Accumulatieverwarming vervangen door een warmtepomp: Voordelen, kosten en installatie

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Inleiding

Accumulatieverwarming, die elektriciteit omzet in warmte die opgeslagen wordt voor later gebruik, was vroeger een veelgebruikte oplossing voor verwarming van woningen, vooral in de jaren ’70 tot ’90. Tegenwoordig is accumulatieverwarming echter afgeraden vanwege de trage opwarming, het hoge energieverbruik en de schommelende energieprijzen. In de huidige context van duurzaamheidsambities en stijgende energiekosten is het verstandig om accumulatieverwarming te vervangen door een duurzamere en efficiëntere verwarmingsoplossing. Eén van de beste alternatieven is de warmtepomp, met name de lucht-lucht warmtepomp, die 75% van zijn energie uit de buitenlucht haalt en slechts 25% uit elektriciteit.

In dit artikel bespreken we de voordelen van het vervangen van accumulatieverwarming door een warmtepomp, de kosten die daarmee gemoeid zijn, en de technische aspecten van de installatie. Daarnaast geven we een overzicht van de stappen die je kunt ondernemen om tot een beslissing te komen, en bespreken we de belangrijkste overwegingen bij deze transitie.

Wat is accumulatieverwarming?

Accumulatieverwarming is een verwarmingsmethode die elektriciteit ’s nachts gebruikt om warmte op te slaan in een stenen kern van de radiatoren. Deze warmte wordt overdag langzaam afgegeven aan de omgeving. De technologie is ontworpen om gebruik te maken van de lagere elektriciteitsprijzen in de nacht, maar in de huidige energiemarkt is dat voordeligheid verloren gegaan.

Er zijn twee soorten accumulatieverwarming: dynamische en statieke. Dynamische accumulatieverwarming heeft een ingebouwde ventilator die de warmte sneller verspreidt, terwijl statische accumulatieverwarming de warmte op een langzamere manier uitstraalt.

Hoewel accumulatieverwarming relatief goedkoop is in aanschaf en weinig onderhoud nodig heeft, zijn de energiekosten hoog, omdat het verbruik niet efficiënt is. Bovendien is het moeilijk om de warmteproductie precies aan te passen aan de behoeften van de gebruiker. Hierdoor is accumulatieverwarming niet duurzaam en minder comfortabel dan alternatieven zoals warmtepompen.

Waarom accumulatieverwarming vervangen?

Het vervangen van accumulatieverwarming is een logische keuze uit meerdere redenen:

1. Duurzaamheid en energiezuinigheid

Accumulatieverwarming is niet energiezuinig en draagt weinig bij aan het verlagen van het CO₂-voetafdruk. In tegenstelling tot warmtepompen, die 75% van hun energie uit de omgeving halen, gebruikt accumulatieverwarming volledig elektriciteit om warmte te produceren. In de huidige energiemix betekent dit dat de verwarming van je woning een aanzienlijke CO₂-uitstoot genereert.

2. Hoge verbruikskosten

Hoewel accumulatieverwarming goedkoop is in aanschaf, zijn de verbruikskosten aanzienlijk hoger dan bij alternatieven zoals warmtepompen. Dit komt doordat accumulatieverwarming continu elektriciteit gebruikt, ook als de ruimte niet direct verwarmd hoeft te worden.

3. Minder comfort

Accumulatieverwarming is trager in opwarming en levert minder consistent comfort dan warmtepompen. Dit betekent dat het lastiger is om de temperatuur in de woning constant en aangenaam te houden.

4. Nieuwbouwstandaard

In nieuwbouwwoningen wordt accumulatieverwarming niet meer toegepast. De standaard verwarmingsmethode is tegenwoordig de warmtepomp, die efficiënter is en beter aansluit bij duurzame doelstellingen.

5. Beperkte vervangingsmogelijkheden

Accumulatieverwarming wordt in bestaande woningen niet meer vervangen door nieuwe accumulatieradiatoren. In plaats daarvan wordt gekozen voor energiezuinigere en duurzamere alternatieven.

Voordelen van een warmtepomp

De overstap naar een warmtepomp biedt verschillende voordelen, zowel op het vlak van energiezuinigheid als comfort en duurzaamheid.

1. Hoge efficiëntie

Een warmtepomp haalt de meeste energie uit de omgeving. Bij een lucht-lucht warmtepomp wordt bijvoorbeeld 75% van de energie uit de buitenlucht opgehaald, en slechts 25% uit elektriciteit. Dit maakt de warmtepomp een zeer efficiënte oplossing voor verwarming.

2. Laag elektriciteitsverbruik

Omdat een warmtepomp niet direct elektriciteit gebruikt om warmte te produceren, maar deze uit de omgeving haalt, is het elektriciteitsverbruik lager dan bij accumulatieverwarming. Dit leidt tot lagere energierekeningen en een gunstiger ecologische balans.

3. Flexibiliteit in regulering

Een warmtepomp biedt meer regelbaarheid dan accumulatieverwarming. Je kunt de temperatuur nauwkeuriger aanpassen aan de behoeften van de woning, wat leidt tot hoger comfort en minder energieverlies.

4. Duurzaamheid

Een warmtepomp draagt bij aan het verlagen van de CO₂-uitstoot, vooral wanneer de elektriciteit afkomstig is van hernieuwbare energiebronnen zoals zonnepanelen. Dit maakt het een geschikte keuze voor wie kiest voor een duurzame toekomst.

5. Lage onderhoudskosten

Ook al is de aanschafprijs van een warmtepomp hoger dan die van accumulatieverwarming, zijn de onderhoudskosten laag. Een warmtepomp heeft weinig bewegende onderdelen en vereist weinig regelmatig onderhoud.

Kostprijs en investering

De overstap van accumulatieverwarming naar een warmtepomp is geen kleine investering, maar de langdurige besparing op energiekosten maakt het vaak gunstig.

1. Aanschafprijs warmtepomp

De aanschafprijs van een warmtepomp varieert afhankelijk van het type en de grootte. Voor een lucht-lucht warmtepomp in een gemiddelde woning ligt de kosten in de orde van € 8.000 tot € 15.000. Dit omvat de aanschaf van de binnen- en buitenunits, de installatiekosten en eventuele aanpassingen aan het elektriciteitsnetwerk.

2. Verbruik en besparing

Hoewel de aanschafprijs hoog is, levert een warmtepomp aanzienlijke besparing op energiekosten. In een gemiddelde woning kan een warmtepomp tot 60% minder energie verbruiken dan accumulatieverwarming. Dit betekent dat de investering zich in de loop van de tijd terugverdient.

3. Financiële steun en subsidies

In Nederland zijn er verschillende programma’s en subsidies beschikbaar om de overstap naar duurzame verwarming te stimuleren. De Milieupremie, bijvoorbeeld, biedt een financiële steun tot € 11.000 voor de aanschaf van een warmtepomp. Daarnaast zijn er regionale programma’s en steun via de gemeente of andere organisaties.

4. Kostprijs accumulatieverwarming

De aanschafprijs van accumulatieverwarming is relatief laag, tussen € 600 en € 2.000 per radiator. De onderhoudskosten zijn ook laag, maar de verbruikskosten zijn aanzienlijk hoger dan bij een warmtepomp. In de praktijk betekent dit dat de totale kosten op het eind van de levenscyclus van accumulatieverwarming meestal hoger liggen dan die van een warmtepomp.

Installatie van een warmtepomp

De installatie van een warmtepomp vereist een grondige aanpassing van het verwarmingssysteem, maar het proces is over het algemeen relatief eenvoudig.

1. Beoordeling van de woning

Voordat een warmtepomp geïnstalleerd kan worden, moet de woning worden beoordeeld op warmtebehoefte, isolatie en eventuele aanpassingen die nodig zijn. Een warmte-expert kan hierbij advies geven over de meest geschikte type warmtepomp en de benodigde vermogens.

2. Kiezen voor het juiste type warmtepomp

Er zijn verschillende soorten warmtepompen beschikbaar, waaronder lucht-water, lucht-lucht en aarde-water warmtepompen. Voor het vervangen van accumulatieverwarming is een lucht-lucht warmtepomp meestal de beste keuze, omdat deze eenvoudig te installeren is en efficiënt werkt in de meeste woningen.

3. Installatie van de warmtepomp

De installatie van een lucht-lucht warmtepomp bestaat uit een buitenunit en meerdere binnenunits. De buitenunit wordt meestal gemonteerd op het dak of een muur, terwijl de binnenunits worden geplaatst in de ruimtes die verwarmd moeten worden. Het systeem vereist leidingen tussen de buitenunit en de binnenunits, maar deze zijn meestal niet zichtbaar en verstoren de interieurweergave weinig.

4. Aanpassing van de elektriciteitsaansluiting

De installatie van een warmtepomp kan een grotere elektriciteitsaansluiting vereisen dan accumulatieverwarming. Dit is vooral van toepassing op woningen met hoge warmtebehoefte. Een elektriciteitsbedrijf of installateur kan hierbij advies geven over eventuele aanpassingen aan de elektrische infrastructuur.

5. Aanpassing van de regeling

Een warmtepomp vereist een regelingssysteem dat zorgt voor optimale werking en energiebesparing. Dit kan een smartthermostaat of een automatische regelingssysteem zijn. Het is belangrijk om de regeling goed te kiezen, omdat dit de efficiëntie van de warmtepomp beïnvloedt.

Alternatieven voor accumulatieverwarming

Naast warmtepompen zijn er ook andere alternatieven voor accumulatieverwarming, maar deze zijn vaak minder efficiënt of duurzamer dan een warmtepomp.

1. Infraroodverwarming

Infraroodverwarming verwarmt de objecten in de ruimte in plaats van de lucht. Dit leidt tot een snellere opwarming en minder energieverlies. Infraroodpanelen, radiatoren of vloerverwarming zijn beschikbaar. Hoewel infraroodverwarming efficiënter is dan accumulatieverwarming, is het minder efficiënt dan een warmtepomp.

2. Elektrische vloerverwarming

Elektrische vloerverwarming is eenvoudig te installeren en heeft weinig invloed op de vloeropbouw. Het heeft een korte opwarmtijd en geen warmte- of energieverlies. Het nadeel is echter dat het een hoger stroomverbruik heeft dan een warmtepomp.

3. Centrale verwarming op gas of mazout

De overstap van accumulatieverwarming naar centrale verwarming op gas of mazout is mogelijk, maar vraagt een grote investering en een grondige aanpassing van de woning. Bovendien worden de regels rond het gebruik van fossiele brandstoffen steeds strenger, waardoor dit een minder duurzame keuze is dan een warmtepomp.

4. Elektrische radiatoren

Elektrische radiatoren zijn technisch gezien een alternatief voor accumulatieverwarming, maar ze zijn minder energiezuinig dan infraroodverwarming of een warmtepomp. Ze zijn daarom enkel aangeraden in kleine ruimtes die niet constant verwarmd hoeven te worden.

Conclusie

Accumulatieverwarming is tegenwoordig afgeraden vanwege de hoge verbruikskosten, de trage opwarming en de onvoldoende duurzaamheid. De overstap naar een warmtepomp biedt een betere oplossing voor zowel comfort als energiezuinigheid. Een lucht-lucht warmtepomp, die 75% van de energie uit de buitenlucht haalt, is een efficiënte en duurzame keuze die leidt tot lagere energierekeningen en een gunstiger ecologische balans.

Hoewel de aanschafprijs van een warmtepomp hoger is dan die van accumulatieverwarming, is de investering vaak gunstig vanwege de langdurige besparing op energiekosten. Daarnaast zijn er subsidies beschikbaar die de overstap financieel gunstiger maken.

Bij het vervangen van accumulatieverwarming door een warmtepomp is het belangrijk om een expert in te schakelen om de woning te beoordelen en het juiste type warmtepomp te kiezen. Dit zorgt ervoor dat het systeem optimaal werkt en aan de behoeften van de woning voldoet.

De transitie naar een warmtepomp is een slimme keuze voor wie kiest voor duurzaamheid, comfort en een lagere energierekening. Het is een investering in de toekomst van je woning en je milieu.