Warmtepompen als oplossing voor het verminderen van gasverbruik in woningen

Published by Redactie on september 28, 2025 | Category warmtepomp

Het aardgasverbruik van woningen is in de afgelopen jaren een belangrijk thema geworden in de discussie over duurzaamheid en energiezuinigheid. De opwarming van woningen is traditioneel afhankelijk van aardgas, maar dit leidt tot hoge CO₂-uitstoot en maakt woningen kwetsbaar voor energieprijscycli. Een steeds populairere oplossing om het gasverbruik te verminderen, is de installatie van een warmtepomp. In dit artikel wordt ingegaan op de rol van warmtepompen bij het verminderen van het gasverbruik in woningen, met een focus op de praktijkresultaten, financiële aspecten, technische uitvoering en de betekenis van warmtepompen voor duurzame woningbouw en renovatie.

Wat is een warmtepomp?

Een warmtepomp is een technische installatie die warmte uit de buitenlucht, grond of water haalt en gebruikt om een woning te verwarmen en warm water te genereren. Deze warmte wordt op een energiezuinige manier geëxtraheerd en daarna geconcentreerd en verwerkt om thermische comfort in de woning te creëren.

Er zijn verschillende soorten warmtepompen, zoals lucht-water-, grond-water- en water-waterwarmtepompen. In dit artikel wordt voornamelijk aandacht besteed aan de hybride warmtepomp, een combinatie van een warmtepomp en een conventionele CV-ketel. Deze hybride oplossing biedt een overgangsstrategie naar volledige elektrische verwarmingsinstallaties, met het voordeel dat de huidige installatie grotendeels behouden blijft.

Hybride warmtepompen: een praktische oplossing

Hybride warmtepompen zijn een populaire keuze voor woningen die nog steeds op aardgas zijn aangesloten, maar waarbij het gasverbruik sterk moet worden verlaagd. Deze warmtepompen werken samen met een CV-ketel en nemen het grootste deel van de verwarming op. De CV-ketel dient dan vooral als reserve, bijvoorbeeld in extreme koudteweer of voor het leveren van warm tapwater.

Praktijkresultaten van hybride warmtepompen

Volgens het onderzoek Installatiemonitor, uitgevoerd door het adviesbureau BDH in opdracht van RVO.nl, verminderen hybride warmtepompen in de praktijk het gasverbruik van woningen met bijna 70%. Dit is een aanzienlijke vermindering en onderstrept de effectiviteit van deze technologie in de realiteit. De overheid en netbeheerders gebruiken deze data om beleid rondom CO₂-uitstoot en toekomstige energieverbruik te kunnen bepalen.

Het onderzoek is een samenwerking tussen diverse partijen, zoals Enpuls, GasTerra, GasUnie, Liander, N-TRA (RENDO), Stedin en Techniek Nederland. De resultaten van Installatiemonitor zijn daarom betrouwbaar en relevant voor zowel particulieren als professionele partijen in de bouwsector.

Voordelen van een warmtepomp

Het gebruik van een warmtepomp biedt meerdere voordelen, zowel op het gebied van duurzaamheid als op het vlak van economische besparingen.

1. Vermindering van gasverbruik en CO₂-uitstoot

De voornaamste reden om een warmtepomp te installeren is het verminderen van het gasverbruik. Volgens de bronnen is het gasverbruik met een hybride warmtepomp met 50% tot 70% verminderd. Dit heeft een directe positieve impact op de CO₂-uitstoot van de woning, wat bijdraagt aan de klimaatdoelstellingen van het land.

2. Verhoogd energielabel

Het gebruik van een warmtepomp zorgt ervoor dat de woning energiezuiniger wordt, wat resulteert in een hoger energielabel. Dit heeft een positief effect op de marktwaarde van de woning en maakt het wonen duurzamer. Daarnaast is een hoog energielabel vereist voor bepaalde subsidies en beleidsmaatregelen.

3. Langere levensduur van de CV-ketel

Bij een hybride warmtepomp draait de CV-ketel minder vaak, omdat de warmtepomp de meeste verwarming opneemt. Hierdoor verlaagt het het slijtagepeil van de CV-ketel en verlengt het de levensduur van het apparaat. Dit kan tot extra kostenbesparing leiden in de toekomst.

4. Subsidies en financiële ondersteuning

Verschillende gemeenten en instanties bieden subsidies aan voor het installeren van een warmtepomp. Zo biedt bijvoorbeeld Loenen Energie een financierings- en subsidieprogramma voor eigenaars die willen overgaan op een warmtepomp. Een rekenvoorbeeld laat zien dat dit een aanzienlijke kostenbesparing kan opleveren, zowel op de installatiekosten als op de terugverdientijd.

In het voorbeeld uit Loenen is de investering in een warmtepomp inclusief BTW € 5000,00. Hierbij komt een subsidie van € 1500,00 (RVO) en een financierings- en subsidiebijdrage van 37% via de lokaal instelling. Na aftrek van deze subsidies is de uitbetaling op de installatie € 2205,00. Daarnaast is er een bijdrage van het Loenens Energie Fonds over 5 jaar, waardoor het totale voordeel € 157,50 bedraagt. De verwachte terugverdientijd is circa 6 tot 7 jaar.

5. Slim verwarmen en comfort

Een warmtepomp zorgt voor een constante temperatuur in de woning en biedt daarmee een hoger comfortniveau. Het systeem kan worden aangesloten op slimme verwarmingscontrolepanelen, waardoor het verwarmingsvermogen kan worden afgestemd op het weer en het verbruik in de woning. Dit leidt tot een efficiënter gebruik van energie en een hoger comfortniveau voor de bewoner.

De invloed van energieprijzen op de terugverdientijd

De financiële aantrekkelijkheid van een warmtepomp wordt beïnvloed door de energieprijzen. In de afgelopen jaren zijn de gasprijzen sterk gestegen, wat de terugverdientijd van een warmtepomp aanzienlijk verkort. In normale tijden is de terugverdientijd van een warmtepomp tussen de 6 en 10 jaar. Bij hoge energieprijzen kan dit echter snel dalen tot 4 of 5 jaar.

Ondanks de aantrekkende financiële voorwaarden is het belangrijk om de investering te bekijken vanuit een bredere perspectief. Zoals vermeld in een van de bronnen, is het installeren van een warmtepomp niet alleen een keuze voor economische besparing, maar ook een keuze voor een betere toekomst en een minder belaste omgeving. Het verminderen van het gasverbruik draagt bij aan de klimaatdoelstellingen van het land en zorgt voor een duurzamere woningbouwsector.

De rol van warmtepompen in de industrie

Naast woningen worden warmtepompen ook steeds vaker ingezet in industriële processen. In de voedselindustrie, zoals bij de melkfabriek van Vreugdenhill, worden warmtepompen gebruikt om warmte op te wekken voor pasteurisatieproces. Dit proces vereist veel warmte, die traditioneel uit gas werd opgewekt. Door een warmtepomp in te zetten, is het mogelijk om het gasverbruik van het proces volledig te elimineren. De warmtepomp haalt de benodigde warmte uit de omgeving en gebruikt deze om het proces te ondersteunen.

De investering in een warmtepomp voor industriële toepassing is aanzienlijk, zoals in het geval van Vreugdenhill, waar 1,5 miljoen euro werd geïnvesteerd. De opbrengst is echter ook groot: het proces is energie-efficiënter en de CO₂-uitstoot is aanzienlijk gedaald. Daarnaast is de warmte die door de warmtepomp wordt opgewekt herbruikbaar, wat leidt tot verdere energiebesparing.

Is een warmtepomp altijd rendabel?

Hoewel warmtepompen veel voordelen bieden, is het niet altijd rendabel om deze technologie in te zetten. In het geval van woningen met een laag gasverbruik is de invloed van een warmtepomp minder groot. Een woning met een gasverbruik van bijvoorbeeld 1000 m³ per jaar zal met een hybride warmtepomp ongeveer 250 tot 500 m³ aan gas besparen. De terugverdientijd van zo’n investering is dan aanzienlijk langer – bij oude energieprijzen ligt deze zelfs rond de 10 jaar.

In dit geval is het belangrijk om te bepalen waarom het gasverbruik laag is. Is het een woning met goede isolatie en weinig verbruik, of is het een woning waar de bewoners weinig tijd doorbrengen? Als het verbruik laag is doorweeg het wonenpatroon, is een warmtepomp minder rendabel. In dat geval is het verstandiger om eerst de isolatie van de woning te verbeteren of andere energiebesparingmaatregelen te overwegen.

Technische eisen voor het installeren van een warmtepomp

Het installeren van een warmtepomp vraagt aandacht voor de bouwtechnische aspecten van de woning. Niet alle woningen zijn automatisch geschikt voor een warmtepomp. Het is belangrijk om een inspectie uit te voeren om te bepalen of de woning aan de benodigde eisen voldoet.

1. Isolatie en luchtdichtheid

Een woning met slechte isolatie zal een groter warmteverlies vertonen, wat de prestaties van de warmtepomp kan verminderen. Daarom is het verstandig om de isolatie eerst te verbeteren voordat een warmtepomp wordt geïnstalleerd.

2. Aansluiting op elektriciteit

Warmtepompen verbruiken elektriciteit om te functioneren. Het is daarom belangrijk om te controleren of de elektriciteitsaansluiting van de woning voldoet aan de eisen van de warmtepomp. In sommige gevallen kan een upgrade van de elektriciteitsaansluiting nodig zijn.

3. Ruimte voor de installatie

Zowel het binnendeel als het buitendeel van de warmtepomp vereisen voldoende ruimte voor installatie. Het binnendeel wordt meestal geplaatst naast de huidige CV-ketel, terwijl het buitendeel op een geschikt plekje buiten wordt geïnstalleerd.

4. Slimme verwarmingscontrole

Voor een optimale werking is het verstandig om de warmtepomp aan te sluiten op een slimme verwarmingscontrole. Dit zorgt voor een efficiënter gebruik van energie en een hoger comfortniveau.

Kostenevaluatie en terugverdientijd

De investering in een warmtepomp varieert afhankelijk van de grootte van de woning, het type warmtepomp en de benodigde aanpassingen. Een hybride warmtepomp kost gemiddeld tussen € 4.895,- en € 5.000,-, inclusief BTW. Deze investering kan worden gedeeltelijk vergoed via subsidies van de overheid en lokale instellingen.

De terugverdientijd hangt af van het huidige gasverbruik, de energieprijzen en de hoeveelheid subsidies. In normale tijden ligt de terugverdientijd tussen de 6 en 10 jaar. Bij hoge energieprijzen kan deze terugverdientijd aanzienlijk verkorten.

Conclusie

Warmtepompen zijn een effectieve oplossing voor het verminderen van het gasverbruik in woningen. De praktijkresultaten tonen aan dat hybride warmtepompen het gasverbruik met 50% tot 70% kunnen verminderen, wat een aanzienlijke bijdrage levert aan de klimaatdoelstellingen. Buiten de duurzaamheid bieden warmtepompen ook financiële voordelen, zoals subsidies, een verhoogd energielabel en een langere levensduur van de CV-ketel.

Toch is het belangrijk om te bepalen of een warmtepomp rendabel is voor een bepaalde woning. Bij woningen met een laag gasverbruik is de invloed van een warmtepomp minder groot en kan de investering niet rendabel zijn. In dat geval is het verstandiger om eerst andere energiebesparingmaatregelen te overwegen.

Het installeren van een warmtepomp vraagt aandacht voor de bouwtechnische aspecten van de woning. Het is verstandig om een inspectie uit te voeren om te bepalen of de woning geschikt is voor een warmtepomp. De investering in een warmtepomp is een belangrijke keuze, maar met de juiste voorbereiding en informatie kan het een waardevolle toevoeging zijn aan de woning en het duurzame wonen.

Bronnen

gas
verlaagd