Aanbevelingen voor de afstand tussen warmtepomp en cv-ketel

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Een warmtepomp is tegenwoordig een populaire keuze voor duurzame verwarming en warm water in woningen. Voor zowel volledig elektrische als hybride warmtepompen is de afstand tussen de warmtepomp en de bestaande cv-ketel van belang. Deze afstand kan invloed hebben op de efficiëntie, de installatiekosten, de geluidsontwikkeling, en de esthetiek. Binnen de sector bestaan duidelijke richtlijnen en aanbevelingen die afhankelijk zijn van het type warmtepomp en de specifieke situatie van de woning.

In dit artikel worden de belangrijkste overwegingen en richtlijnen besproken op basis van actuele en betrouwbare informatie. Het doel is om zowel huiseigenaars als professionals in de bouw- en renovatiebranche te informeren over de gevolgen van de afstand tussen warmtepomp en cv-ketel, en wat hierbij moet worden meegenomen bij het plannen en uitvoeren van een warmtepompinstallatie.

Belang van de afstand tussen warmtepomp en cv-ketel

De afstand tussen de warmtepomp en de cv-ketel speelt een rol bij meerdere aspecten van de installatie, waaronder:

Efficiëntie: Hoe dichter de warmtepomp bij de cv-ketel ligt, hoe lager de verliezen in de warmteoverdracht via de leidingen.
Geluid: Bij bepaalde modellen kan de afstand bepalen of de warmtepomp geluidsoverlast veroorzaakt, vooral in gevoelige situaties zoals dichtbij woonruimtes of buurgrenzen.
Esthetiek: Bij monoblock-systemen, waarin zowel de binnen- als buitenunit in één geheel zijn, kan de afstand bepalen of de warmtepomp op een esthetisch aantrekkelijke manier geplaatst kan worden.
Technische beperkingen: Sommige warmtepompmodellen hebben een maximale afstand tussen de binnen- en buitenunit, die niet overschreden mag worden zonder verlies van garantie of prestaties.

Deze factoren samen bepalen de ideale afstand, die variabel kan zijn afhankelijk van het type warmtepomp en de situatie van de woning.

Type warmtepomp en invloed op afstand

Er zijn twee hoofdtypes warmtepompen die betrekking hebben op de afstand tot de cv-ketel: monoblock-systemen en split-systemen.

Monoblock-systemen

Bij monoblock-systemen is de warmtepomp volledig geïntegreerd in één apparaat, dat meestal in de woning is geplaatst. Dit betekent dat de afstand tot de cv-ketel beperkt moet blijven, doordat de luchtaanvoer en afvoer via ventilatieroosters in de gevel moeten gebeuren.

Volgens een energiecoach van CALorie is bij bepaalde merken van monoblock-systemen de afstand tot de cv-ketel beperkt. Dit is technisch nodig om de luchtcirculatie en het geluidsniveau op een beheersbare manier te houden. Daarnaast is het van belang dat de warmtepomp esthetisch aantrekkelijk is geplaatst, zodat het niet "misstaat" in de woning of op de buitentekening. Bij een warmtepompscan wordt vaak een geluidsprofiel gemaakt, dat een betrouwbare indruk geeft van de hoeveelheid geluid dat het apparaat produceert.

De installateur is verantwoordelijk voor het berekenen van de waardes en moet deze garanderen. Dit is van groot belang om te voldoen aan wettelijke geluidsnormen.

Split-systemen

Split-systemen bestaan uit twee afzonderlijke units: de buitenunit en de binnenunit. De buitenunit bevat de onderdelen die geluid produceren, zoals de compressor, en is meestal verder van de woning geplaatst. De binnenunit is meestal in een ruimte zoals een kelder of garage geïnstalleerd en bevat de componenten die de warmte in het huis verstrekken.

Een belangrijk voordeel van split-systemen is dat de afstand tussen de binnen- en buitenunit vrij groot kan zijn. De meeste modellen kunnen tot 20 tot 25 meter van elkaar geplaatst worden. Dit biedt meer flexibiliteit bij de plaatsing, zowel qua esthetiek als qua geluidsbeheersing.

Daarnaast zorgt het feit dat de geluidsproducerende onderdelen in de buitenunit zitten, voor minder geluidsoverlast in de woning zelf. Een monoblock-systeem dat in huis geïnstalleerd is, heeft daarentegen een groter risico op geluidsoverlast, vooral als het in de buurt van woonruimtes geplaatst moet worden.

Compacte afmetingen

Split-systemen hebben doorgaans compacter vormgeving, omdat de onderdelen verdeeld zijn over twee units. Ter vergelijking: een monoblock-warmtepomp kan gemakkelijk 150 cm hoog zijn, terwijl de buitenunit van een split-systeem slechts 80 cm hoog is. Dit maakt het bijvoorbeeld makkelijker om een buitenunit te plaatsen in een tuin of op een terras zonder dat het te veel ruimte inneemt.

Geluidsvoorschriften en wettelijke normen

Wanneer het gaat om geluid, zijn er wettelijke normen die moeten worden nageleefd. Deze normen zijn bedoeld om geluidsoverlast te voorkomen voor de bewoners van de woning én voor de buren.

Overdag- en nachtnormen

De wettelijke normen voor geluid van een warmtepomp zijn als volgt:

Overdag (07.00 tot 19.00 uur): Maximaal 45 decibel (dB) op de buitengrens.
Nacht (19.00 tot 07.00 uur): Maximaal 40 dB op de buitengrens.

Deze normen zijn vergelijkbaar met zacht gefluister in een stille kamer. De meeste huiseigenaars zullen dit als stil ervaren. Het geluid dat een warmtepomp produceert, hangt echter ook af van het vermogen van de warmtepomp. Hoe hoger het vermogen, hoe meer geluid de buitenunit kan produceren.

Onderzoek toont aan dat slechts een klein deel van de eigenaars geluidsoverlast ervaart. In de praktijk is het dus meestal mogelijk om binnen de normen te blijven, mits de buitenunit op een slimme plek is geplaatst.

De afstand tot de buitengrens is hierbij niet het enige bepalende factor. Belangrijker is of het geluid dat wordt geproduceerd, op de buitengrens onder de norm blijft. De installateur kan dit vooraf berekenen en garanderen dat de installatie wettelijk in orde is.

Trillingen

Naast geluid kunnen warmtepompen ook trillingen veroorzaken, vooral bij monoblock-systemen die in de woning zijn geplaatst. Deze trillingen kunnen beïnvloeden worden door het gebruik van trillingsdempers. Als de trillingen te sterk zijn, kan dit leiden tot onrechtmatige hinder. In extreme gevallen kan dit ervoor zorgen dat de warmtepomp moet worden uitgeschakeld.

Een arrest van het Gerechtshof Arnhem benadrukt dat zowel geluid als trillingen kunnen leiden tot juridische aandacht, vooral in dichtbebouwde situaties of bij voetgangerswegen waar mensen de trillingen of het geluid duidelijk kunnen ervaren.

Omgevingsvergunning en bouwvoorschriften

De plaatsing van een warmtepomp heeft ook juridische implicaties, met name qua bouwregelgeving en omgevingsvergunning.

Losstaand bouwwerk

Een warmtepomp wordt in veel gevallen beschouwd als een losstaand bouwwerk, wat betekent dat het niet onderdeel is van het bestaande bouwwerk of van bijzondere ruimten zoals balkons of carports. Dit heeft gevolgen voor de benodigde vergunningen.

Bijvoorbeeld, als de warmtepomp op een balkon geplaatst wordt, is het geen uitbreiding van het balkon, maar een losstaand bouwwerk dat op het balkon staat. Omdat dit losstaand is, is een omgevingsvergunning nodig.

Hetzelfde geldt als een geluiddempende kast om de warmtepomp wordt gebouwd. Dan moet de omvang van de warmtepomp, inclusief de kast, worden gemeten. In veel gevallen is de totale hoogte dan meer dan 1 meter, wat automatisch betekent dat een omgevingsvergunning nodig is.

Bestemmingsplan en afwijken

Of er een omgevingsvergunning nodig is voor het afwijken van het bestemmingsplan, hangt af van de bestemming van de locatie waar de warmtepomp geplaatst wordt. Vaak gaat het om bestemmingen zoals "Wonen" of "Tuin", waarin regels zijn voor de hoogte van bouwwerken. Als de warmtepomp hoger is dan wat op die locatie is toegestaan, is een extra omgevingsvergunning nodig.

Kiezen voor het juiste type warmtepomp

Wanneer het gaat om de keuze voor een warmtepomp, zijn er twee hoofdopties: een volledig elektrische warmtepomp (all electric) en een hybride warmtepomp.

Volledig elektrische warmtepomp

Een volledig elektrische warmtepomp vervangt de cv-ketel volledig. Het levert zowel de verwarming als het warme water in de woning. Dit type is meestal geschikt voor woningen die goed geïsoleerd zijn, want het verbruikt relatief veel elektriciteit, maar is in ruil daarvoor heel duurzaam en efficiënt.

Hybride warmtepomp

Een hybride warmtepomp werkt samen met de bestaande cv-ketel. Het neemt een groot deel van de verwarming voor zijn rekening, terwijl de cv-ketel zorgt voor het warme water. Dit type is geschikt voor woningen met minder isolatie, omdat het minder afhankelijk is van elektriciteit dan een volledig elektrische warmtepomp.

Het type warmtepomp dat gekozen wordt, heeft directe invloed op de afstand tot de cv-ketel. Bij een hybride warmtepomp is het noodzakelijk om de afstand te bepalen, omdat de cv-ketel nog steeds aanwezig is. Bij een volledig elektrische warmtepomp is de cv-ketel overbodig en kan de afstand dus minder relevant zijn.

Technische werking van een warmtepomp

Het begrijpen van de werking van een warmtepomp helpt bij het begrijpen van de technische beperkingen, zoals de afstand tot de cv-ketel.

Een warmtepomp werkt op een vergelijkbare manier als een koelkast. Het verzamelt warmte uit de buitenlucht, de bodem of het grondwater, en verhoogt de temperatuur met behulp van elektriciteit. Deze warmte wordt vervolgens afgegeven in de woning. Hierdoor kan een warmtepomp tot 5 keer zoveel warmte leveren als de elektriciteit die erin zit. In vergelijking met een elektrisch kacheltje, dat 1 kWh stroom 1 kWh warmte oplevert, is dit een aanzienlijke efficiëntie.

De techniek is al jarenlang op de markt, maar het is in de afgelopen jaren sterk verbeterd in termen van efficiëntie, duurzaamheid en comfort. Dit maakt het een steeds populairste keuze voor eigenaren die hun woning duurzamer willen maken.

Conclusie

De afstand tussen een warmtepomp en de cv-ketel is een belangrijke factor bij de installatie van een warmtepomp. Deze afstand heeft invloed op de efficiëntie van de warmtepomp, de geluidsontwikkeling, de esthetiek van de installatie, en de juridische aansprakelijkheid. Het kiezen van het juiste type warmtepomp, bijvoorbeeld een split-systeem in plaats van een monoblock-systeem, kan hierin een groot verschil maken.

Bij het plannen van de installatie is het belangrijk om rekening te houden met wettelijke normen, zoals die voor geluid en trillingen. Ook de bouwvoorschriften en eventuele vergunningen moeten worden meegenomen. Door het geluidsprofiel van de warmtepomp vooraf te bepalen en de installateur te betrekken in het proces, kan men zorgen voor een wettelijk in orde installatie die zowel efficiënt is als gericht op comfort en duurzaamheid.

Een slim gekozen warmtepomp en een goed geplaatste installatie zijn essentieel voor het succes van een warmtepompinstallatie. Door het rekening houden met alle relevante factoren, kan men ervoor zorgen dat de warmtepomp optimaal werkt en aan alle eisen voldoet.