Energieverbruik van lucht-water warmtepompen: Factoren, cijfers en efficiëntie

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

De keuze voor een warmtepomp is voor veel huiseigenaars een belangrijk stap in de richting van verduurzaming en energiebesparing. Echter, om deze keuze goed te onderbouwen, is het essentieel om inzicht te krijgen in het energieverbruik van een warmtepomp en de factoren die dit beïnvloeden. In dit artikel ronden we de cijfers, typen en technische aspecten van het energieverbruik van een lucht-water warmtepomp op, met nadruk op objectiviteit, technische data en praktische toepassing. Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen geven we een duidelijk overzicht van de werking, het verbruik en de efficiëntie van lucht-water warmtepompen.

Wat is een lucht-water warmtepomp?

Een lucht-water warmtepomp is een type warmtepomp dat warmte uit de buitenlucht opneemt en deze gebruikt om het verwarmingswater in een woning te verwarmen. De pomp haalt ongeveer 75% van de benodigde warmte gratis uit de omgeving, terwijl het resterende deel afkomstig is van elektriciteit die nodig is om het systeem aan te drijven. De werking is vergelijkbaar met die van een koelkast of airco: warmte wordt uit de buitenlucht opgezogen, verwerkt en afgegeven via het verwarmingsnetwerk in het huis.

Een lucht-water warmtepomp is een populair keuze voor eigenaars van woningen die overstappen van gasverwarming naar een volledig elektrisch systeem. Het is een duurzame oplossing, omdat het geen fossiele brandstoffen gebruikt en relatief weinig CO₂ uitstoot. Bovendien is de installatie van een lucht-water warmtepomp doorgaans eenvoudiger en goedkoper dan bijvoorbeeld een grond-water of water-water warmtepomp, omdat er geen boren of grachtwerken nodig zijn.

Energieverbruik van een lucht-water warmtepomp

Gemiddelde stroomverbruik per jaar

Volgens de meeste betrouwbare bronnen varieert het jaarlijkse stroomverbruik van een lucht-water warmtepomp tussen 2.000 en 5.000 kWh. Dit getal hangt sterk af van meerdere factoren, zoals de isolatie van de woning, de grootte van het huis, de buitentemperatuur, en de gebruiksinstellingen van de warmtepomp. Voor een gemiddeld huishouden kan het verbruik liggen tussen de 730 en 1.460 kWh per jaar, afhankelijk van hoeveel energie het systeem per dag verbruikt.

Een lucht-water warmtepomp verbruikt gemiddeld ongeveer 2 tot 4 kWh per dag. Dit komt neer op ongeveer 730 tot 1.460 kWh per jaar. Dit betekent dat, naast de gratis warmte die uit de lucht wordt opgezogen, het systeem slechts een beperkte hoeveelheid elektriciteit nodig heeft om te functioneren.

Een belangrijk voordeel is dat deze warmtepompen relatief energie-efficiënt zijn vergeleken met een traditionele elektrische cv-ketel. Een elektrische cv-ketel verbruikt immers 100% elektriciteit om warm water te maken, terwijl een lucht-water warmtepomp slechts een klein deel van de benodigde warmte uit elektriciteit haalt.

Energieverbruik per type woning

Het energieverbruik van een lucht-water warmtepomp hangt ook af van het type woning. Voor een goed geïsoleerde woning is het stroomverbruik lager dan voor een slecht geïsoleerde woning. Goede isolatie zorgt ervoor dat minder warmte verloren gaat, waardoor de warmtepomp minder hard hoeft te werken om de gewenste temperatuur in de woning te behouden.

In de praktijk kan het energieverbruik van een lucht-water warmtepomp in een goed geïsoleerde woning rond de 2.000 kWh per jaar liggen. In slecht geïsoleerde woningen kan het verbruik aanzienlijk hoger liggen, soms zelfs boven de 5.000 kWh per jaar. Dit benadrukt de invloed van isolatie op het energieverbruik en rendement van het systeem.

Factoren die het energieverbruik beïnvloeden

1. Klimaatomstandigheden

De buitentemperatuur heeft een grote invloed op het energieverbruik van een lucht-water warmtepomp. In koude winters moet de pomp harder werken om warmte uit de lucht op te nemen, waardoor het stroomverbruik toeneemt. In strengere winters kan het percentage aan gratis warmte uit de lucht zelfs lager liggen dan 75%, wat leidt tot een hoger verbruik aan elektriciteit.

Daarnaast speelt de luchtkwaliteit een rol. Vervuilde lucht of slechte ventilatie kan de efficiëntie van de warmtepomp verminderen, wat op zijn beurt het stroomverbruik verhoogt. Dit maakt duurzaam verwarmen in sommige stedelijke gebieden uitdagender.

2. Isolatie van de woning

Isolatie is een van de belangrijkste factoren die het energieverbruik beïnvloeden. Hoe beter een woning is geïsoleerd, hoe minder warmte verloren gaat en hoe efficiënter de warmtepomp werkt. Goede isolatie van muren, daken, vloeren en ramen zorgt ervoor dat de verwarmingsinstallatie minder vaak hoeft te draaien, wat het energieverbruik verlaagt.

Een woning met slechte isolatie ziet vaak hogere stroomrekeningen, omdat de warmtepomp regelmatig moet werken om de gewenste temperatuur te behouden. Daarom is het aan te raden om eerst een isolatiecheck te doen voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd.

3. Gebruik en instellingen

De manier waarop een warmtepomp wordt gebruikt en ingesteld, heeft een directe invloed op het energieverbruik. Een slimme thermostaat bijvoorbeeld kan helpen om energie te besparen, door de verwarming automatisch aan te passen aan het leefpatroon van de bewoner. Dit voorkomt onnodig verbruik en draagt bij aan een hogere energie-efficiëntie.

Daarnaast is het belangrijk om de instellingen van de warmtepomp niet extreem hoog te zetten. Hoewel een hogere verwarmingsgraad comfortabel kan zijn, leidt het ook tot hoger verbruik. Een realistische instelling helpt om het energieverbruik in de hand te houden.

4. Type warmtepomp

Niet alle lucht-water warmtepompen zijn hetzelfde. Het verbruik kan variëren afhankelijk van het merk, model en technologie die wordt gebruikt. Sommige warmtepompen zijn ontworpen voor hogere efficiëntie en gebruiken minder stroom om dezelfde hoeveelheid warmte te genereren.

Daarnaast kan een hybride warmtepomp een alternatief zijn voor huizen die nog niet volledig geïsoleerd zijn. Deze combinatie van een warmtepomp en een cv-ketel zorgt ervoor dat het systeem op koude dagen efficiënter werkt, waardoor het stroomverbruik lager is dan bij een volledig elektrische warmtepomp.

Voordelen van het gebruik van een lucht-water warmtepomp

1. Duurzame verwarming

Een lucht-water warmtepomp is een duurzame keuze, omdat het geen fossiele brandstoffen gebruikt en relatief weinig CO₂ uitstoot. Door warmte gratis uit de buitenlucht op te nemen, wordt het energieverbruik lager dan bij een elektrische cv-ketel of gasverwarming.

De CO₂-reductie is een belangrijk aspect van verduurzaming, zowel voor het milieu als voor de overheidsregels rondom energiebesparing. Het gebruik van een warmtepomp helpt daardoor om het koolstofvoordeel van een woning te verbeteren.

2. Energie-efficiëntie

Een lucht-water warmtepomp is in veel gevallen energie-efficiënter dan andere verwarmingssystemen. Het verbruikt minder stroom per eenheid warmte dan bijvoorbeeld een elektrische cv-ketel. Dit betekent dat het rendement van de warmtepomp hoger is en dat de eigenaar minder geld uitgeeft aan verwarmingskosten.

Daarnaast kan het verbruik verder worden verlaagd door de woning goed te isoleren en slimme thermostaten te gebruiken. Dit maakt duurzaam wonen voor veel huiseigenaars een haalbare optie.

3. Voldoende beschikbaarheid

In tegenstelling tot grond-water of water-water warmtepompen, is een lucht-water warmtepomp vrijwel overal installabel. Het vereist geen boren of grachtwerken, wat de installatie sneller en goedkoper maakt. Dit maakt het systeem een aantrekkelijke keuze voor huizen die gevestigd zijn op locaties waar grondwarmte niet gemakkelijk toegankelijk is.

Daarnaast is de aanvraagprocedure voor vergunningen vaak eenvoudiger, omdat er geen aansluiting op het grondwater of bodem nodig is. Dit maakt het systeem toegankelijker voor een bredere groep huiseigenaars.

Nadeel van een lucht-water warmtepomp

1. Hoger stroomverbruik in koude winters

Hoewel een lucht-water warmtepomp in de meeste gevallen efficiënter werkt dan een elektrische cv-ketel, kan het stroomverbruik op koude dagen toch aanzienlijk stijgen. Dit komt doordat de pomp meer energie nodig heeft om warmte uit de lucht op te nemen wanneer de buitentemperatuur laag is.

In strengere winters kan het percentage aan gratis warmte uit de lucht zelfs lager liggen dan 75%, wat leidt tot een hoger verbruik aan elektriciteit. Voor huiseigenaars die in koude regio’s wonen, is dit een belangrijk aspect om in overweging te nemen.

2. Afhankelijkheid van elektriciteit

Een lucht-water warmtepomp werkt volledig op elektriciteit. Hoewel het stroomverbruik relatief laag is, is het belangrijk om rekening te houden met de prijs van elektriciteit. In tijden van stijgende energiekosten kan het stroomverbruik van een warmtepomp een aanzienlijke invloed hebben op de maandelijkse woningkosten.

Om dit te compenseren, kan het gebruik van zonnepanelen een interessante optie zijn. Door zonnestroom te genereren, kan een deel van het stroomverbruik van de warmtepomp worden gedekt, wat leidt tot lagere energiekosten en een grotere duurzaamheid.

Hybride warmtepompen: een alternatief?

Voor huizen die nog niet volledig geïsoleerd zijn of in koude regio’s wonen, kan een hybride warmtepomp een betere keuze zijn. Dit type systeem combineert een lucht-water warmtepomp met een condensatieketel. De warmtepomp zorgt voor de meeste verwarming, maar op koude dagen of bij hoge warmtevraag springt de ketel in.

Het jaarlijks stroomverbruik van een hybride warmtepomp ligt gemiddeld rond de 1.500 tot 3.000 kWh. Dit is lager dan bij een volledig elektrische warmtepomp, maar het gasverbruik wordt wel verlaagd, wat leidt tot lagere gasrekeningen.

Een hybride systeem is vooral geschikt voor huizen die niet volledig elektrisch kunnen worden, bijvoorbeeld vanwege een slechte isolatie of een oud verwarmingsnetwerk. Het biedt een tussendoortje tussen een traditionele gasverwarming en een volledig elektrische oplossing.

Hoe te berekenen: energieverbruik van een warmtepomp

Het berekenen van het energieverbruik van een warmtepomp is belangrijk om inzicht te krijgen in de kosten en efficiëntie. De meest nauwkeurige methode is het meten van het verbruik gedurende een kalenderjaar. Dit geeft een duidelijk beeld van hoeveel stroom wordt gebruikt en hoe efficiënt het systeem werkt.

Er zijn ook schattingen mogelijk op basis van het type woning, het type warmtepomp en de isolatiegraad. Deze schattingen kunnen helpen bij het kiezen van het juiste systeem en bij het plannen van eventuele investeringen in isolatie of zonnepanelen.

Conclusie

Een lucht-water warmtepomp is een energie-efficiënt en duurzame keuze voor huiseigenaars die hun woning willen verduurzamen. Het jaarlijkse stroomverbruik varieert tussen 2.000 en 5.000 kWh, afhankelijk van factoren zoals isolatie, klimaatomstandigheden en gebruiksinstellingen. In goed geïsoleerde woningen is het verbruik lager, wat leidt tot lagere energiekosten en een hogere efficiëntie.

Hoewel het stroomverbruik op koude dagen stijgt, is het in de meeste gevallen nog steeds lager dan bij een elektrische cv-ketel of gasverwarming. Voor huizen die niet volledig elektrisch kunnen zijn, is een hybride warmtepomp een interessante optie. Deze combinatie van warmtepomp en cv-ketel zorgt voor een efficiënter verwarmingssysteem met lagere kosten.

Om het energieverbruik van een warmtepomp te optimaliseren, is het aan te raden om slimme thermostaten te gebruiken, goede isolatie te waarborgen en eventueel zonnepanelen aan te schaffen. Deze maatregelen helpen bij het verlagen van het stroomverbruik en het verhogen van de energie-efficiëntie.