwarming en warmtepomp
6. Smit Installatietechniek – Ventilatie en WTW